SANGHAR KHAWTHLIR Ziaktu - Chawnga Hmar

Ṭhen-5

        Hun leh nite chu a her liam zêl a. Hrangngula pawh kâwla nichhuak chhiarin nitin an lo lama buh vêng tûrin a chhuak țhin a. Favang ni a her liam a,buh luchuh alo hun meuh chuan mitin mai chu an mahni lo lamah riaklût turin an in phur liam sung sung hlawm mai. Hrangngula leh apa Challiana pawh Buhzêm tur leh Fasuar vel siamin an buai hle mai a. An pafa chauha khawsa annih avang chuan an zangkhai letling phian mai. An loah chuan an Ui leh Ar zawng zawng chu an phur lût vek a. Ar te chu thlawhlaiah an chhuah mai a. Buh leh rannung ilo eitur hnianghnar taka an hmuh theih țhin avangin buhseng zawh meuh chuan lo lama Ar an phurh luhte chu an thau hman tawh hle țhin ani.

       Chhun chaw fak hun awm velah chuan pu Challiana chuan,"Ngula,hei kan buhzêm khawr pawh kan zo dawn hnai tawh a. Keiin ei ka lo rêl chhungin Phakrak tur leh hmer hnang tur kan vaua Rawnal saw ilo va sat lawk dawn em ni ang" a han ti a. Hrangngula pawh chu phur takin Vau lamah chuan iptepui leh Chempui nen a liam ta nghala . An ui vulh pakhat chuan a umzui ve nghal bawk a.

          Hrangngula chu an ui nen chuan Vau lamah chuan an kal phei ta zêl a. An vaua tuikhur an va thlen dawn chuan hmeichhe țawng lang lang leh hlim nui ri ar ar thâwm hi a hre ta tlat mai le. An aw ațang chuan an ri chhak pu Bunga fanu tleirawlte pahnih Zami leh Lianthangi te anni ngei tih a hre mai. A mau sah tur pawh ngaihtuah ta lêmlo chuan han fiam a châk tlat pek mai a. Kawng pangngai ațanga pêngin Tuikhur lu lam ramah chuan a lût chho ta a . A ui pawh chuan a zui ve zel a. Tuikhur lu lam a han thlen chuan Rawnal hung phen ațangin tuikhur a awm tleirawl pahnihte chu a han bih thla ta dêk dek a. Zami te unau chuan an thawmhnaw bâl te anlo su hi alo ni a. Khua a lum deuh avang chuan tuiin an han inleih leh rih țhin a. Anmahni en reng tu a awm tih hre heklo le,an che fimkhur lemlo hle mai. Zami te unau hi nula hmelțha tak chu anni lo na a. Hmelchhia ti a sawi tur pawh anni chuang awmlo e. Rei vaklo a thlir hnu chuan Hrangngula chuan a dinna bula rawnal kûng pahnih chu manin an sawi ta vak vak mai a. A sir vêla lung tumte chu a tlawh lum ta rum rum mai le. Lung lum ri an hriat veleh chuan Zamite unau chuan thawm lo chhuahna lam chu an rawn hawi rang ngei mai. Chutah mau kung in sawi luai luai chu an han hmu a. Thil hlauhawmtak ni lemlo mahse hmeichhe tleirawl tan chuan hlauh tawk a tling em em mai a. Zamite unau hlau lutuk chu au pawh au chhuak lemlo chuan Mau in sawi luai luai na lam chu thlirin an ding khawng ta tlat mai a. Hrangngula lah chuan a sawi uar deuh deuh mai a. Chutia tifuh a intih viau lai chuan a ui hruai chuan Hrangngula Lung tlawh lum pakhat chu ûminba bauh ta vak vak mai le. Chutah meuh chuan Zami te unau chuan an thil hmuh chu rammi nilo tih hriain chulai hmuna ui hruaia lokal tur chu Hrangngula chiah ani tih an hre bawk a. Hrangngulan țhahnemngai taka Mau a sawi vak vak lai chuan Zami chuan ring lenglawng hian,"Hrangngul lo chhuak thuai tawh. Kan inbual lai min enthla tiin kan upaho kiangah ka hêk ngei ngei ang che" a han tita mai a. Hrangngula lah chuan a hmel an la hmuh chuanloh avangin tunge anih an fiah thei dawnlo ani tih a hrechiang si. A thiltihlai chu duhtawkin hmun dang daiha Mau sat tur chuan kal mai a tum ta a. Mahse a ui hruai ,a ui pa chu tuikhur lamah chuan akal ta tlat mai le. Va um ngaihna awm tawh heklo le. Zami te unau in Hrangngula ui pa dum anlo hmuh chuan a hminga koin anlo chelh bet daih a. Hrangngula ui pa dum lah chuan engmah hrethiam ve heklo le. Zamite unau chuan anlo lawm emaw tiin a mei a vai leuh leuh a. An kut te chu an liah sak vêl a. Hrangngula erawh ramhnuaiah ala awm reng a. Ngawi renga a din lai chuan Zami bawk chuan,"Ngula lo chhuak vat tawh. Anih loh chuan i uipa hi kan upa hi kan hawn dawn nia. I insawi fihlim thei chuanglo ang"a rawn ti lang lang a . Hrangngula tan tihtheih awm chuang heklo .

          A thiltih avanga inthiamlo ru tak chung chuan Tuikhur lamah chuan ava phei a. A va thlen chuan zam hmel pu hauhlo hian,"Zami te unau lah ni reng che u in. Phakrak tur mau ka sât e ka tia. Lei alo hnawngin a nal sia,ka inrin hmain ka tawlh ta alawm mawle. Lung te ka tlawh lum rum rum lehnghal a. Ka ti thlabar che u anih chuan min ngaidam dawn nia"a han ti zat zat mai a. Zamite unau chu an inen a,ngaihno bei lo zeta Hrangngula rawn melh pah chuan Lianthangi chuan,"Dawt i sawi anih kha. Minlo enthla char char alawm. Chuti nilo se thawm i rawn nei hmasa ang" a rawn ti bap bap a. Hrangngula lah chuan awlsam et hian,"Ka thawm chu in hriat hmasak ngei kha mawle. Ka tawlhthlukna lamah mau pawh ka pawh nghin luih luih kha"ala ti ta reuh a. Zamite unau chuan sawi tur an hre ta manglo tlat mai a. Hrangngula khan a enthla tih an finfiah thei bawk silo. Chutah Zami tihngaihna hrelo chuan,"I hnialhrat reuh hle mai" a ti ta ringawt a. Hrangngula chuan,"Ka tih hlauhthawn che u avangin min ngaidam ula. Ka kal tawh mai ange. Zan lamah te pawh ka pa nen kan lo lêng dawn nia. Kan pa fa chauha zan hman zawng a ninawm țhin em mai" tih pah chuan mau sat turin ramhnuai lamah a lût leh ta nghal a..

           Hrangngula akal liam hnu chuan Zamite unau chuan tuilo fe hian an thawmhnaw bâl chu an sûk chhunzawm mawlh mawlh mai a. Lianthangi chuan,"Ka u ,Ngula khan min enthla ani chiang ang. Ka pate bulah ka sawi vek dawn nia"a rawn ti hlawl mai a. Zami chuan,"Tumah hnenah sawi angai lo. Tumahin thutak hla takah min ngaihsak loh ang. Miin an hriattam chuan kan tan zahna khua a sei mai mai. Minlo enthla anih pawhin Hrangngula chuan tu hnenah mah a sawi dawn chuanglo a. Keinin engmah kan sawiloh chuan tumahin an hrelo ani mai" tiin anau chu alo hnêm a. Lianthangi chuan lungawiloh hmel fe hian,"Mahse ka u ,hmeichhe inbual lai enthlakte chu a thianglo ani lawm ni" a rawn ti nang nang a. Zami chuan,"Thangi,thiang leh thianglo lam ani lo. Mi nuihzat kan hlawh mai mai ang"a han ti leh hrâm a . An inbual lai Hrangngulan a enthla ni a an rin tlat avang chuan rilru a zak ru tak chungin Thlam lam an pan ta a.

          A duhang tawk mau a sah hnu chuan Hrangngula pawh an Thlam lam panin a kal hnak hnak mai a. Zamite unau chunga athiltih chu a inthiam thei ta hauhlo mai a. Remchang hmasa berah ngaihdam dil țhat leh chu a tum ta a. An Thlam ava thlen chuan a pa chuan thlam namthlâkah thang valh tur Thangțung zai alo hmer khawm mawlh mawlh a. Hrangngula lo thleng a han hmuh chuan,"Ngula,i va rei ve mawle. Hna țul laiin ramhnuaiah iva tei kual leh mai mai pek em ni" alo ti a. Hrangngula chuan,"Ka mau sah tur kan duhtui deuh alawm mawle" alo ti sam et a. A pa chuan," a engapawh chu nise ,chaw te i han ei puar peng pawng phawt ila mawle" a han ti a. Hrangula pawh chu Thlam chhungah lûtin an chhun chaw fakna tur hlui chu an siam mawlh mawlh a. A pa chu pawn lamah zunram thiar turin ava chhuak rih a. Pu Challianan a fapa Hrangngula mau rawn put a han hmuh chuan tam ati em em a. Amah pawh hi pasalțha leh chak ve pangngai tak ni mahse a fapa ang rual anih lai khan tuna a fapa put ang zat mau chu a pu zo dawnlo tih a chiang hle ani. A ngaihtuahnaah thil tamtak a lut a,a fapa chu fimkhur tura hrilh angai tih a hre ta a. Tichuan chawei lai chuan pu Challiana chuan," Ngula,hei i rualpui te aiin tha i nghah zawkin i țuan a țha zawk bawk a. Mahse thil pawimawh tamtak hriat tur ila nei ani" ahan ti a. Chutah pu Challiana bawk chuan,"Ka sawi fo tawh angin kan pa fa chauha awm kan ni a. Khuanu malsawmna zárah buh leh bálah kan hmuingilin midang buhzem zen ngai khawpin kan awm ngailo a. Kan khuaah pawh keini aia harsa zawkte kan pui fo țhin ani. Mahse hei hi hre reng la. Kan khaw boruak hi a thianghlim lo a. A hma ațang tawhin midang itsikna avangin thil nilo pui puiah an inhek tawn fo a. A dik zawk ngeia kan hriatte pawhin thiamloh an chan chang a awm chawk ani. Chuvangin a țul fe anih loh chuan midang hriatah leh hmuh theihah i chakna hi hmang ngai suh ang che. A țul hunah erawh i in kiltawih tur anilo. Dawi thil leh Khawhring ilo ina a chiah buai reng kan ni a. I him nan fimkhur taka i awm angai ani" tiin a han zilh mawlh mawlh a. La duh tawk mai lovin Challiana chuan,"Nupui pasal thuah pawh i phu tawk i zawng thiam tur ani. Kan khuaah hian laina hnai kan nei mumal lova. Chuvang ringawt pawh chuan nu leh pa tamtakin an makpa atan an iai dawn che a. Kan chhungkaw khawsak mil pui zingah pawh mi țha tamtak,nupui atana neih tlak tamtak an awm ani" a han ti leh a. Tichuan titi chhunzawm zel pahin chaw chu an ei ta a.

         Chhun chawfak zawhah chuan Hrangngula chuan a Rawnal putte chu phel liah phel zélin an thel mam thuak thuak a. A pa chuan hnang alo hlai ve mêk bawk a. An hna ve ve an zawh hnu chuan Thlam luhka chu an zauh ta a. A phah turin dap an pho ro sa chu bawhtahin a phui thei ang ber turin an tah a . An phakrak kham chungah chuan an phah ta a. An zawhfel meuh chuan ni alo thlang her bawih tawh a. Chutah Hrangngula chuan,"Ka pa, Thang enin ka han kal ange. Tihtur a pui a awm tawhloh hi" a han ti a. A pa pawh chuan alo remti ve nghal mai a. Tichuan Hrangngula chuan a Iptepui chu akin Sairawkherh chu ala a,vau lama an thang kam en tur chuan akal ta a.

         An Sahdal kamna lai a han thlen chuan sava tal pharh pharh ri hi a hre ta tlat mai. Eng tak awk ang maw tiin phur tak maiin ahan tlan chho ta nghal vat a. A hmun a han thlen chuan an Sahdal kam pakhat chuan Ramar hi a a keah tak a lo awk ve khiah mai a. Ramar lah chu alo la harh țhain talchhuah alo tum nasa mai lehnghal. Hrangngula chuan dimtein an phelh a. A keah leh a thlaah hruia phuarin a nungchung chuan Iptepuiah a khung ta a. Thang chu an en zêl a. A per țhelh pawh alo awm nual mai . An Sahdal kam a en zawh meuh chuan Ramar pakhat leh Vahrit pui pahnih a awk ta reng mai. Hrangngula chu a hlim tawh hle mai . Sahdal a en zawh chuan a piah deuha an Mangkhawng kam en tur chuan a phei leh ta a. A hmun ava thlen chuan Mangkhawng chu a lo khup nual mai le. Hrangngula chuan an khai kang zêl a. Mahse a beisei angin an Mangkhawng chuan a delh țhalo tlat mai. A en vek hnu chuan Chehpa pahnih chauh a delh mai a. Hrangngula chuan Mangkhawngte chu an kam țha leh te te a. Sahdal thangin a awh țhat tho bawk avangin hlim takin zau lam chu a pan leh ta a.

         Zau ava thlen chuan ralkhat ațangin an ri chhaka awm pu Bunga te nupa hnathawk bâng tuikhur lama inbual tura kalte chu a han hmu thei ta a. Hrangngula chuan Zami leh Lianthangi chu Thlamah an awm dawn tih hriain an rite Thlam lam chu a pan ta a. Pu Bunga te Thlam ava thlen chuan a fanu te pahnih bakah an nau mipa hleikang ve tawh tak mai chu an lo awm a. Zami te Lianthangi chuan zanriah chawhmeh tur anlo buatsaih mêk a. An Thlam lam pana Hrangngula lokal an hmuh chuan chhun lama an thil tawn avanga an zah em avangin en pawh anlo ențha ngamlo a. Hrangngulan Thlam ava thlen hnu pawh chuan țawngloin an thiltih lai chu an lo chhunzawm mawlh mawlh mai a. Thlam ava thlen chuan Hrangngula chuan,"Zami i nu leh pa hi an la bung em ni?" tiin a han zawt a. Zami chuan,"Bung lah love. Inbual turin an kal anih kha. Tun ang tlai tawhah kha khawi lamah nge ila kal dawn a?" alo ti thuai a. Hrangngula chuan,"Vaua kan thangkamte ka va en lawk alawm mawle. Ka rin aiin ka awk țha daih mai a. Tam tham phei chu anilo nangin in chawhmeh hanah heihi inlo hmang dawn nia" tihpahin Ramar pa a phuar hlawm chu Thlam chhuatah chuan ahan theh thla a. Zami te nau mipa lawm lutuk chuan Ramar chu an khai kual vel a,a rak chul mai a. Lianthangi chuan,"Thang awk thleng thleng chuan min rawn pek angailo sin. Hmeh turbte kha inlo neilo ange aw" alo tive a. Zami pawh chuan lawmthute alo sawi ve luam a. Hrangngula chuan,"Kan pafa eikhawp zawng a tlem em mai. Hei Vahrit pui pawh ka awk alawm" ahan ti a. Chutah Hrangngula vek chuan Zamite hnenah chuan,"Vawiin a thil thleng vang khan min ngaidam hram dawn nia. Rawn tihțhaih che u kha ka tum ber ania. Rawn enthlak che u ka tum reng renglo. Ka tihpalh takzet ani . Min ngaidam thei angem" a han ti ta mai a. Zami leh Lianthangi lawm bawk ,zak bawk si chu sawitur hreloin an ngawi tareng mai a. Hrangngula beidawng chuan,"Min ngaidam theilo a kan upate hnenah in thlen anih pawhin ka thil tihsual kha ka pawm ania. Ka tuar vek mai ang" a han ti leh a . A tawpah chuan Zami chuan,"Ngula,inthiamlo duh suh. Thil pawi engmah a awm hlei nem . Tu hnenah mah kan sawilo ang. Nuamlo tihna tur a awmlo nia" zawi sap hian a rawn ti a. Chutah Hrangngula chuan,"Anih chuan kan inremah ka ngai dawn nia. Ka lawm lutuk e. Ka chhuk phawt ange" tihpahin Thlam chu a chhuahsan ta mai a. Lianthangi chuan nui ar ar pah hian,"Kan lawm lutuk aw. Ka u in Zan lamah pawh lo leng rawh ati nia" tiin a rawn au a. Hrangngula chuan chhan pawh chhang tawh lemlo in hlim takin an Thlam lam a pan ta a. Hrangngula kal liam hnu chuan Lianthangi chuan,"Ka u,Hrangngula hi a sual hauhlo ang. A ngaihzawn chi viau loh maw" nui sen sen pah hian a han ti a. Zami chuan,"Naupang te si,i ler lutuk e. Khatiang sawi rual pawh ila nilo"alo ti hlak a. Lianthangi chuan,"I hmel ațang khan engkim alang vek alawm. Amah pawhin a iai bik hauhlo ang che" al tizui a. Tichuan chhunlama an thiltawn theihnghil țhak khawpin an infiam zui ta bawrh bawrh a.

          An Thlam a zuk thlen chuan khua a thim ruai tawh a. Hrangngula pa chuan zanriah tur alo buatsaih mêk a. Hrangngula Thlama a han luh chuan apa chuan,"Hei chawhmeh pawh ka lo siamlo a. Enge maw tal ilo hawn ka beisei deuh a"alo ti a. Hrangngula chuan a ipte ațang chuan thangawksa te chu ahan phawrh a. A pa chuan,"E khai,kan va tlai dawn mange. Khawnge i han siam nghal teh ang"tihpahin Vahrit chu an puah zui mawlh mawlh a. Hrangngula chuan,"Kan awk hnem tho e ka tia pu Bunga te Ramar pakhat ka rawn hleh mai asin" a han ti a. Apa chuan,"Chutiang tihna chang te i rawn hria a alawmawm nasat chu kalo ngaihtuah phak reng reng hlei nem" alo ti vat a. An thangawkte chu an puah chhunzawm mawlh mawlh a.

        Zawngin lam pawh chhungkaw engemawzat chu buhseng țan turin lo lamah an riak tawh a. An lal duhdan angin an khaw tlangval sawmnga rual vel zet chu an pasalțha Vanzika Tuivai ral Khurchhekawn an tih hmunah chuan khawthar dinna tur chák la khawmin an thang ve mek bawk a. Chutiang anih avang chuan Zawngin khua chu a reh ruih mai a. Chhun lamah phei chuan tar chaklo deuh leh naupang nawilo chu khawchhungah hmuh tur an awm meuh lo ani. Mitin mai chuan khawthar kai chu an chak vek ni hian a lang ani. Zan lamah chuan an khawthar kai tur chungchang leh thildang pawimawh sawiin lal leh upate chu an țhukhawm a. Vanpuilala chuan,"Hei kan hriat țheuh angin khawthar kan kai dawn ani a. Kan khawdinna tur saw a hla tham angreng hle mai a . Kawnglakah chawlh lailawkna tur bâwk kan khawh angai dawn ani. Chapchar awllen pawh kan nei meuh dawnin alang lo . Pawlkût leh Chapchar kût chu kan hmang thei dawnlo anih hmel hi maw" ahan ti a. Upa Neihdula chuan,"Lalpa,vawihnihkhat kût loh zawng a pawi hlei nem. Khawtharah ropuitakin kan la kût zawk dawn alawm" alo ti var a. Chutah upa Kalhkhama chuan,"Lalpa tunlai khualthuthang ațanga kan hriat danin kan Mingo ho chu an rawn hnaih chho viau tawh ani awm e. Sailo lal tamtak chuan kah rawn an duh a,thu khat vuana an din theihnan an palaite pawh an intir kual țan an ti asin" a rawn ti a. Lal Vanpuilala chuan,"Tlemazawng chu kalo hriat ve kha maw. Thudik te anih ngai chuan keini pawhin palai hmel chu kan hmu vat turah beisei ila. Mahse khawthar kan din fel vek hnuah lo chuan ka tlangvalte hi khawi lamah mah ka tirchhuak dawnlo ani. Kumtharah chuan khaw nghet tak kan din tawh anga. Hma lak pawh a awlsam deuh zawk tawh ang chu" ahan ti a. Lal bawk chuan,"Buh seng te han zo ila. Kan Buh leh Bal thar te in kan thlen vek hunah Khawthar lamah chuan kan insuan țan dawn ani. Tumah kan in tlansan lo anga. Hmeithai leh Thawktu awmlo chhungkuate pawh an bungrua leh an Buh leh Bal te kan thiar sak vek dawn ani" a han ti a. Khawnbawl upate chuan anlal chu fing an tiin an han fak vei luam a. Tichuan zuin pahin hlim takin an titiho a.

        Khurchhekawn ngaw lamah chuan Zawngin pasalțha Vanzika leh a hote chu meipui chhepin an țhu bial laih hlawm a. Tlangval pakhat chuan,"Vawiin lama kan ramvahnaah khan Hriangmual khaw tlangvalho kan hmu nual mai a. An khua ațang a hlat tehreng nen,min lo thlithlai ru reng te hi anilo ang maw?" a rawn ti chhuak a. Pasalțha Vanzika chuan,"Kan fimkhur angai dawn khawp mai. Tunah chuan khua kan din dawn ani tih an hre tawh ngei anga. Min rawn thah chimih vek pawh an duh ngei dawn a. Ral veng kan indah zel anga. Chhun lamah pawh tumah ram hla lutukah vah darh loh tur ani. Tunah chuan khawthleng tur awm tawk chu kan vât tawh a. Naktuk lam ațang chuan insakna hmanrua tur kan la khawm dawn nia" ahan ti a. Nitin maia hnarum thawk annih avang chuan an chau hlawm em em a. Zanrei pawh meng peihloin hma taka an mu ta hlawm a..

                                  Ṭhen-6

         Chhun nisen sa hnuaiah chuan Hrangngula leh a pa chuan buh an seng mawlh mawlh a. Pu Challiana chuan,"Khawmual in a zir bawka. Nithum vel kan lâk leh chuan kan zawh theih mai dâwn hi. Buh hmin kan nei țha bawk a, hawp khawp chu kan thar ngei dawn e. Lo mawng lama kan Bal pawh a tak țha em em mai lehnghal" hlim hmel tak chuan a han ti a. Hrangngula chuan,"Ka pa,buhseng zawh lamah chuan sapêla ramchhuahte pawh ka duh ve mange. Kan khawnbawl upa Sialseiate sawn an Silai hawh an phal angem le?" a rawn ti a. A pa chuan,"Phalloh tur thu a awmlo a. Mahse Silai zên leh a mu i neih angai dawn a. Khua a kan haw veleh kan Chempui hman duh tawhloh leh kan Hreifang hlui khaThirdeng hnenah Silai mu atan i han chher tir dawn nia" alo ti a. Hrangngula chuan buhseng zawh vat vat chu a châk hle mai. A pa bawk chuan,"Zawlbûk lamah ramchhuahte an rêl awm i hrelo em ni?" a rawn ti a . Hrangngula chuan," A sawi chu an sawi ngei mai a. Mahse ka kalna chi anih ve hmêlin ka hrelo . Kan pasalțha Chawiliana hoa kal tum annia. Min hnar fithla leh thoin ka ring" a han ti a . A pa chuan,"A pawi lêmloh chu. Chawnhawitlura te lah khawchhung lam rorel turin an buai țhin si a. Mahni a vahchhuahte pawh i zir angai ve alawm" alo ti sam et a. Buh chu an seng zui mawlh mawlh a.

        Hrangngulaten țhahnemngaitaka Buh an sek mawlh mawh lai chuan zau thlang lam ațang chuan mihring au thawm alo ri chho niah niah mai a. An pafa chuan engtak chu ni ang maw tiin an hnathawhlai chawl meuhin an lo thlir dûn a. Rei vaklo an din hnu chuan an lo mawng lam ațang chuan Sazuk patuai hi a rawn lím chho puat puat mai le. A thlang hla deuh ațang chuan zaua mihring awm zawng zawng emaw tihmai tur hian Sazuk chu awrawl tawp chhuahin an rawn um chho a. Silai,Fei leh Chempui nen an rawn um zel a. Sazuk patuai kiang maiah chuan Ui an bauh tuar tuar bawk nen. Hrangngula chuan,"Ka pa,ka kal ve dawn e" a han ti a. Chutih lai mêk chuan Sazuk chu Hrangngulate lo sir lama vahbâkah chuan a tlan lût ta a. Hrangngula pa chuan,"Zuk kal ve ta poh che. Mahse fimkhur la,in kutpalh a awl teh ania. Chawchhun tur kalo han siam ange"a han ti a. Tichuan Hrangngula chuan a phur chu Thlam lamah a han dah sawk sawk a. Muzuk fei hawl chhuakin Sazuk tlan luhna vahbâk lam pan chuan a tlan ta nghal a.

        Ramhnuaiah chuan Ui an bauh tuarh tuarh a. Vahbak ram chu zimte anih avang chuan zaua feh ho chuan an hual bet hneh hle mai. Sazuk chu zauah a rawn chhuak zawk a,vahbak ramngaw ah chuan a lut leh țhin a. Mipui chuan an hual zim telh telh a. Silai keng patling pahnih chu vahbâk ngaw ah chuan an lut ta a. Ui chu an bauh tuarh tuarh reng a. Hrangngula te lah chu an awrawl tawp tawp hian an au a. Rei vaklo ah chuan Silai a puak tuarh a. Ui bauh pawh a reh nghal a. Sazuk chu a thi tawh anih ngei ringin a hual tute chu an au dur dur mai. Mahse an rinloh tak maiin Silai vawikhat a puak leh a,mihring na tuar țhe thawmin a zui nghal ta zat mai. Ui an beleuh tuarh tuarh bawk a. Chu thil zet chuan a țhawng hlawm ngang aniang. Tumah reng chuan thawm pawh chhuah lovin an reh țhap a. Ramngaw ațang chuan țanpui ngai authawm alo richhuak zawm ta nghal zat bawk a. Chu veleh tlangval awmho zawng zawng chu hrilh chawp pawh ngai lovin ramhnuaiah chuan an tlan lut ta sap sap a. An vahbâk chin chu kawrte kam khawkrawk deuh,lo atâna neih tlakloh anih avanga an hêl ani a. Ramchhunga an luh chuan Hrangngula chuan a a Fei chu khawhchhuah remchang thei ang ber tur hian a keng a. An khaw pa pahnihte awmna zawn an va thlen chuan Nghalmal lianțha zet mai hi alo tep chuap chuap mai a. A thlang lam awih pangah chuan an khaw pa pahnihte chu thingzung vuanin anlo in ham tang hram hram a. A hmun a rualremloh em avang chuan chet han thawh vak ngaina a awmlo ani. Ramhnuaia che țhang zawk anih avang chuan Sanghal chu a lim kual zek zek a. Pa pakhat chuan,"Sanghal kha a hliam ania,fimkhur rawh u" a rawn ti lâng lâng a. Awih pang anih avang chuan duh ang thalin achet theihloh a. Sanghal lah chu a kawtawpa țang anih avang chuan a in hrosa nasa mai lehnghal. Chutah pa pakhat chuan,"Kawr chhungah khan hual lut ila . Kan deng hlum mai dawn nia" a rawn ti a. Tichuan tlangvalho chuan Sanghal chu kawrte chhungah chuan hual beh an tum ta a. Fimkhur taka vawn tur leh țanchhan tur remchang zawn paha kal annih avang chuan chet a khirh hle mai. Sanghal pawh chu a hual tu an tam em avang chuan a tawm hret hret a. Kawrchhungah a lut dawn ta maw tihah chuan a hawk dawt a, hual thlang lampanga awm tlangval pakhat chu a țe țhawt mai le. Sanghal lah chu zau lam panin a tlan daih mai a. Chu veleh Hrangngula leh tlangval dang pahnih chuan Sanghal chu an umzui leh nghal char char a. Midang chuan hliamte chu an lo bawisawm a. A tamzawk chuan Hrangngulate chu kîr turin an au zui mawlh mawlh mai a. Hrangngulate erawh chu hawi pawh an hawi let tawhlo .

        Ni chu a sa țeng khawp mai a. Hrangngula chu tlangval dangte ai chuan atlan hmasa fal bîk a. Sanghal chu záuah chuan a tlan lut zêl a. Zaupuia lût anih avang leh kahhliam tawh anih avang chuan a duh ang ngawtin ramchhung lama tlan luhna remchang a hmu thei mai biklo. Hrangngulate lah chuan eng hmun nge an pal tih pawh ngaihtuah lemlo chuan an hmazawn a buh dingte chu an pal puak phei pawp pawp a. Rei ve an um hnu chuan Sanghal chu zau chhunga kawrte,mauhnawkin a bawh lük hnuaiah chuan a lût ta daih mai. Kawr chu a zim viau na a. Sanghal chu han thah mai remchangin a awm thei tlat lo. Hrangngulate chu arawn chhuah hun nghakin an ding țhap mai a. Rei fe an nghah hnu pawh chuan Sanghal chu a rawn chhuak duh hauhlo mai le. Hrangngula ning lutuk chuan,"A,anih nih kan ni tawh mai ang chu. Khawnge kan luhchhuah reng reng ange" tih leh kawrte mauhnawh karah vahluh chu a rual a. A ruala kal ve tlangval pahnihte chuan an en chawt mai a. Sanghal hliamin Hrangngula a lo hmuh chuan alo inhrosa nasa mai . Rei vaklo ah chuan kawrte chhung chu a ri ta rum rum a. Sanghal chuan Hrangngula chu a rawn phin phei ta a. Hrangngula chuan a Fei ken chu uluk taka lek kawhin Sanghal nghawngah tak chuan alo chhun siah mai a. Țan hmun rem mawlh heklo le. A duh ang thála nain chhun thei bik heklo i. Tlangval pahnihte chu Hrangngula luhnaah chuan an han lut ve a.Mahse a chêp em avangin han in țanpui theih ani silo a. A khat tawk chuan,"Ngula,țang rawh. Chhun hrep rawh"anlo ti chhen mai a. Hrangngula chuan Sanghal chu a chhun ngêk rawng rawng mai a. Thlan tlaphunga a chhun hnu chuan Sanghal chu a thi fel thei ta hrâm ani. Sanghal a thih hnu chuan Hrangngula chuan a ke hmalmah vuanin kûn chungin an hnuk chhuak a. Apa anih avang chuan a til bawr chu a han hlep thla nghal a. Sanghal chu an han tehkual a,sûm ruk țhazet alo ni a. Tlangval pakhat chuan,"Ngula han en teh,a hmai hi i hawlh chhe vek anih hi. A mitmu pawh a keh vek ania" a rawn ti a. Pakhat zawk chuan,"Engmah anilo,i chhun laia ka lo țan zia kha aw. I kum ngaihtuah chuan i huaisen hle mai"ahan ti a. An han nui leh rih a. Zau chhung anih avang chuan midang pawh pun lemlo in Thlam hnai ber panin an zawn phei ta a.

        Thlam an va thlen chuan Thlam chhakah Sanghal chu nghatin an țhiante chu an han au a. Rei vakloah chuan tlangval țhenkhat chu rawn thleng zuiin Sanghal chu an in nghahkhawmna thlam lamah an zawn phei ta a. Thlam an va thlen chuan Sazuk patuai pawh kha alo let reng mai a.Sazuk an hualbehna vahbâkah khan Sanghal kha lo awmin an kap hliam ta ani awm a. Ui pahnih pawh an vunpui chat dei duai hian an lo thaw hlawp hlawp mai a. Uisathiam annih lemloh avangin Nghalmal chu an ngam chiahlo ani. Thlama lo awmte chuan Ngulate chu anlo lawmpui sap sap a. Thlam chhung lamah chuan patling pakhat leh tlangval pakhat hliam chu an lo buaipui bawk a. Hliam na tak nilo mahse zawn haw chu an ngai tho dawn ani.

        An sa hual berte an thah takah chuan hlim takin sa chu an chan darh mawlh mawlh a. Sa an chan mawlh mawlh lai chuan an zînga upa ber an khaw val upa Lamsuaka chuan Hrangngulate hnenah chuan,"Tlangvalte u,in huaisenin in tlawmngai hle mai. Kan Sanghal hliam lah chu Silai tellovin in rawn tihlum thei mai bawk a.Mahse thil pakhat,țhiante hliam tuara an awm tawh hnuin sa ringawt ngaihtuahin kan tlansan ngailo. Bakah zau chhungah engmah ngaihtuahloin in pawng paw tlan chiam a. Buh in pal thlu rem rum mai anih khu. Tun hnuah chuan fimkhur tawh ula. Kan thiltum ber kan tih hlawhtlinna kawngah hian midang tan harsatna kan siam em tih ngaihtuah țhin tur ani" a rawn ti ta a. Hrangngulate chuan thupha anla han chawi ve hnuhnawh a,Buh lah chu an pal thlu nasa mai sia. An chanpual tur țheuh an insem hnu chuan hlim takin anmahni lo țheuh chu an pan leh ta a.

        An Thlam a zuk thlen chuan Hrangngula pa chuan buh alo chil mawlh mawlh mai a. Ngula Sanghal lu rawn hawn alo hmuh chuan a pa chuan mak tih hmel tak hian,"Ngula,Mi salu tur te i rawn chuhpui chu ani emlo maw. Sazuk hualin i kal a,a khawilam Sanghal lu nge maw i rawn hawn le. Kha a ngho lah a țha nasa mai lehnghal" alo ti a. Ngula chuan,"A,ka pa,kan Sazuk hualnaah khan Nghalmal alo awm tel hlauh mai a. Mi kah hliam hnu kalo chhunhlum a. Ka duhloh chungin a lu min chan tir ta tho anih hi" a han ti a. A pa chuan,"A kutthlak hmasatu chanah dan tur ani sin le aw. A engapawh nise,kha salu ropui tak anih kha. Khua kan thlen veleh a lawmnan kan Arpa kan talh dawn nia" ahan ti a. Hrangngula pawh a hlim kher mai. A sa hawnte an rep fel hnu chuan chawei zai an rel ta a.

        Lungthulian khaw lamah thung chuan an khawnbawl upate leh an pasalțha Chawnhawitlura te chu Luseiho khawthar din tur chungchanga hmalak dan tur rêlin an țhu khawm ve mek a. Pasalțha Chawnhawitlura chuan,"Hei kan hriat țheuh angin Luseiho chuan Tuivai ral rawn kaiin khawthar tur an rawn sât mek a. A hma deuh ațanga kan lo sawiho țhin,kan thlahte chenna atâna kan it em em ram chu an rawn luah dawn ani a. Engtia hma han lak chi nge ni a in ngaih le" tiin an khaw upa ho chu a han rawn a. Upa Hrangvunga chuan,"Tunah hian kan tlangvalte khâwmin an in bengbel tak tak hmain kan va kap mai dawn em ni ang. A țul chuan Khuangzangho puihna pawh kan dil ani mai ang chu" a rawn ti a. Mahse upa Dozamanga chuan,"Tunah chuan leido nei thei dinhmunah kan ding lo ani. Khuangzangho puihna chu engtikah mah kan dil ngailo ang. An puihna dila kan kal anih ngat chuan min hnuaichhiah viau dawn ani. Luseiho chuan khua chu an rawn din dawn chu ani ta mai a. Kan kar a hla angreng a. Min rawn chim buai phalo turah ngai ila. Hun lokal zêl turah kan tan khua anlo din zawk pawh ani thei ani. I nghak rih phawt mai ang u." a rawn ti ta a. Upa pakhat chuan,"Ni e,kan khaw ram china khaw rawn din pawh nilo lo va pawngpaw kah ngawt kha a fuh ber lo ani. Bakah Sailo lal Vanpuilala chi leh kuangten min rawn chil lêt hrep anga. Kan ram neihsa pawh kan chân palh reu reu ange. A dawi zawka kan țan zel phawt angai ani" a rawn ti ve a. Chutah upa Dozamanga bawk chuan,"Khuangzangho chuan an ngai theilo viau dawn a. A beih pawh an inbei tawk hle turah ngai ila. Kum an vei anga. A chaklo zawk zawk chuan an bu zawl an chhuahsan mai ang. Chutah chuan keimahni hian chet kan thawh ve dawn ani" a rawn ti leh a. Midangte pawh chuan Luseiho khawthar sat mekte chu va kah loh phawt țha an ti tlang ta a. A tawpah chuan pasalțha Chawnhawitlura chuan,"Awle,țha kan tih tlan angin tunah chuan Lusei ho khawthar din tur dal zawngin kan che lo phawt anga. Mahse raldo inpeih sa rengin kan inbuatsaih tur ani. Zên leh Silaimu a tam thei ang ber kan neih angai dawn a. Buhseng zawh ah hian Khua pawh kulhin kan hung mai angai dawn ani"a han ti a . Pasalțha Chawna vêk chuan,"Lal huaisen tak neih zawng a chakawm țhin mange" a ti sap a.

       Khurchhekawn mual lamah chuan Zawngin khaw pasalțha Vanzika leh a hote chu insakna tur hmanrua lakhawmin an buai tlang hle mai a. Chutia an buai mawp mawp lai chuan anmahni lam pana tlangval Silai keng Sawmhnih rual zet mai lokal chu an han hmu ta thut mai le. Zawngin tlangvalte chu an han inau khawm sap sap a. Vanzika chuan anmahni lampana lokalte chu Hriangmual pasalțha Vungzagina leh a hote anni tih a hre mai a. Tlangvalte chu au khawmin an lam pan chuan a kal phei pui ve ta nghal a.

        Khurchhekawn mual zawl zau deuh lai,Lal in an sakna tur bika an vahfaina laiah chuan Zawngin pasalțhate leh Hriangmual khaw pasalțhate chu inbeih maih inpeih sa hian an ding khap mai a. Vungzagina chuan chapo hmel fe hian,"Hriangmual lal ropui leh Huaisen tak mai kan lal Henrova thu kenga lokal kan ni. Kan lal chuan eng thil ti tura helaia lokal nge innih a hre duh ani"a han ti a. Zawngin pasalțha Vanzîka chuan,"Kan hnathawh ațang hian eng titur nge kan nih chu sawi vak ngaiin ka hrelo. In lal hnenah chuan han kir leh ta ula. Lal ropuitak Vanpuilala chuan Khurchhekawn mualah hian khua a din dawn ani tih han hrilh ang che u" alo ti ve mai a. Vungzagina bawk chuan,"Henglai hi Hriangmual khaw ram vek ani a. Kan lal phalna lo chuan tumahin an luah tur anilo. Helai ram in rawn luah dawn anih chuan kan lal hnenah a man inpek angai ang. In pawm theilo anih chuan kan umchhuak tho dawn che u ani" a ti ve leh a. Boruak chu a țang ru riau mai a. Mahse a khawi lam lam pawh chu pasalțha lungfing tak kaihhruaina hnuaia awm annih avang chuan mawl mang taka chêt thawh tum an awm chuanglo. An ngawih vang vang hnu chuan Vanzîka chuan,"In lal hnenah chuan han kal leh ta ula. Sailo lal ropui Vanpuilala chuan helai ramruak luah tur hian tu phalna mah a mamawhlo a. A kawng daltu apiang chu a dim dawn hauhlo ani tih han hrilh ang che u. Tu thunuaiah mah kan lal hi a kun ngailo a,a kûn bawk heklo ang. He kan thiltihlai hi kan chawlhsan dawnlo a. Min umchhuah tuma lokal innih chuan han tum chhinta che u" a han ti ve leh salh salh mai a. Hriangmual pasalțha Vungzagina chuan hriam thawha han sah sawk sawk nghal mai a duh a. Mahse an lal Henrova ruahmanna ang nilo chet chu a ngam bik silo a. A tawpah chuan,"Tunah chuan kan kiansan ang che u. Kan lokir leh hunah hetah inlo la awm anih chuan nungdamin in chhuak hauhlo ang" a rawn ti leh a. Vanzika chuan," In lokal leh ngam anih phawt chuan inlo kal fo dawn nia. Khua kan din fel hnuah phei chuan kan lo mikhual fo ang che u" a han tivel a. Vungzagina chuan Lusei ho chu beih chak viau mahse an lalin thisen luan tir lo a umchhuah dan kawng a zawn avangin a insum ta hram hram a. Engmah sawi zui ta lemlo chuan anlo kalna lamah bawk chuan an kir leh ta a.

         Hriangmual tlangvalte an kal liam hnu chuan Vanzika chuan tlangval pahnih chu a han ko a. An hnenah chuan,"Khuaah va kal ta ula. Kan lal hnenah khan tlangval rawn tirh belh tur leh Silai zên leh amu rawn thawn belh turin thu va thlen ang che u. Kan dinhmun hi a kip a kawiin in va sawi dawn nia. Khawthleng tur chu peihfel ani tawh a.Hmanrua tur pawh kan peih thawkhat tawh e. Mahse Khuangzanghoin minlo lawm vaklo ani tih han hrilh bawk ang che u" a ti a. Tichuan tlangval pahnihte chu Zawngin lam panin an chhuak ta nghal vang vang a. An kal fel hnu chuan Vanzika chuan a naute chu an ko khawm a . An hnenah chuan,"Hei kan dinhmun hi a ralmuanglo sawt riau mai a. Khuangzangho hi ka hlau hauhlo a. Mahse tunah chuan kan dinhmun aințhat hleih deuh ani. An tan chuan belchhung sa ang mai kan nihna chin a awmna. Tunah hian min rawn beiin min rawn that chimit vek thei ani. Chuvangin tun ațang chuan chhun lamah pawh ralveng kan indah tawh ang" ahan ti a . Vanzika vek chuan,"Khua kan din hunah zawng an tawm buk Hriangmual ațang khian kan umchhuak vek dawn ani"a han ti leh a . Tlangval pakhat chuan,"Khua kan din hma hian engvanga umchhuak hmasa phawtlo nge maw kannih le" a rawn ti a. Vanzika chuan,"An khaw luhchhuah tur chuan mamawh lakna tur hnaivai kan mamawh ani. Pawngpaw han run ngawt chi annilo a. Keini aiin ram an hrechiang a. An khua lah luhkhan pakhat chiah a awm lehnghal. Henglai ațang chuan na takin kan nek ngam anga.. Kan tan beih an awlsam sawt dawn ani" alo ti thuai a...

         Khurchhekawn mual,ram țha leh khaw dinna atana awh awm em em chu hnam in anglo tak tak pathumte chuan luahtu nih an châk țheuha. A dingchang ber nih chu anla inchuh dawn ani.

                                   Ṭhen-7

        Nidang ang bawkin Zawngin khaw mipuite chu lo lama feh turin an inzuichhuak leh diah diah tawh a. Vanpuilala leh a upate chu lal in leikapuiah țhuin tuk dang ang bawkin khawthar kai tur chungchang bawk chu an titi tui ber ani mai a. Vanpuilala chuan a țhuthmun ațanga thawh hluai pah chuan,"Hei raw le. Kan Zawngin khaw nuam tak chu kan rauhsan leh dawn chu ani a. Ka lungte a chhe rum rum mai ka ti. Ka pa unaute lakah hei chen ka tlanchhiat tawh hnuah pawh a aia hmun kil zawkah kan lût leh dawn ania. Tunah zawng engpawh tawk dawn ila. Ka dinna ngaiah ka ding tawh ang" a han ti a . A upate pawh chuan an khua chu an ngaih tur thu an sawi sap sap hlawm a . Chutia an khaw chhuahsan tur chungchang sawia an kur dup lai chuan lal in lam pan hian tlangval pahnih anlo kal hlawk hlawk mai a. Lalpa chuab lo hmu hmasa in,"Eng thu tak rawn keng ang maw" a han ti a . Tlangval pahnihten lal in an rawn thlen chuan engmah an sawi hmain sal pakhat hnenah chuan tuisik han laksak turin alo ti thuai a. Tuisik te an in zawh hnu chuan lal chuan ,"Tlangvalte u,inlo kalna a hla hle mai a. Kan pasalțha Vanzika chuan eng thu nge a rawn kentir che u ni?" ahan ti a. Tlangval zinga a upa zawk Zahmuaka chuan,"Lalpa, Hriangmual khaw tlangvalten min rawn hnaih deuh reng avangin kan pasalțha Vanzika chuan tlangval țhenkhat han tirh belh tur leh Silai zên leh a mu a tam thei ang ber a mamawh thu sawi turin min rawn tir ani" a han ti a . Chutah lal chuan,"Kan Khuangzangho mai mai chu aw. Khawthar ka kai hunah chuan an va chãk dawnlo rua em" a han ti a. Khawnbawl upa pakhat chuan,"Lalpa,kan tlangval sawmnga rual lai mai khawthar sat turi an thang mêk a. Kan pasalțha Vanzika a telve lehnghal bawk nen. Khawchhung veng him tur engemawzah tal kan indah loh chuan Khuangzangho pawh chuan min rawn bei zawk thei lo maw. Tlangval dang tirh belh zawng a tihchi awmlo mange" tiin a ngaihdan alo sawi a. Lal chuan,"Tunah chuan buhseng pawh kan zo titih tawh a. Kan pasalțha Vanzika hnenah chuan lo hlauthawnglo tur leh a tihtur ang ang chu huaisen taka lo tih chhunzawm zel turin kan hrilh anga. Tlangval sawm kan tirh belh mai bakah Silai zen leh amu pawh kan thawn belh nghe nghe dawn nia. Kan ti ta ro ro bawk a,a tawp kan thleng tur ani" a han ti bah hmuk mai a. Lal vek chuang tlangvalte hnenah chuan," Tunah chuan a hah pawh in hah lutuk tawh ange. In lamah lo zuk hawng ta ula. Nihnih hnuah tlangval dangte nen kan khawthar tur lamah chuan in kal leh dawn nia. Silai mu siam belh chhungin inlo hahdam ani mai ang chu" a han ti a. Tichuan tlangvalte chu anmahni in lam panin an kal ve leh ta a.

        An tlangvalte lo thlen ațanga nihnih a liam hnu chuan Zawngin lal in kawtah chuan an khaw tlangval sawm rual zet mai chu an val upa Tharuma hoin an ding khap mai a. An iptepuiah chuan Silai zên leh a mu bakah an mamawh tur mutbute,Chi leh Hmarhcha ilo velte chu an ak puar lûk hlawm a. Lalpa chuan a tlangvalte hnênah chuan,"Tluang takin va kal ta ula. Khuangzangho chungchanga ka thusawi zawng zawng kha chipchiar takin in unaute hnênah chuan va sawi ang che u. Tu kutpalh pawh in va tuar hlauh anih chuan in lal hian a léh tamtakin ka thungrul ngei ang" tiin a tlangvalte chu a han fuih sauh sauh a. Lal chuan a zu tuitling tamtham tak mai chu Tuiumah thun tirin atlangvalten tlemte te a anlo lem ve atân a thawn bawk a. Tichuan Zawngin tlangvalte chu an țhiante pui tur chuan an kal ta nghal a.

       Zawngin khua leh an khawthar sahna Khurchhekawn in ainhlat angreng viau mai a. Mipa puitling chak țha pangngai tan pawh nikhat kal zet mai ani nghe nghe ani. Zawngin tlangvalte chu hmanhmawh takin an kal zel a. Nitlak dawn ruaiah chuan Khurchhekawn mual mawng lam chu an thleng ve thei ta hram a. Chutia hmanhmawh angreng taka an kal lai chuan an khawthar sahna lam ațang chuan Silai a puak ta dur mai le. p meuh chuan hah chu sawiloh,Khurchhekawn ngaw hnuaiah chuan an lîm chho puat puat mai ani.

       Silai chu a khat tawkin a puak reng a. Zawngin tlangvalte chuan an pasalțha Vanzika au lang lang thawm pawh chu an hre thei tawh nghe nghe ani. Rilru hmanhmawh tak chunga an khawthar sahna hmun an han thlen chuan tumah an lo awmlo a. Silai puahna zawn chu an khawtharah niloin a piah deuh ngaw hnuaiah chuan alo ni zawk a. Chutah val upa Tharuma chuan," Naute u,in thil phurhte kha dah tawh rawh u le. Tunah chuan ral beihna atâna in mamawh chiah kha kengin kan țhiante awmna lamah sawn kan kal nghal ang" a han ti a. Tichuan an iptepuite chu bunruakin hmanhmawh takin Silai rikna lamah chuan an tlan phei ta nghal a. Silai chu a puah chhunzawm reng a,Tharuma leh a hoten an va hnaih viau ta maw tihah chuan mihring na tuar țe țhawt thawm alo richhuak ta a. Chu veleh Tharuma chuan ring leng lawng hian,"Zawngin tlangvalte u zam reng reng suh u. Nangmahni pui turin kan lo kal e" a han ti tuarh tuarh a . Chu veleh Silai puak ri chu a zing tial tial a. Val upa Thanruma leh a hoten an țhiante an va fin phei meuh chuan Zawngin tlangval pahnih chu an lo chatthla fel der tawh mai .Silai mu chu a ving fua fua a. Thing tuai te deuhte chu a chhawk leh hmawk hmawk țhin a. Zawngin pasalțha Vanzîka chuana anaute chu zámlo turin alo au lauh lauh reng a. Zawngin tlangvalte pawhin an țhiante an lo thlen belh ta bawk nên haw haw chungin aahma aia nasa in an nawr phei ta a. Chutah meuh zawng Khuangzang tlangval te chu an tawlh let ta hun hun mai a. Tlanchhe pah chuan Silai erawh an la hmet puak reng thova. A tawpah chuan an in tam hleih deuh tâk em avangin Khuangzangho chu ruam lamah an tawlh liam ta a. An hmelmate lamin Silai an rawn hmehpuah takloh hnu pawh chuan Zawngin tlangvalte chu an țanhmuna thawm riva ngaithlain anla awm țheuh mai a. Reife an nghah hnu pawha thawm a awmzui takloh ah chuan an hmelmate chu an insaseng ta ani tih hriain pasalțha Vanzika chuan a naute chu a han au kháwm a. An kal khawm sap sap hnu chuan pasalțha Vanzîka chuan an val upa Thanruma hnenah chuan,"A hun takah inlo thleng ani . Kan țanhmun a ințhat hleih deuh a . Kan chan a chau hman viau asin. Tlangval pahnih lai mai kan chân palh hlauh ani" ahan ti a . Val upa Thanruma chuan,"Ekhai,kan tello pawhin in hneh thei ngeiin ka ring ani. Vanduai palh hi zawng thil awmthei ania. Eng nge thil thlen dan reng reng" tiin a han zawt a. Pasalțha Vanzika chuan,"Kan hnathawk zo bûk meipui tur thing kan fawm vel laiin ralvenga kan dah kan tlangval pahnihte hian Khuangzangho niawm tak tlangval pahnih lokal an hmuh thu an rawn thlen a. Engtia han tih tur nge ti a kan sawiho mek laiin Silai alo puak dawt a,tumah erawh a fuh chuanglo a. Silai lo puahna lama tlangval pahnih han tlan liam zauh chu kan hmu thei ta a. Eng thilin nge maw min mawlh reng ni. Kan hmanruate chuhin kan um zui ta nghal alawm mawle. Khuangzangho fin kan chelhlo deuh ani. Kan tlangval hmuhte kha an tlan zel a. Helai hmun kanva thlen hian Khuangzangho thangah kan awk ta alawm mawle. Sawlai mual pawng ațang sawn minlo kap a,tamtak chu annilona. An țanhmun a rem em atin ani. Keini lah kanlo inring hman silo a. Kan tlangval pahnih kha awlsamtein an lo saithlu ta anih kha . Ka thiamloh vek ani e. Ka rilru hmanhmawh lutuk vang ani" a han ti a. Val upa Tharuma chuan,"Khatin anti ngailo e. Vanduaina thilah an in mawhchhiat ngailo ania. In theihtawp in chhuah a,kan tlangvalte pawh huaisen takin kan tan an nun an hlan ani. Tunah chuan ruangte hi buk lamah kan zawn phei anga. Ka hoin Khuangzangho kha kan hliam ve dah law maw ,kan va chian reng reng ange" a han ti leh a. Tichuan val upa Thanruma leh pasalțha Vanzika hoin Khuangzangho tlan liamna lamah chuan an va kal ta a. Khuangzangho hnuhma chu a pherh hen hun mai a. Hmanhmawh takin an insaseng tih hai rual anilo. Mahse mak tak maiin ruang emaw,hmanrua emaw han tlanchhiatsan an nei hauhlo thung. Eng thi țha mah an hmuh tak lohah chuan buk lama let leh mai an tum a. Buk lama kir tura an kal dawn lai tak chuan an piah deuha thingzungthlar phên ațang chuan na tuar rum leh hak ri chu alo chhuak ta tlat mai le. Chu veleh an vai mai chuan thawm lo chhuahna lam chu an hawi țheuh a,Silai an lekkawh far mai a. Pasalțha Vanzika leh val upa Thanrum chuan thawm lo chhuahna lam chu an va hnaih hret hret a. An va enchian nâk chuan tlangval pakhat hi thingzung rinchhan hian alo țhu tung țawk țawk a. A landan chuan a mal veilam a hliam ani tih a hriat mai. Chu tlangval chuan pasalțha Vanzikate a han hmuh chuan chianglo nuaih hian,"Min that vat mai teh u. Lusei hmantlakloh ho" alo la ti chher chher mai a. Pasalțha Vanzika thinrim chuan han Sah chhawk nghal mai a han tum a. Mahse val upa Thanruma chuan lo dangin,"Zika,insum teh khai. I thin a rim viauin ka ring a,awm pawh ka tihpui che ani. Mahse hliam engmah tithei tawhlo anih hi. A hnen ațang hian Engemaw hriat belh tur kan nei mahna. Buk lamah i kaiphei ve teh ang" ahan ti a. Pasalțha Vanzika pawh chu a inbengdai thei ta hram a. Tichuan Tlangval dangte chu koin thil awmzia leh an mi man pa chu ala dam a țul chhante hrilhin buk lamah chuan an inzawn phei ta a.

        Zawngin khaw tlangvalte chuan Khuangzang tlangval an man pa chu an țhut bial laih mai a. Val upa Tharuma chuan an mi man pa hliam chu a theih ang angin an tuam sak a. Khuangzâng tlangval lah chu a zam lemlo hle mai a. A hliam an khawih laite chuan na tiawm pawh hian alang lo hial ani. Val upa Tharuma chuan an mi man pa chuan thisen a hloh hnem tawh em avangin damzo dawnlo ani tih a hre chiang ngang mai a. Vanzika hnenah chuan,"Zîka,kan mi man pa hi a dam zo dawnin alang tlat lo mai. Engemaw tal zawhchhuah han tum teh" a han ti a . Chutah Vanzika chuan Khuangzang tlangval hnenah chuan,"Tlangval, i hming min han hrilh ta che" a han ti a . Khuangzang tlangval chuan,"Ka hming i hriat chu enge ațulna" alo ti ve hlak a. Vanzika chuan thinrim hmel fe hian,"Tunah hian ka duh chuan i lu hi ka la thei tih hre ta che" ahan ti chang fal mai a. Mahse an mi man pa chuan zamlo tak mai hian,"Thu tawh angreng ka nih hi . Ka hliam hi tu mihring mahin an damchhuahpuilo ang. Na tuar reng ai chuan min han that vat la ti nia" a ti ve leh sak sak a. Eng inzawh mahin awmzia anei dawnlo tih hriain a zawh chhunzawm talo a.

        A hnu rei vakloah chuan an mi man pa chu a rawn rum hak hak mai a. Vanzik leh Tharuma chuan an pan nghal vat a. Chutah tlangval chuan,"Khawngaihin tui min han pe tawh u"a rawn ti a. Vanzika chuan tuiuma tui chu Mautheiah thlichhuakin tlangval chu tlem an tulh a. Chutah tlangval chuan,"Ka lawm e,ka hming chu Shominlun ani. Helai rama inlo lut hi kan lal Henrova hian a ngaithei hauhlo mai a. Mahse tharum hmanga nawrchhuah cheu a tumlo ani. Mahse kan pasalțha țhenkhat ruahmanna in rawn thah chimih vek cheu kan tum a. Kan thei talo chu anih kha" a rawn ti a. A hah lutuk chu a thaw hak hak mai a . Vanzika chuan,"Țawng rihloh kha i tan a țha ania" alo ti a. Mahse tlangval chuan,"Hei ka thi lek lek tawh alawm. Ka pa hi Hriangmual lal Henrova hi ani a. Mahse kei chu a hmei fa mai ka ni. Tlang takin ka hrilh ang che u. Ka pa hian min ui viau lo anga. Mahse in lal thah dan kawng hi chu a la rawn dap ngei dawn ani. Tharum a nawrchhuah chi innilo tih hi ka pa hian a hrechiang em em a. Chuvangin helai ram inlo luh pawh khan thawm engmah a rawn neilo ani. Ka pa hi ka hrechiang a,kawng engemaw chu ala dap tho tho ang" a han ti leh a. A chauh tawh em avang chuan a khuh khak khak a, a awm a sep dawrh dawrh mai a. Țawng pawh a țawng chhunzawm thei talo a. Vanzikate pawh chuan țha taka mut tirin an kiansan ta rih a.

        Zan te a rei deuh tawh avangin Zawngin tlangvalte chuan zanriahte an han kil sap sap a. An eikham hnu chuan val upa Thanruma chuan,"Kan mitang kha chaw tlemte talh va pe ve teh u. A vankai chaw pawh ani tawh mahna" tiin tlangvalte chu a tir a. Mahse an va kal chuan an mi man pa chu alo chatthla fel der tawh mai. A ruang chu an țhian boral tate ruang kiangah chuan an han zalh ve a. Val upa Tharuma chuan," Kan dinhmunin a zirloh em avangin kan țhiante ruang hi kan khaw lamah kan thlen thei dawnlo a. Helaiah hian zah takin kan zalh mai dawn ani. Kan mi man pa ruang pawh hi kan phum ve mai anga . A lu pawh kan la lo mai dawn nia. Tihian zaninah chuan awmrih sela. Naktuk lamah kan phum mai ani ang chu" tiin rem a ruat ta a.

        Tlangvalte an buk lama an kal darh hnu chuan pasalțha Vanzika chuan val upa Tharuma hnenah,"Kan hmelmapa thusawi kha a dikin i ring em? Hriangmual lal Henrova hmei fa anih i ring em?" tiin a han zawt a. Thanruma chuan,"Dawtsawi mahsela atan engmah a pawina tur a awm tawhlo a. Mitthi mai tur anih avang ringawt khan thudik a sawi ngei tih rin ngam ani chuanglo ani. Thudik alo sawi ta anih chuan khawthar kan kai hunah pawh ralmuangin kan awm dawnlo chu anih hmel hi maw" alo ti a. Pasalțha Vanzika chuan,"Tharum hmang nilovin in lal thah dan chu a ngaihtuah tho ang te kha atia. A ngaihruatna hi min hrilh mai mai emawni" a rawn ti leh a. Val upa Thanruma chuan,"Kha zawng thudik anih theihna lai a awmve tlat ani. Kan lal hi kan ven uluk viau angai dawn anih hi" a han ti leh a. Tichuan a tuk lama an awmdan tur vel an sawi chhunzawm ta a.

         Lungthulian khaw lamah pawh Buhseng chu an hnapui ber ani a. A khawnawtin zaupui lamah chuan an ri chel chul mai a. Hrangngulate pafa pawhin an rin aia hmain an buh chu an seng zo thei ta a. Hrangngula pa chuan an buh seng sa chu chil in Hrangngula chuan chil zawhsa chu a zawh tawka phurin khaw lamah a chhek nitin ve thung a..Tlam em lian tawktak khat țun hian a phur nitin mai a. Khua ațanga zau a hlat lemloh avangin nikhatah vawithum lai a thlen hman țhin ani.

        A pa in buh an chhek zawh vek hnuah Silai hawhsak a tiam avângin Hrangngula chuan an buh chu Chhek zawh vat vat a duh hle mai a. Apa in chil zawh vek phawta thiar tur a tihlai pawhin a hnial lui ve țalh ani.

        Tûk khat chu a tih țhin dan ang bawkin Hrangngula chuan Tlâm em khata Buh phurin khawvar chian hma hian an khaw lam panin a kal nghauh nghauh mai a. Khu ațanga hla fe,tlangsang lai deuh,Mualserh ngaw chhunga Lungpui pathum lan theina laiah chuan thlifim dawn pahin an ding vang vang a.. Mualserh ngaw lam a han hawi chuan mak tak maiin meikhu alo zam chiai chiai mai le. A mitvai anih ringin a mit te chu ahan nuai nawk nawk a. Mahse amitvai chu ani hauh silo . A hriat phâk chinah pasalțha Chawnhawitlura hoa an kal bak kha tumah Mualserh ngawah an kal ngai a hre silo a. Mahse anmahni an kal theih chuan midang pawh kal thei ve tho turah ruatin khaw lam pana kal leh mai ahan tum a. Chutihlai tak chuan Mualserh ngawa Lungpui chungah chuan mi pahnih ama lam hawia țhu dûn niawm tak hi a han hmu leh ta a. Reilote a thlir hnu chuan Lingpui chunga țhu te chu an tawlh liam ta daih mai le. Chutih rual chuan meikhu zam chiai chiai pawh kha a tawp ve nghal hmak a. Hrangngula chuan mak ati ta em em a. Khua a haw vat a,a thilhmuh chu a pa hrilh hlan a nghakhlel hle ani.

          A rilru a mawlhtu a awm tlat avang chuan Hrangngula chu an in a thlen veleh Buhzêmah a Buh phurh chu chhungin hmanhmawh takin lo lam chu a pan lehta vang vanga . Mualserh ngawa Lungpui lan theihna ah chuan an chawl thla leh ngat a..Mahse zing lama a thil hmuh ang reng reng hmuh tur a awm tawhlo ani. Rei vaklo a din hnu chuan lo lam panin a kal leh nghal char char a. An lo a zuk thlen meuh chuan ni pawh a sang viau tawh a. Thlam a zuk thlen chuan apa chuan Buh alo chil tlauh tlauh a. Hrangngula chuan thildang engmah sawi hmasa lo chuan,"Ka pa Mualserh ngawa Lungpui chungah khan mipahnih țhulai ka hmu nia. Ngawchhung ațang khan meikhu pawh a rawn zám chhuak chiai chiai" ahan ti nghal bawrh bawrh a. Mahse a pa chuan,"Awihawmloh lutuk mai. Midang kiangah te ilo sawi reu reu ange. I thlan tla nasa lutukin i mit a tivai mai mai anih chu" alo ti sam et a. Hrangngula chuan,"Ka pa ka hmu chiang alawm" a tive leh ngat a. Apa chuan thutak hmel fe hian,"Tu hnenah mah sawi suh ang che. Miin an nuihzat viau mai tur che nia. Tukțhuan tur lo buatsaih la, ka chil lai hi kan zo anga kan ei dawn nia" a ti a. Hrangngula pawh chuan engmah sawi zui tawhlo in tukțhuan tur chu abuatsaih mawlh mawlh a. A rilru tete chuan Mualserh ngaw chu tuma hriatloha la luhchhuah ngei chu a tum ta a. Hrangngula pa Challiana pawh chuan a fapa thil hmuh chu a tak ani tih a hre chiang em em a. Majse a fapa chu Mualserh ngaw chhunga lut lo tur leh an khaw mipuite buai rukna thuk tak maia in beng lut velo turin a duh ani.

                                Ṭhen-8

     Hriangmual khaw lal Henrova thirim lutuk tihngaihna hrelo chu lal inchhungah chuan a vei tawn sek mai a. A upate leh a pasalțhate chu țawng pawh țawng ngamlo hian an țhu kun far mai bawk. Lal Henrova chuan,"Ruahmanna ka siam e te in tia lo. Ka hriatlohin eng thu lawilo nge in lo keuhthluk ni. Lusei ho kap turin thu ka pe che u em ni. Ka ruahmanna zawng zawng pawh in hnenah ka sawi vek anih kha. Luseiho hi kan káp rem thei dawnlo tih in hria ani láwm ni" a han ti sak sak mai a. Hriangmual lal in chu a reh țhap a. Chutah lal vêk chuan a pasalțhate lam hawi chuan,"Pasalțha lak tlakloh ho. Huaisen viaua in ngai chungin ka fapa khulai hmuna thi mai turin in rawn tlansan amaw. Eng ang mi huaisen nge maw innih chu le. Lusei ho ka kap e te intia,hniak pherh vûnin anlo um lêt che u anih kha. A zah pawh a zahthlak lutuk e,tlawma lâk nachang pawh in la hrelo zui emawni" a ti leh a. Hriangmual pasalțhate zingah chuan han insawifiah tum pawh an awm lemlo ani. Chutiang taka an lal a thinrim takah chuan khawnbawl upa min Haukunga chuan,"Lal pa minlo hrethiam la. Kan pasalțhate thiltih diklohah chuan a mawh ka phur mai ange. Lusei ho rawn páwng chho zêl tur dan tuma hma an lakna hi i demlo hram hram ang u" a rawn ti dek dek a. Chu veleh lal chuan,"Dem lo ang a ni . Engti kawngzawng mahin an dem awmlohna ka hrelo. He khuaah hian pasalțha anga chhiar innih hma pawhin hlim tak leh thlamuang takin kan awm asin. In tello pawh hian kan khua hi a ding reng tho ang. Ka țawng hi in ngai hua anih chuan khua hi chhuahsan rawh u. Ka rorelna thu leh hla ngai pawimawhlo mi khua leh tuiah ka duhlo e" a ti leh ta piap piap mai a. Chutah meuh chuan Hriangmual pasalțha Vungzagina chuan,"Lal pa keima thiamloh vek ani. Luseiho kha tih hlauhthâwna ,Khurchhekâwn ațanga hnawh țiau ka duh em vang ani. I fapa Shominluna kha an kap hliam tihreng reng ka lo hrelo a. Thui fe kan tlan hnu khan a awm velo tih kan hre chauh a. Kan han en leh chuan Luseihoin anlo man daih tawh ani. Rem i tih chuan amah lakir leh turin zanin la la hian ka kir leh ang" a han ti a. Hriangmual lal Henrova thinrim lutuk chu a insehruh țeuh mai a. Rei vaklo angawih vang vang hnu chuan,"Ka fapa chu a dam tawhin a rinawmloh a. Achhanchhuak turin zanin la la a in kal angai lo ang. Naktuk zing khawvar rualin Sial pahnih kaiin Lusei ho khawthar dinna turah chuan in zuk kal ang a. Sialte chu an mite in kah hlum takte ralna leh thuphachawina ani ang. Ka upa min Haukûnga hoin in kal dawn nia. Hriangmual lal Henrova hian inrem taka awm a duh ani in zu ti bawk dawn nia. Ka sawifo tawh angin Luseiho chu tharum hmangin kan nêkchhuak zo dawnlo a. Chuvangin inrem takin kan awmpui anga,an chhiatna tur kawngdang kan ngaihtuah thung dawn ani. Ka fapa phuba pawh kan la ngei ang. He thil ka tih avang hian ka tlawm ta tihna anilo a. Hun dang atân ka inbuatsaih mai ani. Tunah chuan țin tawh ula. Naktukah chuan ka sawi ang ngei khan zuk ti ang che u . Ka fapa ruang chu in rawn dil dawn nia. Ka ruahmanna anga in kallo anih chuan ka khuaah hian in awm a rem tawhlo ang" ahan ti charh charh a. Tichuan a upate leh a pasalțhate chuan an chhuahsan ta nghal a. An chhuah hnu chuan lal Hriangmual lal Henrova chuan thil tamtak angaihtuah a. Luseiho chuan an rawn dîp viau dawn tih chu a hrechiang ngang mai. Mahse Khuangzang thlah ho ringawt tan chuan Sailo lal chi leh kuangte han do hneh rual anni silo a. Chuvangin Sailo lal Vanpuilala nen chuan inremna siam phawt a,a rinloh lam taka beih thut mai chu a tihtur diktakah angai hmin hmiah mai ani..

        Zing khua alo var a. Hriangmual khaw pasalțha Vungzagina leh tlangval dang sawmhnih bakah an upa min Haukungate chuan Sial pahnih kai chungin Lusei ho awmna Khurchhekawn mual lam pan chuan an kal ta nghal a.

       Chhun chawfak hun awm velah chuan Zawngin khaw tlangvalho chu In bang tur tahin an buai tlang hlawm hle mai a. Chutih lai mêk chuan ralvenga an dah tlangval pahnihte chu hmanhmawh takin an rawn tlan hlawk hlawk mai le. Pasalțha Vanzîkan alo hmuh chuan,"Ekhai nau te u,engthil nge ni ta?" alo ti vat a. Ral venga an dah zinga pakhat zawk chuan,"Khuangzangho bawk ani. Engzah chiah nge annih kan hrelo" a han ti vat a. Chu veleh Pasalțha Vanzîka chuan anaute chu ral bei tura inring turin an fuih sauh sauh a. Pasalțha Vanzika chuan an val upa Thanruma hnenah chuan,"Keiin tlangval zahve hi ka ho anga. Khuangzangho tawk zawngin ka kal ang. A bak midang zawng chu nangma hoin ramhnuaiah in lut anga. Khuangzangho nen kan inkah veleh hnung lam ațangin in rawn bei ve dawn nia"a han ti a. Tichuan Zawngin khaw tlangvalte chuan an hmanraw neih ang ang te lain ral bei tur chuan an inbuatsaih ta a. Tlangval zahve chu Vanzikan a ho a,a zahve dang chu val upa Tharuma hoin ramhnuai lamah an lüt thung. An inpeih hnu chuan Vanzika leh a hote chu Khuangzangho lo kalna lam pan chuan an kal ve leh ta nghal a.

        An khaw sah thar ațanga hla vaklo khán remchang lai deuhah chuan Vanzika chuan a naute chu a inzarpharh tir a. An țanhmun turte an siam fel hnu chuan Khuangzangho lo thlen hun chu an nghâk ta a. Rei vaklo an nghah hnu chuan Khuangzangho chu an rawn inzui phei diah diah a. Vanzika chuan anaute hnênah chuan,"Kap tura thu ka pek hma cheu chuan tumahin in thal thlahlo ang che u" tiin a han hrilh hlawm a. Khuangzangho chu an rawn hnai zel a. A hnung lam deuhah chuan Sechal lian tak tak pahnih an rawn kai lenghal. Zawngin khaw tlangvalho chuan mak an ti hle mai . Mahse zan hmasa lama an țhiante thattu annih avang chuan lo thah chimih vek chu an duh vek hlawm a. An pasalțha Vanzika thupek chu an ngaih chang ran hlawm a. Mahse anlo hnaih viau ta maw tihah pawh chuan an pasalțha chuan thawm engmah a rawn nei hauhlo mai. Zawngin tlangvalte chuan an pasalțha Vanzika chu an thlêk an thlêk tawh mai. Khuangzang ho anlo hnaih viau tawh hnu chuan Vanzika chu a bihrukna ațanga zuanchhuak thutin ring lenglawng hian,"Ding rawh u. In Silaite kha dahthla nghal ula,anih loh chuan helai hmunah hian in thi vek ang" a han ti chang fal mai a . Hriangmual khaw tlangvalho chuan an Silai chu an dahthla sap sap a. Zawngin tlangvalte lah chuan an pasalțha Vanzika thiltih dan chu an duhlo viau mai a. Khuangzangho kahhlum nghal vek an duh laia chutianga a han ti mai chu an thinrim viau mai a. Mahse an pasalțha meuh han khin buai tum erawh an awm lo.

        Khuangzanghoin an Silai an dahthlak vek hnu chuan Vanzîka chuan,"Khuangzang uicho ho,engti tura helaia lokal nge innih?" tiin a han zawt a. Chutah Khuangzangho upa min Haukunga chuan,"Tlangval,inbengdai hram teh khai. Helai hmunah hian kan tlangvalte thil tihsual avanga thuphachawi tura lokal kan ni e. Khawngaihin remna thu kan sawi thei angem?" arawn ti a. Chutihlai chuan Zawngin tlangval an val upa Tharuma hoa kal tehpawh kha Khuangzangho hnung lamah chuan an rawn chhuak ve țak țak tawh a. Tlangval țhenkhat chuan,"Kan țhiante that tu chu zuah bik loh tur. Kap hlum vek ila nimai" an lo ti láng láng hlawm a.Mahse Vanzika chuan,"Naute u in bengdai rawh u. Mi thuphachawi tur bei mi kan ni love" tiin a han khap dai a. Vanzika vek chuan Khuangzang upa min Haukunga hnênah chuan,"In thu rawn ken a zirin kan inrem thei dawn nge dawnlo kan hria ang chu. Tikhan in ralthuam tello khan lo phei rawh u" a han ti a. Tichuan Hriangmual tlangvalte chu Zawngin khawho khawthar sah lamah chuan an phei a. An ralthuam dahthlakte chu val upa Thanruma leh ahote chuan an rawn khawm thung.

        An khawthar sahna hmun an thlen veleh chuan pasalțha Vanzika chuan an val upa Thanruma hnenah chuan,"U Than,nang a val upa ber,remna siam lamah chuan kan hmatheh ber tur ini. Han inbiak pui ta mai che" tiin a han ngen a. An val upa Thanruma pawh chuan alo aw ve mai bawk a. Chutah Khuangzangho hnenah chuan Thanruma chuan,"Awle,in thu ken chu han sawi ula. Pawm tlak anih leh nihloh pawh hriat a chakawm chu le" a han ti a. Hriangmual khaw upa min Haukunga chuan,"Kei hi Hriangmual khaw upa min Haukunga ka ni a Nimin lama kan pasalțate thiltih avanga ngaihdam dil turin kan lal Henrovan min tir ani. Kan lal chuan Luseiho nena buaina neih hi a duh hauhlo a. Chuvangin inrem taka kan awm theih dawn phawt chuan in mi phut ang ang chu kan pe ang che u. Tin,ka tlangvalte kut tuar palh in lo awm takin a ralna atan kan lal chuan Sial pahnih hi min kaihtir bawk ani"a han ti a. A sawi zawh veleh chuan Zawngin khaw tlanvgval ho chu an phun mur mur mai a. Khuangzangho chu thah vek mai chu anduh țheuh a. Mahse an val upa Thanruma chuan an khaw tlangvalte khap dai pah chuan,"Tunah hian that chimit vek thei che u kan ni a. Mahse vawiinah chuan in chungah kut kan lek lovang. Amaherawhchu tuna chinah chuan in khaw mi reng rengin kan chungah eng thil pawi pawh lo khawih sela,a rulh letna chu a inang vek ang" a han ti a. Thanruma vek chuan,"Sailo lal khua leh tui pawikhawihtu nih a pawi zia hi hria ang che u" a han ti leh a. Hriangmual khaw upa min Haukunga chuan,"Tuna chinah in pawih khawih zawngin engthil mah kan ti tawh ngailo ang tih ka tiam e"a han ti a. Zawngin tlangval ho chu an lo eu dur dur a. Haukunga vek chuan,"In lakah thupha kan chawi hnuah pawh thil pakhat la ngen hram cheu ka duh ani. Kan lal fapa ruang min hawn tir hram ta che u" a han ti leh a. Zawngin khaw lam pawh chuan țha takin an lal fapa an phumna chu an kawh hmuh a. An lal fapa ruang him piala an hmuh leh avang chuan Khuangzangho chu an lawm hle mai a. Tichuan lawmthu te sawiin an lal fapa ruang chu an khaw lamah an zawn hawng ta nghal a.

          Khuangzangho an kal liam hnu chuan Zawngin khaw tlangvalte chuan an val upa Tharuma leh an pasalțha Vanzika chu Khuangzangho an kal tir mai na chhan chu an zawt sap sap mai a. Val upa Thanruma chuan,"Naute u,kan țhiante phuba lak chu kan chak țheuh a. Mahse engkim hi a hun leh hmun a awm vek ani. Khuangzangho kha kan chhuah hlen dawn tihna pawh anilo a. Tunah khan engzah chiah nge lokal kan hrelo a. A rûkte in minlo hual vek tawh pawh ani thei ani. Khaw nghet kan din hma chuan leido nei thei kan nilo a. Helai hmun kan luahlum tak tak hnuah chuan Khuangzangho chu kan la umdarh vek dawn alawm" tiin a han hrilhfiah ta hlawm a. Zawngin khaw tlangvalho pawh chuan an val upa chu hnial zui ta lemlo chuan an hna țheuhah an bung leh ta a.

        An nauten hna an thawh mawlh mawlh lai chuan val upa Thanruma leh pasalțha Vanzika chu hnang hlai pahin an titi mawlh mawlh a. Vanzika chuan,"Kan mi man pa khan dawt alo sawi hauhlo mai ka ti. Lal fapa chu alo nih ngei dawn kha maw. Thudik tak vek a sawi anih chuan apa Henrova chungchangah pawh kha a daw hauhlo ang a . A sawi ang tak kha anih phei chuan Hriangmual lal hian kan lal chunga phuba lakna kawng ala dap tho in ka ring ani"tiin a ngaihdan a rawn sawi a. Thanruma chuan,"Nghaihdan mumal neih thiam a har ka ti hle mai. An lal fapa thusawi kha a dik anih chuan tuna thupha an rawn chawi pawh kha a hming mai anih hmel a. Kan lal hi kan vên uluk viau angai dawn anih hi" a lo tive a. Thanruma bawk chuan,"Helai hmun kan han luah hunah pawh kan lal hi kan ven uluk viau angai anga. Fimkhur tura hrilh pawh kan tih makmawh ani" ahan ti leh a. Tichuan tlaini tlak dawn thlengin hnang chu an hlai a. An lal venhim dan tur ngawt mai chu an titi tui ber ani.

         Lungthulian khaw lamah ve thung chuan Hrangngula pawh Buh chhêkin a nileng chu ani leh ta mai. An zau chu khua ațanga a hlat lutuk loh avangin thim țhak țhak thlengin a thiar nitin mai a. A pa chuan 'iti lutuk deuh mange' tiin han hau deuh țhin mahse Hrangngula chuan an buh chu chhek zawh vat vat a,sapela ramchhuah thuai a duh avangin a pa zilhna chu a bengkhawn duh lemlo a. A pa pawh chuan a țhahnemngaihna chu khap luih a tum chuang lo ani.

          Hemi ni pawh hian nidang ang bawkin Hrangngula chu a phur hnunhnug ber nêna khuaa aluh chuan ni a tla fel der tawh mai a. A Buh phurh an Buhzêma a chhun luh hnu chuan reilote an țhu thlandai a. Tichuan hmanhmawh angreng tak mai hian zau lam pan chuan a kal leh ta hlawk hlawk mai a. An khua a pelh fel meuh chuan a thim viau tawh lenghal. Chutia zau lama hmanhmawh taka a kal lai chuan ral ațang hian an khaw chawlhhmun a mei eng teng teng chu a han hmu ta a. A rilru chuan naupang rual an nu leh pate hmuak tura kal ho annih a ring deuh a. Mahse chawlhhmun a va hnaih viau tawh hnuah pawh chuan eng thawm riva mah a hre talo mai a. A ngaihthalo chuan thawm dim thei ang berin an khaw chawlhhmun lam pan chuan a kal phei ta țhem țhem mai a. Chawlhhmun a va thlenphei dawn țepah chuan patling pahih titi thawm hi a hre ta a. Va pawh mai a tum lai chuan Mualserh ngaw chanchin an sawi tih a hre ta tlat mai . Chu veleh anmahni va pawhlo a an thilsawi ngaihthlak ruk chu a tum ta a. Tichuan thim tham hnuaih chuan a em phurh chu kawng chhak Țhang buk hnuaiah an thukru phawt a. Tichuan chawlhhmun chhak ngaw hnuai a țang chuan an thilsawi chu ngaihthlak rük a tum ta a.

          Hrangngula chu thawm dim thei ang berin ramhnuaiah chuan a lût ta zel a. A duh ang thala an țawng ri a hriat theih hnu chuan thingkung pakhat nghengin a țhu ta a. A bihrukna hmun ațang chuan chawlhhmun a chawl pa pahnihte chu an hnung lam chauh a hmu thei a. Patling pakhat zawk chuan,"Hetiang anih chuan reiloteah min man chhuak vat mai ang. Amah pawh hi dahțhat dán kan ngaihtuah mai angai dawn ani" ahan ti a. Pakhat zawk chuan,"Chawnhawitlura dahțhat zawng thil namai ani lo tawp ang. Hmanni ah Mualserh ngawah an lut ani mai a.Engmah tak tak an hmu chuang hlei nem. A kal hote ațanga ka hriat ruk danin a tlanin an tlanchhia ani awm e" nui huah huah chung hian a han ti . Pakhat zawk chuan,"Kan Sadawt berin hringmi tâna tlawh thiangloah a chhuah miau a. Kan lama ațan chhung zawng chuan kan him ani mai" alo ti ve a. Hrangngula ngaihtuahna chu a buai hle mai a. Mualserh ngaw chhungah chuan eng thil tak awm ang maw tiin a ngaihtuah neuh neuh a. Tichuan an titi chu a ngaithla chhunzawm zêl a. Pakhat zawk chuan ding hluai pah hian,"Kan lal nun rawng zet pawh kha ala dam ang maw. Ka nu leh pa min vuakhlum sak ata tawh kha a hmel ka la hmu leh reng renglo ani. Khawhring nei tih vanga a pui apanga an nunna alaksak zel mai kha ka haw hluah hluah mai . Remchangah kalo kan dawn nia" ahan ti a. Pakhat zawk chuan,"Dam zawng ala dam na a. Kan nghaisak nasat deuh avangin mi a ang mai ani tawh. Biak pawh a biak tlak tawh meuhlo" a han ti a. Chupa vek chuan,"Chawnhawitlura leh kan khaw upaho hi kan dahțhat vek hunah khua hi kan lalet dawn nia. Kan lal nunrawng takin a ahnawhchhuah leh a thah tak chhungkhat laina kan khaw țhenawma awmte puihna pawh kan dawng thei dawn ani" a han ti leh a. Chu veleh a pakhat zawk chuan,"Kan thuruk hi tumahin an hre tur anilo. Khaw mipuiten an lal a la dam tih leh hrehawm takin Mualserh puk thim hnuaiah kan dah tih an hriat chuan nungdamin kan chhuak hauhlo ang" a han ti a. Rei vaklo an țhut leh hnu chuan pa pakhat chu Chawlhhmun thlang lamah chuan Mualserh ngaw lam panin thim hnuaiah chuan a kal ta a. Pakhat zawk chu khaw lamah meichher pawh chhi lemlo in a kal ve leh ta thung a. Ngula chuan an hmel hmuh tum hle mahse aawmna in a zirloh avangin a hmu thei talo ani. Chawlhhmuna an meichhem erawh ala eng teng teng thung

         Hrangngula chu a țhutna hmunah chuan ala țhu reng mai a. Amah lo hmu ve reng te an awm palh takin tiin a Chempui chu anhum nghet sauh sauh a. A mi enthlakte an kal hla viau tawh tura arin hnu chuan a Em thurhruk chu han la chhuakin hmanhmawh takin an lo lam pan chuan meichher pawh chhi lovin a kal leh ta nghal a. Kalkawngah chuan thil tamtak angaihtuah a. A pa in an lal a damloh thu leh a bo daih thu a sawite kha a hrechhuak uaih uaih a. Kum tamtak chhunga an lal thi anga an ngaih vek tawh chu alo la dam reng ani tih a hre ta a. Mahse a thu ngaihthlak chu a atak anih leh nihloh a chiang ngam silo a. A tawpah chuan a thil hriat ang ang chu a pa hnenah sawi phawt mai chu a tum ta ani.

          Kalkawnga a thang rei em avangin an lo a zuk thlen chuan lenglên hun awm vel ani tawh a. Thlam a zuk luh chuan apa chuan maktih hmel fe hian,"I va han rei em em ve. Kawng lakah tawhsual i rawn tawk ta mai emaw ka ti asin" alo ti a. Hrangngula chuanț,"Ka pa tlangval kan nih ve tawh hi. Min ngaihtuah mah mah țhin a. Bakah midang Buh chhek tepawh an awmve a" a han ti a. Apa chuan,"Fa te ngaihtuah zawng ana alawm mawle. Han țhu hahdam deuh la. Zanriah kan kil dawn nia" a han ti a. Hrangngula chu namthlakah țhuin thil tamtak angaihtuaha ,a ngawi ta vung vung mai a. Nidanga a awmdan nen a danglam tak em avangin apa ngaihțhalo chuan,"Ngula a engatia ka biakna pawh chhang lemlo a thlang lam hawia in țhut vung vung chu le" a han ti a. Hrangngula chuan harhchhuak thut niawm tak hian," Ekhai ka pa,ka chau deuh atin ani. Ka lo muthlu hman alawm le" alo ti mai a. Apa chuan,"I phur tam mah mah țhin alawm. Thatchhe Arbawmkhaia thil hi tih țhin tur anilo. Nakinah ka chhêkpui leh dawn tho che a" chaweina tur hlui siam mawlh mawlh pah chuan a han ti a. Hrangngula chuan," Khaw lum lutuk kha ka zolo ni berin ka hria"alo ti mai a. Apa in hlui a siam zawh hnu chuan zanriah chu an kil dun ta a. An chawei lai chuan Hrangngula chuan kalkawnga a thil hmuh zawng zawng chu a kip a kawiin a pa chu a hrilh ta vek mai a. Hrangngula thusawi a han hriat meuh chuan a pa chu a ka hau mai a. Țawngchhuah mai nachang pawh a hrelo a. A tawpah chuan Ngula pa chuan,"Ka rinloh lam thil daih ani mai ka ti. In phiarrukna kha chu a awm ngei mai a.Mahse kan lal kha chu thibo daih turah kan ruat asin. Engpawh nise i thil hriat hi tudang hnenah sawiloin kan pasalțha Chawna hnenah i sawi dawn nia" a han ti a. Hrangngula chuan,"Ka pa,dawt phuahchawp ang lekah minlo ngaihsak lo ang maw?"a han ti a. Apa chuan,"Eng ang pawhin lo ngai dawn se a hriat hrim hrim angai alawm. A hma ațangin kan buai ru reng tawh a. A chinfelna kawng a awm tawh dawn ani mahna" alo ti a. A pa bawk chuan,"Ngula,tunah chuan thuruk inthup i hre tawh a. I nunna atan pawha hlauhawm thei dawn ani. Tunah rih chuan midang rual lovin Buh pawh i chhek tawh rihlo ang"ahan ti a. Hrangngula pawh chuan apa ngaihdan chu a dik a ti em em mai a. A thil hmuh zawng zawng an pasalțha hnenah a sawi dawn anih pawhin an pasalțha Chawna nen chauha an awmlai a chán angai dawn ani.

         Zanriah eikhamah chuan Hrangngula leh apa chu Thlam namthlakah țhuin an titi a. Hrangngula chuan,"Ka pa ka thil hriatloh tawp tur ka hria angin i ngai em. Khang thilte kha hmulo ila chuan hlauhna engemaw pawh ka nei awm silo a" a han ti a. Apa chuan,"I hriatloh tur i hria ani hlei nem. Heng aia rapthlak leh hlauhawm zawk pawh hi ila hmachhawn fo angai dawn alawm. Chung hunahte chuan huaisen taka i hmachhawn angai dawn ani. Kan pasalțha Chawna chu naktuk lamah hmuh dan ngaihtuah la. Thil awmdan hi a hriat vat angai ani" a han ti leh a. Tichuan zanrei tak thlengin an titi a. A tuk lama an hmabak ngaihtuah reng chungin muthmun an rem ta a.

(Thunawi......"Khuangzang" hi hnam hming ani a(Thado hnam peng pakhat) Hriangmual hi Khuangzang hnam ho khaw hming ani. Khuangzang tlangval tih leh Hriangmual khaw tlangval tih kha ka rawn hmang nual a. Ka sawi tum a inang reng ania. Khuangzang ho tih leh Hriangmualho tih khan a kawh tum ain ang ania aw. Zum zabi 18 lai vel kha chuan tuna Phuaibuang khua leh a chhehvelte khi Khuangzangho in an luah ani)

                                      Ṭhen-9

        Thuruk thințhawng tak mai a hriatchhuah ni ațanga ni engemawzah a liam hnu pawh chuan Hrangngula chuan a thilhriat chu an pasalțha Chawnhawitlura hrilh na hun remchang ala hmu thei lo a. Nikhat chu a chawhnu lam deuh tawha an khaw lam ațanga lo lam pan tura em phur chunga akal hnak hnak lai chuan zau lam pan tura an pasalțha Chawnhawitlura Silai nena a kal chu a hmu ta hlauh mai a. Tichuan hmanhmawh takin an pasalțha Chawnhawitlura chu a va um ta nghal a. A va umphak dawn chuan pasalțha Chawna chu rawn hawi letin Hrangngula ama lam pana lo tlan a han hmuh chuan alo ding ve mai a. Hrangngula a va thlen phei chuan Chawna chuan,"Vala,a engatia kha ti tak maia in hmanhmawh chu le. I feh dawn em ni" alo ti var a. Hrangngula chuan thaw hluam hluam chung hian,"Aw,Buh ka chhêk e ka tia. I ramvak dâwn em ni?" tiin a zâwt a. Chawna chuan,"Sanghal chân kan tum deuh alawm mawle. Hmanni ah lah khan Nghalmal ilo chhun hlum der mai a. Sanghal chhuah duh deuhna te i lo hre mial lo maw" nui seih pah chuan a han ti a. Hrangngula chuan,"Ka pa Chawna țhin hi a. Nang tluka kan khaw ram hrechiang an awm hlei nem. Mi kah hliam hnu che thei tawhlo ka va chhun hlum mai anih kha" alo ti ve mai a. Mahse Chawna chuan,"Zau lamah hian ka vakchhuak khât riau mai a. Kei ai chuan i hre tam deuh turah kan ngai deuh ani" a ti a. Hrangngula chuan biak fâl theihna huna hmuh beiseiin,"Nimin piah mai khan kan lo Mawnga Pangbal chu Nghalrualin an rawn nawr ngei mai a. Silai kan neih ve siloh avangin ka pa in chân a remti lo a. A hnuhma vel chu i duh chuan lo en la" a han ti a. Hrangngula beiseiloh tak maiin pasalțha Cháwna chuan,"Chuti anih ahnu hmun dang danga vah pawh angaih loh chu . Hawh teh in lo lamah chuan i kal tawh teh ang" tihpahin a kal nghal vut a. Hrangngula te lo lamah chuan an kal ta a.

          Hrangngulate lo an zuk thlen chuan Hrangngula chuan an lo mawng lam kawh pah chuan,"Khu lai a Belphuar kung záwnah khuan ania Pangbal chu kan chin a . A khat táwkin an rawn nawr ve reng a" tiin a han kawh hmuh a. Hrangngula vêk chuan,"A la hma tho a. Thlam lamah te lo la țhu chawl ve la. Buhban zu tepawh ka pa in a siam kha mawle" tiin awmze nei deuh maiin a han sawm ta a. A beiseiloh tak maiin pasalțha Chawna chuan,"Pu Challian Buhban zu zawng ka hmaih phal miah nang. Thlam lamah chuan ka rawn kal ta poh ani ang chu"tih pah chuan Thlam lam chu a pan ta nghal a. Hrangngula chuan tifuh inti fe hian a zui phei ve a.

        Thlâm an va thlen chuan Ngula pa chuan buh alo chîl hluau hluau mai a . An khaw pasalțha Chawna a han hmuh takah chuan maktih hmel fe hian,"Ehe,Chawna lah ni reng che in. I ramvâk dawn em ni" alo ti vat a. Chawna chuan,"Sanghal chân ka tum deuh alawm. Mahse chumi hma chuan Buhban zu tepawh han hawp ve leh phawt ila mawle" alo ti sam et a. Chu veleh Hrangngula pa chuan,"Ngula,i pa Chawna kha buhban zu kha han suah sak rawh khai. Buhzemah khan ka up kha. A duh tawkin han hawp teh se" a ti nghal a. Ngula pawh chuan phur takin a pa sawi ang chuan an Buhban zu up chu kai chhuakin pasalțha Chawna chu a han suah sak nghal a. Pasalțha Chawnan tui ti taka buhban zu a hawp lai chuan pu Challiana chuan,"Chawna,ka fapa hian thil pawimawh deuh mai hrilh tur che anei ania. Thu tak nge anih zawng ka hrelo na a. Mahse i hriat duhzawng tak ani in ka ring ani" a han ti a. Pasalțha Chawna chuan a hmui tuai fai pah chuan,"Ngula ,eng thil nge min hrilh duh a?" tiin a han zawt a. Chu veleh Ngula chuan an khaw chawlhhmuna a thil hriat zawng zawng chu chipchiar takin an pasalțha Chawna hnenah chuan a sawi ta vek mai a. A sawi zawh chuan pasalțha Chawna chu a ngawi vung vung a. Chawlhmuna i mi hmuhte chu an hmel i hre theilo amaw? " tiin Hrangngula chu a zawt a. Ngula chuan,"Aw,an hnung lam chiah ka hmu a. A thim tawh em avangin an hmel ka hmu chiang theilo ani" alo ti nghal a. Chutah Hrangngual pa chuan,"Chawna, thu tlinga ngaih chi ani meuh dawn em ni?" alo ti vat a. Pasalțha Chawna chuan,"Pa Chal,kan lal mak taka a bo daih dan te kha mak i tive lo maw. Uluk taka ven anih kha,khawchhungah amah phiarrutu an lo awm ani ngat mai. Tunah chuan ala dam ngei chu anih hmél a.. A rang lama kan chhanchhuah vat angai dawn ani" a han ti a. Chawna bawk chuan,"Ka chungah pawh kut lek hial an duh chuan zanin pawh hian min zui ru reng ani thei a. Chuvangin Thlamah hian khaw thim thlengin ka awm anga. Zanlaiah kan khaw lamah hawngin ka mi hriatchian tlangval tlemte hruaiin Mualserh ngaw lamah kan kal dawn ani" a ti leh a. Ngula pa chuan,"Zaniin la la a kal pawh a țul kher em ni. Kan upate nen pawh rem han ruat tlang phawt ula mawle" alo ti ve leh a. Mahse pasalțha Chawna chuan,"Kan upaten an hriat chuan khawiah emaw alo put ru leh hman anga. Chuvangin zanin la la hian kan lal chu ala dam em tih kan fiah dawn ani. Hetiang thil titute hi chu a hleh a hleh ral vek hial ka duh ang" a ti piap piap mai a. Pasalțha Chawna bawk chuan,"Hrangngula pawhin zaninah min rawn zui hâwng anga. Kan tlangvalte hnenah amah ngei hian a thil hmuh chu a sawi dawn ani. Tichuan ani chu khaw lamah alo awm anga. Mualserh lamah erawh min zui velo ang" a ti leh a. Mahse Ngula pa chuan a fapa chu a ngaihtuah em em mai a. A nunna atan a hlauhawm thei tih hriain Chawna hnenah chuan,"Chawna,ka fapa hi chu he thilah hian in hnamhnawih velo se ka duh ani. Khaw lamah chuan lo hawng ve lo mai rawh se" alo ti vat a.Mahse Chawna chuan,"Tunah chuan a duh emaw duhlo emaw,he thilah hian a inhnuklut tawh tho tho ani. Pa Chal,i fapa hi ka venghim zolo anih chuan a thisen mawh chu ka pbur ang. Tu kut mah a tuarlo ang tih ka tiam ache"a han ti a. Pu Chala pawh chuan han tih ngaihna vak a hre biklo a. An khaw pasalțha huaisen leh anmahni chhungkaw tan pawh a mi țangkai tak mai,Hrangngula kaihruai fo țhintu anih avang chuan a hnial zui ta biklo a. A tawpah chuan Ngula pa chuan,"Kan pasalțha berin i tih chuan ni hmiang chu. Mahse ka fapa lo hi chhungkua ka nei lo ania" ati leh hrám a. Pasalțha Chawna pawh chuan hrethiam takin ,"Pa Chal,ka hrethiam lutuk che alawm.A nunna atana hlauhawm engmah a awmlo ang. Khuaah pawh tlangvalten an veng tlat dawn ani" tiin alo țawng thlamuana . Zan lama chhuak tura an inrel fel hnu chuan thil eng eng emaw sawihoin an țhu khaw muang ta a.

        Ni aliam a,zan alo thlen chuan rannung chi hrang hrang zan lama chaw zawng chite anlo vak chhuak țan a. Zan dang ang bawkin chumi zán pawh chuan Thla a eng no nghulh mai lehnghal. Hrangngulate chu an Thlam namthlakah chuan țhuin an titi a. Pasalțha Chawna chuan,"Kan lal Kamlova chu alo la dam anih ngat chuan kan tan pawh hmalak a awlsam leh sawt dawn ani. Lusei ho ramah pawh ropui takin kan kir leh thei dawn zu nia le. Lal kan neih chuan thu khat vuanin kan ding tlang thei tawh dawn ani" a han ti sap a. Hrangngula chuan,"Eng vangin nge Luseiho ramah chuan kan kir kher ang?" alo ti vat a. Pasalțha Chawna chuan,"Kan thlahtuten anlo luah tawh ram alawm. Kan kir leh ngei angai ani" tiin alo chhâng a. Hrangngula pa chuan,"Chawna, kan lal chu lo la dam pawh nihse rorel tlakin a awm ka ring tawh hleklo mai. Kan mi tenawmho chuan țha takin an enkawlin ka ringlo ani" a rawn ti a. Chawna chuan,"Ni ngawt mai,an nghaisa nasa viau turah ngai ila.Nungdama alo la awm chu i han beisei phawt teh ang" a ti a. Tichuan zanlai arkhuan hun thleng chuan an ti ti zui malh malh a.

         Zanlai arkhuan hun pel hret hnu chuan Lungthulian pasalțha Chawa leh Hrangngula chu an khaw lam pan tur chuan zan thlaeng hnuaiah chuan an kal ta a. Pasalțha Chawnan meichher chhit a tihloh avangin meichher chhiloin thlaeng ring chuan an kal ta a. Thlam an chhuahsan hnu chuan a fapa kal liam tur chu Challiana chuan a thlir zui vawng vawng a. A hmuh hnuhnun ber hun te ani mai ang tih a hlau hle mai a. Mahse an pasalțha chuan athutiam a hlen ngei a ring tlat a. An kal liam hnu thleng chuan a thlir reng a. Vau an luh hnu chuan Thlam chhungah lutin rilru dam zán lo chung chuan mut hmun a rem ta a..

         Hrangngula leh pasalțha Chawna chu biak pawh inbe lemlo chuan hmanhmawh ang reng takin an khaw lam pan chuan an kal ta zel a. Thui fe an kal hnu chuan Hrangngula chuan,"Ka pa Chawn,min enthla rengtu an awm ang maia kan hriat chu le" tiin Chawna chu a han bia a. Chawna chuan zawi sap hian,"In ring reng khan awm la. Engmah hlauh tur a awmlo e. I Chempui kha vuan nghet viau ang che"alo ti mai a. Hrangngula pawh chuan a Chempui chu a ipte ațanga phawrhin nghet tak chuan a hum ran mai a. Thawm engmah hre lemlo mahse engemaw mawlh tu riau a awm avang chuan engthil pawh hmachhawn thei turin an inring ran thung.

          Amaherawhchu Hrangngula beisei ang chuan engthil mah chu a rawn thleng ta lemlo a. A hlauh deuh vangin a ngaihtuahnaah thil țhalo alo lut mai mai angah a ngai mai a. Chutia khaw lam pana an kal zel lai chuan kawrte pakhat hi an kalna turah chuan a luang tlang a . Kawr ruam lai chu thingkung lian tak takin a bawh avangin a thim chhah mup mai a . Luite tui luang ri her her leh a khat tawk a Chingpirinu hram dut dut mailo chu eng thawm mah hriat tur a awmlo. Hrangngulate chu kawr ruam lamah chuan an lut zêl a. Kawr ruam lai vel chu a thim zual deuh bik a. Kawrte an va thleng dawn țep tihah chuan kawng chhak lam ațangin vawilehkhatah Silai a rawn puak ta dur mai le. Pasalțha Chawna chu țe țhawtin kawng thlang lamah a lum thla nghal a. Chutihrual deuh thaw chuan Hrangngula chu ban tha chak tak mai hian hnung lam ațangin a rawn rek bet ta chat mai le. Hrangngula lah lo inring hman heklo i. A rek tupa chuan kawng dungah chuan a hnuk phei ta a. Hrangngula chu a thawk a chham lek lek mai a. A rek tu pah lah chuan thlah mai a tum lo ni hian a lang a. A talchhuah vat loh chuan a rek hlum thei mai dawn ani tih hriain Hrangngula chuan a tha neih zawng zawng sawmkhawmin hnung lamah an awn phei vak a. A rek tupa pawh chuan chutianga a tih chu alo beisei vaklo ni tur ani,hnung lamah chuan an tlu dun ta a. Chutia an tluk rual chuan Hrangngula chu a tal pit hman hlauh mai a. A bawk khup zawnga in let nghalin amah rawn rek bettu tu tih hriatloh chu an bawhbet ve ta thung a. Amah rawn rektu chuan,"Naupang mai mai hneh rual ka ni hlei nem. Khawnge kan that law law ang che" tih pah chuan Ngula chu rawn leh thal mai a han tum a.Mahse chupa chuan amah bawh bet rengtu chu a hrechianglo ani. Hrangngula chuan zawi sap hian,"Dawihzep pa,kan rek hlum zawk teh ang che" tih pah chuan chupa nghawngah chu a kut pahnihin a rek ta chat mai le. A mi reh pa chu a tal nasa mai a,mahse a rektu a chak em avang chuan talchhuak thei chi ani hauhlo. Mahse chutia amah rawn bei tu a reh ngawng ngawng lai chuan hnuglam ațang hian tlangval pakhat hian Ngula chu a rawn tlawh zawt mai a. Hrangngula chu a thaw awk a,hma lamah a bawh phei rawk mai a. A rawn tlawhtu pa chuan rawn zuan leh nghalin Hrangngula chu a rawn bawhbet nghal a. Hrangngula tan pawh țan lo khawhna hman awm heklo le. A rawn bei tupa chuan kawgah tak mai chuan a bawhbet tlat mai a. Chutih lai chuan amah rawn bei hmasatu kha lo tho veleh in Hrangngula chu a rawn chhuih zawt zawt mai a. Hrangngula lah chu na ti awm pawh hian a awm duhlo a. Mahse mihring ve tho annih avang chuan a chau țan ta hle mai a. A khaw hmuhte pawh a fiahlo ruai tawh mai a. Mahse vawilehkhatah amah chhir nawk nawk tupa chu a rak țhawt mai a. Kawngsirah chuan a tlu thum uk a. Hrangngula bawhbet mektu tlangval pawh chu tu emaw hian a rawn phih tho dawr maia. Hrangngula lo bei tute chu an ri zawt zawt a. An țe chel chul mai a. Hrangngula chu thei leh theilo hian an in nam kang țawk țawk a. A hnar te chu athi zel zul mai lehnghal. Chutia thawh kan a tum mek lai chuan an pasalțha Chawna aw ngei mai chuan,"Ngula ti khan lo hahdam rih rawh. Kan zawng hmelchhe ho hi kan chhir hrep hlawm ange" a rawn ti ta mai a. An pasalțha aw a hriat veleh chuan țhut pawh țhu chhuak lemlo in a bawk ta hle hle mai a. Chutihlai reng chuan amah rawn chhir hreptute chu na tuarin an rak chul thung. Rei vakloah chuan Hrangngula pawh chu a na te zia deuh tawhin an ding chhuak ta a. Pasalțha Chawna thinrim erawh a rehlo tih hriat tak mai hian anmahni lo beitute chu an la ri zawt zawt mai a. Hrangngula a dingchhuak fel chiah tihah chuan pasalțha Chawna chuan,"Ngula,meichher tur han siam thuai teh. Kan mi tenawm ho hi an hmel han hmuh chian pawh a chakawm reng reng e" a rawn ti a. Hrangngula pawh chuan thuawih takin thimtham hnuaiah chuan mau ro an zawng kual a. Rei vaklo ah chuan meichher tur chu siamin a iptepuia mei talh chuan hnahthel ro dep kaiin meichher chu an chhi eng ta pup mai a. Meichher eng hnuaiah chuan anmahni rawn beitute hmel chu a lang chiang ta hle mai a. Tlangval pakhat,Hrangngula rawn rekbettu chu Hrangulate chuan tunge anih an hre hauhlo mai a. Silai hmet puaktu erawh an khaw tlangval Hrilthanga ani thung. Pasalțha Chawnan a chhir nasat em avang chuan a chet pawh che țha peihlo in an thaw hle hle mai a. An hmai te lah chu a thi seng sung mai lehnghal. Hrangngula chuan pasalțha Chawna hnenah chuan mak tih hmel tak hian,"An kap fuh chr khan ka hre sia. Hliam iva neilo ve" a ti a. Pasalțha Chawna chuan,"Kan mi dawihzep Hrilthanga hian min kah fuh i ring reng reng ami. Anmahni tihder nan kawngthlang lama țe țhawt chungin ka let thla ta nih kha. Ka thi ta emaw tiin nangmah kha an rawn bei ta che nih kha. Inring penpawn sa ni la zawng an hneh hauhlo ang che" a rawn ti a. Hrangngula chuan nui chung hian,"Lo chho vat tur che nia. Minlo chhir hlum hman țep alawm" a ti ve leh a. Pasalțha Chawna chuan,"Ka duhaia thui ka tleng thla alawm mawle" alo ti vat a. An pahnih chuan an la han nui dun rih a. Pasalțha Chawna chuan an mahni lo beitute chu a phuar zui mawlh mawlh mai a.

         A phuar fel vek hnu chuan pasalțha Chawna chuan an khaw tlangval Hrilthanga hnenah chuan,"Engvanag minlo bei nge innih. I sawi duhloh chuan i ril ka pawtchhuak vek ang" an ti ta siah mai a. Hrilthanga chuan harsa ti tak chung chuan,"Ka hmingțhatna tur zawng zawng nangman i khum vek a. Ka huat em vang che ani e"a rawn ti a. Chawna chuan nui huah huah chung hian,"A lo ni maw. Chuti si chu Sapui kan beih lai te,ral in min run țumte khan i lo lang ngai silo a. A chhan țha deuh dang chu a awm ang mawle.Zêp țhen ila nei chiah mai" a ti leh a. Mahse Hrilthanga chuan,"Thudik tak ka sawi ani" ala rawn ti leh hram a. Chu veleh pasalțha Chawna chuan,"Engtin nge ka rin theih ang che. Kan lal Kamlova ala dam thu ka hriat in hlauh vang ani chêk ang chu maw" an ti ta a. Chu thu an hriat meuh chuan Hrilthanga te țhiandun hmel chu a dang sawt mai a. Pasalțha Chawna bawk chuan tifuh inti tak mai hian,"Tunah chuan sawi tur in hre talo bawkah kan that tawh mai ang che u. In thurualpuite pawh kan man vek anga. Kan khai hlum phiar dawn ani" tih pah chuan an mi mante nghawngah chuan Chempuii an nghat ta a. Chutah meuh chuan Hrilthanga te chu an hlauthawng ta a. Aw khur dar dar chung hian Hrilthanga chuan,"Khawngaihin min zuah la,engkim ka hrilh vek ang che" a rawn ti țawk țawk a. Mahse pasalțha Chawna chuan,"Dawt bak min hrilh lo ange. Dam reng tlak inih loh hi " tihpahin a Chempui chu an lek kang vel a. Chu veleh Hrilthanga chuan,"Kan Sadawt Liankunga tirh kan ni . Kan lal Kamlova pawh Mualserh pukah kan dah a. Mi țhenkhatin an awmpui" a rawn ti a. Pasalțha Chawna chuan Hrangngula en pah chuan,"A thusawi chu i awih zawng ani em?"a han ti a. Ngula chuan,"A dikin ka ring ani.Hman zana chawlhhmuna an sawi ka hre tawh tlat mai" alo ti sam et a. Hrilthangate țhiandun tan chuan engmah thup theih a awm talo . A tawpah chuan Hrilthanga chuan,"Kan lal in kan chhungkhat laina hnai tamtak khawhring nei a a puh te a thah avang khan kan haw em em a. Hetiang hian hma kan la ta ani. A fate leh a nupui kha turin kan hrai a. Amah kha chu kan ru chhuak thunga. A hrehawm thei ang ber turin puk chhungah kan hreng ta ani" a rawn ti a. Chawna chuan,"Khawchhungah tu tu nge in lamțang awm ve?" tiin a zawt leh a. Hrilthanga chuan,"Kan Sadawt leh keimah bakah kan upa Hrangkhama" a ti zat zat a. Pasalțha Chawba vêk chuan,"Midang tumah an awmlo amaw?" tiin a zawt leh a. Hrilthanga chuan an awmloh thuin a chhang a. Pasalțha Chawna chuan khaw lam panpui phawt chu țhain a hre ta a. Tichuan an khaw lam pan tur chuan an inchhawm chho ta a.

       Khua an thlen dawn meuh chuan kawl a eng uarh tawh mai a. Pasalțha Chawna chuan an mi mante khuaa an luh pui chuan an thurualpui dangten lo hmuin an lal an dahna hmun anlo sawn palh mai ang tih a hlau ta a. Tichuan an khua ațanga hla vaklo a ramngaw hnuaiah chuan an mi mante chu an luhpui ta phawt a. Ramngaw chhunga an luh hnu chuan an mi mante chu thingkung pakhatah hian an phuar bet a. An phuar zawh hnu chuan pasalțha Chawna chuan,"Ngula,nangin kan mi mante hi lo veng la. Khuaah khian a rukin ka han lut anga. Tlangval dang ka rawn tirh belh ange. A thah em chu lo that lo la aw" tiin an hrilh a. Hrangngula chuan,"An thurualpui dangten anlo hmuh che chuan a țha dawn em ni. Anmahni lah khuaah hmuh turin an awm dawn silo a. Khuaa dama i haw a,anmahni an haw ve siloh chuan an hlauthawng hian kan lal chu an lo dahsawn daih lo maw?" a ti a. Pasalțha Chawna chuan,"Ni chiah e,chuvang tak chuan khuaah a rukin ka lut anga. Ka mi rin deuh deuhte ka rawn tir dawn ani. Tichuan hetah hian khaw mipuite hriat miahlohin kan inhmu khawm anga. Zaninah Mualserh ngaw saw kan luhchhuah dawn ania" tiin a ruahmanna chu an sawi a. Pasalțha Chawna vek chuan,"Silai hi ilo kawl anga,kan khaw tlangval pahnih kalo tir hmasa phawt dawn nia. Kan khaw mi nilo i hmuh palh chuan ilo kap tawp dawn nia"tiin Hrangngula chu an chah mawlh mawlh a. Tichuan an khaw lam pan tur chuan a kal ta nghal a.

        An khaw pasalțha Chawnan a kalsan hnu chuan Hrangngula chuan an mi mante chu an en leh zeuh zeuh țhina . Anni lah chu pasalțha Chawnan a sawisak nasat em avangin an chau hle mai a. Khua a avar fel hnu thleng pawh chuan an la muthlu bawrh bawrh mai a. Hrangngula chuan Mauthei te siamin kawrte tui chu a zuk chawi a.An mi mante chu kai harhin tuisik an tulh hlawm a. An lo harh hnu chuan Hrilthanga chuan,"Tlangval, in hlawhtling chuanglo ang" a rawn ti a. Mahse Hrangngula chuan,"Chu zawng hunin ala hril ang chu. Theihtawp kan chhuah dawn alawm" alo ti sam et a. Chutih lai mek chuan an chhak lamah chuan țawng thawm alo ri a. Hrangngula chuan Silai chu chuh vatin hnim buk karah chuan an biru nghal a. An lam pana lokalte lo thlen hun chu alo chang ta a. Thawm chu alo hnai zela,nakin deuah chuan an khaw tlangval pahih an lo lang hlawl mai a. Hrangngula erawh a awmna ngaiah la awm rengin an khaw tlangvalte chu alo thlir a. An khaw tlangval pahnihin Hrilthanga leh a țhianpa phuar hlawm sa a awm an han hmuh chuan nui chung hian,"Hei,Hrilthanga per pur hi . Kan pasalțha Chawna chuan a sik hlak anih dawn hi maw. Ngula pawh chu khawiah nge alo kal bo daih ni"an ti nang nang a. An sawi lai mek chuan Ngula chu a bihrukna ațanga lochhuakin aw then kharh kharh pah hian,"In lo thlen vat kalo ring lo deuh alawm" a rawn ti lang lang a.Tlangval pakhat chuan,"Ngula, ka rin ai daihin ilo huaisen mai. Hei i tukțhuan tur pawh kan rawn pai che hi" alo ti var a. Tichuan an țhian dangte nghah pah chuan an lo titi malh malh a

Zawngin khaw lamah ve thung chuan an lal thupek angin chhungkaw țhenkhat chu an khawthar tur lamah chuan an in suanchhuak țan dawn mêk a . An Buh leh Bal te erawh tlangvalten an la thiar sak dawn ani. Khawthar lama kai hnasa tur chuan lal chuan chhungkaw sawm lai mai chu a tlangvalte venhimna hnuaiah a kalchhuah tir ta a. Zawngin khaw lal Vanpuilalan a beisei ai daih maiin mipuite chuan khawthar kai chu anlo chak hi alo ni a

       Hrehawm ti hmel pu tumah reng an awmlo a. An bungruate leh an ran vulhte nen chuan an in phur bawr luih mai ani. A khaw mipuite kal liam tur chu lal chuan kawtchhuah thlengin a upa ho nen an va thlah a. An kal liamhnu chuan lal chuan,"Tunah chuan kan thiltum a hlawhtling dawn ta. Hei bak hi chu ka damchhung chuan kan insawn tawhlo ang. Tlang hran kai reng zawng ka ning tawh em mai" a han ti a. Upa Kalhkhama chuan,"Lal pa,khaw ropui tak ani dawn ania. Mi tamtak tana himna kulhpui ala ni dawn ani" a rawn tive leh a. Vanpuilala chuan,"Ni eț,ka khuaah chuan eng hnam pawh Zalen takin an khawsa tur ani" ati leh sap a. (Zawngin ațanga Tuivai ral an kai hun hi kum 1860 vel ani.)

                                       Ṭhen-10

        Lungthulian khawdaiah chuan khaw mipuite hriatlohin tlangval sawmnga lai mai chu ngaw hnuaiah an țhu țhap mai a. Heng tlangvalte hi pasalțha Chawnhawitlura mi rin deuh deuhte anni hlawm ani. A tam zawk chuan an kalkhawm chhan pawh an hre lemlo a. Mahse an pasalțha Chawnan titura a tih chu an hnial dawnlo anni tih a chiang reng mai. Khawdai ramngaw hnuaiah chuan thawm dim tak leh fimkhur tak maiin an awm a. An awmna ramngaw hi a chhah țhat avangin awlsam taka hmuh mai theih annilo ani. Tlai lam behliang mun hun awm vel thlenga tihtur pawh hre lemlo a an lo țhut khawmuan hnu chuan an pasalțha Chawnhawitlura chu Silai leh Fei kengin alo thleng ve chiah mai a. Țhenkhat chuan an kal khawm chhan chu an lo zawt ve sek mai a. Pasalțha Chawna lah chuan ngaihsak lem hlei lo hian an mi mante pahnih awmna lam chu a pan ding nghal a. A va thlen phei chuan an mi man zinga an khaw tlangval Hrilthanga chu an chhir thum awk mai a. Midangho chu an ngawi țhap mai a. An pasalțha chu an en țhap hlawm a. Chutah pasalțha Chawna chuan,"Hei kan tlangval Hrilthanga leh athurualpuite hian kan lal Kamlova chu manin Mualserh ngaw chhunga Pûk pakhatah an dah ani awm a. Chung an thiltih chu ka hriatchhuah an hlauh avangin nizana ka sa chang hawng minlo lambun zui lehnghal bawk nen. A themtlaw a zarah kei pawh nungdamin minlo hmu mai mai anih hi. Hrangngula awmlo phei sela chuan min hup barh thei ang chu" a han ti a. Pasalțha Chawna bawk chuan,"Vawiina ka kokhawm na chhan che u chu hei hi ani. Kan kal Kamlova chu heng mi tenawmho hian Mualserh ngaw hnuaiah thi silo dam siloin an hreng reng a. Zaninah hian puk chu va luhchhuahin kan lal chu kan va chhanchhuak dawn ani. Mahse he kan thil tum hi khaw mipui tumahin hrelo sela ka tih avangin ka mi rin deuh deuh ho ka kokhawm che u ani. Mualserh ngaw a luh ngamlo in awm chuan in haw nghal thei ang" a ti ta a. Tlangvalho chu an ngawi țhap a,mualserh ngaw a zan thim hnuaia luh chu an chak hlawm lo viau ni hian a lang a. Pasalțha Chawna chuan,"Awle,ka sawi ang khan tumah ka ruala lokal ve tur hian ka phut lui lo che u a. In tello pawhin kan lal chhanchhuak tur chuan ka kal tho dawn ani" a ti leh a. Ngaw hnuai chu a reh țhap a. Chutah tlangval pakhat chuan,"Mualserh ngawa kal chu ka hlau hauhlo a. Kan lal pawh chhanchhuak ngei ila ka duh ani. Mahse engtin nge a la dam ngei ani tih kan hriat theih ang?" tiin a rawn zawt leh a. Chu veleh pasalțha Chawna chuan Hrilthanga chu an kek bu lawp a,"Sawi rawh le. In ruahmanna tenawm takte kha han sawinta che" a ti chang fal mai a. Hrilthanga chuan khur beuh beuh chung hian,"Kan lal Kamlova chu ala dam ngei alawm. Khawngaihin min zuah hram rawh u. Kan Sadawt Liankunga ruahmanna vek ani. Ani kha a farnu kan lalin a thahsak avangin phuba lak dan angaihtuah char char ani." a rawn ti ta a. Tlangval pakhat chuan,"Anih chuan kan Sadawt pawh chu han man nghal law law ila. Amah vangin ani lawm ni Mualserh ngaw pawh kan neih pha... Kal thiangloah a puang ringawt a. A duh ang thala chet a duh vang ani chiah hi. I han that nghal law law ang u" arawn ti pang pang mai a. Mahse pasalțha Chawna chuan,"Ani zawng thlamuang takin lo awm rawh se. Kan lal him taka kan hruaichhuah hunah a tana hremna chu kan pe ang" a ti ta a. Tichuan mualserh ngawa an luh dan tur velte sawiho pahin khaw thim an nghak ta a.

           Zanriah ei hun velah chuan Lungthulian Tlangval sawmnga rual zet maite chu Mualserh ngaw lam pan chuan an kal ta țham țham mai a. Tumahin meichher an chhilo a.An mi man pahnihte chu an ka puana hnawh sakin an hruai tel ve a. Mualserh ngaw an va luh hma hret chuan pasalțha Chawna chuan a naute chu an tidinga,an hnenah chuan,"Tunah chuan tumah tlanchhiat loh tur. Engthil pawh hmu ula,huaisen takin bei ang che u. Ka sawi tâk ang khan Mualserh ngaw a Lungpui pathum karah sawn puk chu a awm a.Puk saw a thuk lo nain a zau viau mai a. Kan mi thah takte kan dahkhawm achinah khan ka lut leh talo reng reng mai a. Kan hual vek hnuah thawm kan ngai chang rih phawt anga. Khawvar rualin kan luhchhuah dawn ani" tiin a hrilh hlawm a. Tichuan Mualserh ngaw lam pan chuan an kal leh ta a.

          Mualserh ngawa Lungpui lian tak tak pathum in tungruau mai chu Lungthulian tlangvalho chuan an hual țan ta a. Thli a thaw ver ver a. Lungpui sir vel chu Thisen thang rim a nam huam huam mai a. Ruang chhe uih rim a nam huam huam bawk a. An kal chhan leh an tihtur hrechiang viau lo se zawng Lungthulian tlangval tamtak hi chu hlauin an kir leh mai awm mange. Ngaw hnuai chu thim chhah hle mahsela Lungpui chu ngawin a khuh veloh avangin Thlaeng chuan a chhun var vo mai lengnghal. Tumah reng reng chuan engmah sawiloin an hmazawn chu uluk takin an eng reng a. Pasalțha Chawna chuan a naute chu ding rih tur leh Lungpui kara luhna khan pathum awm chu vil ngun turin an be ru sar sar hlawm a. An duhthusam anga țanhmun an khawh țheuh tawh hnuah chuan Khawvar hun an nghak ta a. Meichher chhit a remloh avangin Khawvar hmaa beih chu pasalțha Chawna chuan a duhlo a. Puk chhunga an lal nunna thlengin abtawrh theih avangin zan thim hnuai püka luh tawp chu a remlo ani.

          Chutia Lungpui sir vela ramngaw hnuai an bihruk țhap lai chuan Vawilehkhatah puk chhung ațang chuan na tuar țe thawm alo ri chhuak ta phut mai a. Awrawl ațang chuan hmeichhia ani tih a hriat theih mai a. Lungthulian tlangvalte chuan puk lam chu an Silai chuan an tin far mai a. Thawm lah chu a ring deuh deuh a. Enge a sawi lah a hriat theih der siloh. Pasalțha Chawna chuan a kianga awm ve Hrangngula hnenah chuan,"Fimkhur takin kan tlanvgvalte kha chet thawt rihlo tur leh hlau lo turin han hrilh kual teh" tiin a va be sar sar a. Hrangngula pawh chuan hnial lemlo in tlangval dang hote awmna lai chu an fang kual zar zar a. Thawm pawh chu a zuai ve tial tial a. A tawpah chuan a thâmral ve ta mai a. Engthil mah a thlen lemloh avang chuan tlangvalte chu an thaw huai mai. An rinloh leh an beiseiloh deuh maiin Mualserh ngawhnuaiah chuan zan khaw tairek thlengin him pialin an awm a. An mahni rawn tibuaitu reng an awmlo. A reh hian a reh tlawk tlawk mai ani.

          Hun chu a liam ve hret hret a. Khawfing chah hma hret chuan puk chhung lam ațang chuan khuh khak khak le aw thian kharh kharh thawm alo richhuak ta. Lungthulian tlangvalho chuan an Silaite an lekkawh leh far tawh a. Mahse thawm chu a rehzui ve leh mai bawk a. Rei vakloah chuan chhung lam ațang chuan mi pahnih hi an rawn zui chhuak hlawl mai a. Lungpui sir velah chuan zunram thiarin an ding ta a. Lungthulian tlangvalte chuan chu mite pahnih chu tute nge annih an hre hauhlo mai. Pakhat zawk chuan,"Pûk thim tak hnuaia awm reng zawng a hneawm ta hle mai. Kan Liankunga hian engtikah nge maw an lal bawrchhawr zet saw tihhlum a tum ni. Helai vela lokalte lo tihțhaih reng pawh hi ka ning tawh ani" hám bâi bái chung chuan a ti a . Pakhat zawk chuan,"Keipawh ka hne tawh takzet ani. Khawchhung lama kal tura kan tih Hrilthangate țhiandun lah hi an nula rim an tui leh ta lutuk emawni. Min rawn thlak har ta ngei mai" a ti a. Pakhat pa chuan,"A enga pawh chu nise,ila han țhu khawmuang rih teh ang. Pawn lam boruak țha hi han hîp phawt ila" tihpahin a țhuthmun a rem sauh sauh a. Anmahni enthlatu an awm tih hre leklo chuan thlamuangtakin an titi siam siam mai lehnghal.

         Lungthulian khaw tlangvalho chuan chumite pahnih titi chu an ngaithla reng a. An sawi hmang chuan anmahni pahnih leh nula pakhat chiah pûkah chuan an awm tih an hre thei ta. Pasalțha Châwna chuan a bul hnai deuha awm tlangvalte chu puk luhna pathum zinga pahnih,Pûk a awmte rawn chhuahna lam lo zawk ve ve ah chuan lut turin an ti ta a. Tichuan Lungthulian tlangvalte chuan Pûk a lo awm ve te chu a luh khân dang ațang chuan an hual ta a.

          Khua a var fel der tawh mai a. Puk ațanga lo chhuak tlangval pahnihte pawh kha an awm na ngaiah an la awm reng mai a. Tui taka an titi siam siam lai chuan pasalțha Chawna chuan Lungpui chhak lama thingzung phên ațanga lo pen chhuak pah hian,"E heu, kha enge intih.. Helai hmun hi a him lo ania. Kan khua pawh hian kum tamtak ata tawh khan tlawh thiangloah kan puang nghe nghe asin" a rawn ti a. An beisei loh tak mai a mihring hmel an han hmuh tak thutah chuan tlangval lo awmte chu an hamhaih ta hle mai a. Sawi mai tur pawh an hrelo ani. Pasalțha Chawna vêk chuan,"Mikhual tlangval inni ang maw. Helai hmunah hian enge in tih le. Hei han enkual vel ula,mitthi te tan chauha ruat anih awm hi maw" a han ti leh a. Tlangval pahnihte chuan anmahni rawn be tu chu pakhat chauh anih avang chuan an lo hlau bîk lemlo niawm tak ani. Pakhat zawk chuan din mar pah hian,"Mikhual kan ni e. Kan ramvâk haw lam kan han țhu khawmuang lawk ani. Mihring ruhro te alo awm nuaih sia. Belhchian kan chak deuh mai alawm" alo tivar a. Chawna chuan,"In huaisen hle mai. Tunah chuan hmanhmawh takin helai hmun hi chhuahsan rawh u. A himlo ania" a ti leh a. Tlangval pakhat chuan,"A himlohna em em pawh ka hrelo e. Kan han chawl leh hlek ange. Kan iptepuite pawh Lungpui karah sawn kan la dah a. Kan va la lawk anga. Kan haw rual dawn nia" tihpah chuan Lungpui kar lama luh mai chu an han tum a. Chu veleh pasalțha Chawna chuan,"Kalo kal ve ange. Khán dangah kan chhuak dawn nia" an ti a. Tlangval pakhat chuan,"A enga min zui chu i tum țalh le. I kalna turah chuan kal la. Keini pawh kan kalna tur lamah kan kal mai dawn alawm. I hlauh em ni?" a rawn ti piap piap a. Mahse Chawna chuan nui sâng chung hian,"Haw rual ila ka ti mai ania. In duhloh pawhin a pawi lo e. Keipawh Lungpui kar ațang hian kan kal tlang ve ange" tihpah chuan Lungpui karah chuan luh ve mai a han tum a. Chu veleh tlangval pahnih te chuan an rawn zuan ta nghal a. Pasalțha Chawna chu an bawh thlu ta ruau mai a. Lungpui kiangah chuan an inchai ta thial thial mai a. An in elh vel ngang ngang țhin a. A beihte chu a rin aia anlo chak ve avang chuan pasalțha Chawna pawh a che hlei thei bik hauhlo mai le. A rei deuh hlek hnuah phei chuan mi pakhat tha leh mi pahnih tha inthlauhna a lang dawn titih ta tlat mai a. Chutih lai tak chuan Hrangngula kha ramhnuai ațangin alo tlanchhuak zawk a. Tlangval pahnih an pasalțha lo buan mek tute zinga pakhat chu a ke rêkah an la lawk a. A hnuk ta hrawih hrawih mai a. A hnuh pa lah chu a țe țhawt țhawt a. Pasalțha Chawna pawh chuan a buaina pakhat a kian takah chuan a tumpui pa chu awlsam tak mai hian an elh hnang ta a. Hrangngula chuan tlangval pakhat chu an hnuk kual vel hrawih hrawih a. Pasalțha Chawna kiang lama hnuh phei pah chuan,"Ka pa Chawn, i hah hmel em maia,kalo pui ta mai che ani" a han ti a. Pasalțha Chawna chuan thîp fe alo melh chung hian,"Puih ka ngailo,ka hneh ang ka ti mawlh mawlh ani lawm ni. Khatiang tlangval satliah pahnih lek hneh lo rual ka nihloh hi" alo ti hluk mai a. Hrangngula lah chuan,"Puih i ngai tih alang reng alawm. Bakah țul lova thasen vak kha a țul lo em a ka ti mai ani" a lo tive a. Pasalțha Chawna chuan," A țawng lah hi i țawng thei phian lehnghal a. Nia,ka rin ai daihin anlo fei a. Ka hah ve ngang mai" an ti leh a. Tlangval dangte pawh chu an bohrukna ațangin anlo chhuak vek tawh a. Chutah pasalțha Chawna chuan,"Puk chhungah kan vaiin kan lut lo ang. Kei leh Hrangngula bakah tlangval dang pakhat kan lut anga. Kan mi man Hrilthanga khan min hruai dawn ani. Ama thurualpuite angin min sawi anga. Pûk chhunglamah enge awm kan zuk chian phawt angai ani. Vawikhata kan luh huk chuan kan lal nunna in a tawrh pha thei tlat ani" tiin a remruatna chu an sawi zung zung a. Tichuan pasalțha Chawna leh Hrangngula bakah tlangval dang pakhat chuan Hrilthanga chu hruaiin puk lam chu an pan ta a. Midangho erawh pawn lamah an thawm ngai changin anlo țhu thung.

         Hrangngulate chu Pûk chhungah chuan Meichher pakhat kengin an lut țan ta a. An mi man an khaw tlangval Hrilthanga chu hma an hruaitir ta a. Puk chhung an han luh chuan a rimchhe hle mai a. A bang velah te chuan Bâk anlo inkhai fur a. Kil tin deuh thawah chuan mihring ruh ro a awm khawm rum mai lehnghal. Pûkah chuan an lût zêl a. Pul zau lai an va thlen chuan mei alo de va va a. Mei eng kiangah chuan hmeichhe pakhat bawrchhawr zet mai leh bal tak mai hi alo țhu kuk mai a. Chutia hmel danglam a han hmuh takah chuan hmeichhia chu,"Min țanpui ru" tiin a rak ta chiam mai le. Pasalțha Chawna chuan Hrangngula hnenah chuan,"Saw chu ichanpual. Lo va buaipui teh" a ti ta mai le. Hrangngula lahin hnial ngam bik hek suh. Phur lo fahran chuan hmeichhia chu a va pan hnaia. Chutih lai mek chua pasalțha Chawna chuan Pûk kil khata pa pakhat hmel țihbaiawm tak,saruak ngalngata phuar hlawm renga awm chu ava hmu ta a. An khaw tlangval hrilthanga hnenah chuan,"Saw saw tunge anih le" tiin a zawt a. Hrilthanga chuan aw khur deuh dar dar chung hian,"Kan lal Kamlova anih saw" a rawn ti chhuak ta a. Pasalțha Chawna chuan an lal awmna lam chu ava pan nghal a. Ava thlen phei chuan rapthlak ati lutuk chu a chek tlak tlak mai a. An tlangval hruai ve pakhat hnenah chuan,"Hei,kan mi tenawm Hrilthanga hi pawnah khan lo han chhuahpui la. In duh dan dan khan lo han ti teh u. Tlangval țhenkhat rawn tir lut bawk ang che" a ti a. Chu veleh Hrilthanga chuan,"Ka nunna em chu min laksak suh u"țah aw țuah hian a rawn ti a. Amah chelhtu tlangval lah chuan ngaihsakloh hmel fe hian a kai chhuak ta bawrh bawrh mai a.

         An chhuah fel hnu chuan pasalțha Chawna chuan an lal khawngaihthlak tak mai an phuarna chu an phelh mawlh mawlh a. A hrechianglo tu tân chuan tuna a hmuh mek chu lal Kamlova kha ani tih rin ngam a harsa viau ang. A luah reng sam a țo tawhlo a. A taksa chu vun leh ruh hlang ang mai ni tawhin tisa reng nei tawhlo ang mai hian a lang a. A taksa chu mitthi tawh taksa angin a vawt thlar a,a lung erawh a la phu dep dep, a la thaw ve halh halh mai bawk a. Pasalțha Chawnan a buaipui lai pawh chuan engmah hre awm hian a lang lo ani. Chutia an lal a buapui mawlh mawlh lai chuan midang pawh anlo lut ve a. An lal hmel an han hmuh meuh chuan thinrim takin țhenkhat chu pawn lamah an tlanchhuak leh nghal mai a. A bak zawng chuan an lal chu an han tuam hlawm a. Puan awm ang angte a khuhin pasalțha Chawna chuan a pawm ta a. An chhuah dawn chuan Hrangngula chuan ,"Ka pa Chawn,he nu hi a kal thei hauhlo ania. Tha pawh a nei tawhlo" a rawn ti lang lang a. Chawna chuan,"A kal angai hlei nem. I rawn pawmchhuak mai ani ang chu"alo ti sam et a. Hrangngula cuan hmeichhia chu an en țhin a. Pawm chakawm tak chu anilo chiang ani. A rimchhia ina uih hing nghur mai a.A thawmhnaw ibel te lah chu suk ngaihloh tihriat tak hian a bal em em a. A taksa khawilai mai pawh chu a khawn tluk mai a. A mitmeg erawh ala fiahin Ngula chu a melh kur mai a. A pawmchhuah ngei a ngaih dawn avang chuan Ngula chuan chu nula chu an pawm ta a. Puk pawn lam a panpui laite chuan nula chuan Ngula chu a kuah tlat mai a. Zawite hian a phun sep sep mai lehnghal.

         Pûk pawn lam an va thlen chuan Lungkar ațangin an chhuak zui nghal mai a. An țhiante awmna an va thlen chuan an tlangval mante chu thi hneng hnuang chung hian an lo let thal rum hlawm a. A thin em zawng anla thilo. Pasalțha Chawna chuan thilawmzia a hriat tho avangin engmah a sawi lo ani. Lungthulian tlangvalte chuan an lal chu lainat takin an thlir vawng vawng a. A mit ala chhin tlat avangin a muhil nimai hian a lang a. Chutia an lal an thlir țhap lai chuan a sir kil khatah chuanNgula chu alo uak tuarh tuarh mai le. Tlangvalho chuan an en țhap a. Chutah tlangval pakhat chuan,"Ngula,nula ila pawm ngai nange. Nula pawm te chu a nuam viau asin" a rawn ti a. Tlangvalho chu an nui dar dar mai a. Ngula chuan amah rawn be tu hnenah chuan,"Han pawm ve chhin la i hre mai ang. Tuikhur veng nuthlawi ang ngawt chu anilo ang aw" nui țhaw chung hian alo ti a. Tlangvalho chu Ngula betu pa en pah chuan an nui țha hlawm mai a. An dinhmunin zir viau phei se zawng an ri chel chul ngei ang. Mahse an dinhmunin a zir loh avangin tumahin fiamthu an thawh chhunzawm lova. An lal thi daih tawh tura an ngaih nungdama alo la awm chu mak an tiin an lawm hle hlawm a. Mahse a dinhmun a chhiat em avangin an lainatin an thinrim hlawm em em ani.

          Puan awm ang ang a anlal an khuh hnu leh a zawnna tur hlâng an siam hnu chuan pasalțha Chawna chuan,"Naute u,tunah chuan kan tum ang ngeiin kan lal chu kan chhanchhuak ta a. Kan rin ai daiha a awlsam avangin lehlamah chuan a lawmawm hle mai. Mahse tunah hian khawchhung lamah chinfel tur tamtak kan la nei a. Huaisen taka awm turin ka duh che u ani. Tunah hian tlangval sawm kha khaw lamah hmanhmawh takin lo han tlan ula. Kan Sadawt Liankunga kha inlo han phuar dawn nia. Ka rawn thlen veleh kan upate chu thil awmzia ka hrilh dawn ani" tiin a naute chu a han hrilh a. Tlangval pakhat chuan,"Anih kan mi man te hi. An kal țha thei hauhlo ania. Pûkah khan kan thun mai dawn em ni?" a lo tivar a. Chawna chuan,"Kan kai haw dawn nia. An dam ala ngai ani" tiin alo chhang a. Tichuan tlangval sawm rual zer maitechu an khaw lamah chuan anlo han kal hmasa a. A bâk zawng chuan an lal chu dim thei ang berin hlang chuan an zawn hawng ta a. Hrangngula erawh hlâng chelh ve loin nula rimchhe zet mai chu a pawm hawng ta. Kalkawngah te chuan mittui parawl țuauh khawp hialin an uak leh țhin a. Tlangval dangte lah chuan,"Mi nula pawmlai tihbuai a țha ngailo e. Tikhan i vanneih hlauh ani mai" tiin an fiam bawrh bawrh mai a. Nula chu a khat tawkin a rawn meng zeuh zeuh a. Ngula chu a rawn en leh vawng vawng țhîn a. Khua an thlen dawn chuan pasalțha Chawna chuan,"Naute u,in silai ah khan a zên chauh han sawh ula. Tlang i tlir teh ang u khai. Kan lal hi a khua ngeiah ropuitakin lut leh rawh se" tiin thu a pe a. Tlangval hlâng vuanlo ho zawng chuan an silai mu te phawrh chhuakin a zên hlang chauh chu an sawh ta a. Khaw kawtchhuah an thlen chuan Silai chu an awn ta ut ut mai a. Chu veleh an mi zâwn ber an lal chu a rawn rak țhawt țhawt mai le. Chawna chuan an lal chu a han bawisawm nghal a. An lal chuan thei lehtheilo hian ahmai hupin a rak țawt țawt ,a aw pawh a chhuak mumal thei tawhlo a. Pasalțha Chawna chuan pawi tih hmel tak hian,"A va mawl theih ngai ve aw. Pûk thim tak chhungah kum tamtak a awm tawh a . Khaweng hmu ngam chi ziazang ani lo ani" a ti a. Tichuan an lal chu in an thlenpui hma zawng atan amit an tuam sak ta a. A mit an tuam hnu chuan Silai pawh kap chhunzawm lovin an khaw lamah chuan an kal leh ta a.

        Khua an va thlen chuan an lal in mualah khaw mipui awm zawng zawng chu anlo kim deuh vek tawh mai a. Tlangval thleng hmasate khan thil awmzia anlo hrilh hman ni ngei tur ani. An khaw upate pawh chu mipui zingah chuan anlo ding far a. Pasalțha Chawnaten lal in mual an han thlen chuan thil awmzia chiangtaka an hriat hma hauh ațangin nuho chu anlo țap hawm hawm tawh a. Tlangvalte chuan an lal chu mipui karah chuan zâwn lut zêlin lal in hlui ve tawh tak mai,a rawp chhiat mai loh nana an chei hnum leh mei an nun țhin avanga la ding țawk țawkah chuan an zâwn lut ta a. An khaw upaten an lal hmel an han hmuh chuan an chek tlak tlak hlawm a. Thinrimna leh phuba lak duhna hlirin an khat ani. An lal chu an zalh fel hnu chuan Bawlpu leh midang chuan a han bawisawm nghal a. Mipuiin an chimbuai mai loh nan tlangvalte chuan mipuite chu an lo dang a. Lal in tualah chuan mipuite chu an ding țhup a. Upa Dozamanga chuan,"Chawna,mipui hian thilawmzia an hriat angai ani. Nangman va hrilhfiah teh khai" a han ti a. Chutih lai tak chuan tlangval pakhat hian pasalțha Chawna hnenah,"Kan Sadawt Liankunga chu Bungpihlawn(Bungpuilawn) khaw lawmah alo tlanchhe hman ani. Kan thiltum kha alo hre ru chek ani ang chu" a rawn ti sa sa a. Pasalțha Chawna chuan,"Mipuite hi thil awmzia han hrilh phawt ila. Kan umzui

        zui dawn nia" tihpah chuan an lal in leikapui lamah chuan a chhuak phei ta a. Pawnah chuan mipui chu anlo so mur mur a. Pasalțha Chawna chuan an khaw mipuite chu ngawi turin thu a han pe a. An ngawih țhap hnu chuan pasalțha Chawna chuan thil awmzia zawng zawng chu a bul ațanga a atawp thlengin an sawifai ta kelh mai a. Mipui chu an thinrim em em mai a. An Sadawt Liankunga nupui leh a fate bakah midang an man te chu thah mai an tum ta a. Mahse pasalțha Chawna chuan mipuite chu khapin an mi mante chu an chungthu la relsak annih tur thu a sawi ta a. Thu a sawi zawh chuan lal in lamah chuan alut leh a. Bawlpu Chhuanvela hnenah chuan,"Pu Chhuan engtia han tihchi nge ni dawn. A damchhuak zo angem?"tiin a han zawt a. Chhuanvela chuan,"Dam thei hmel pawh a pu tawhlo. Ka theihtawp kalo chhuah ange. Kan Sadawt Liankunga chu va man phawt mai teh u" thinrim hmel tak chuan alo ti a. Tichuan pasalțha Chawna chuan an upate hnenah,"Hei,a haihu lai hian kan mi tenawm Liankunga chu kan va umzui mai angai ani. Bungpihlawn lal inah atlu lut ngeiin a rinawm a . A țul anih chuan an lal chawpin kan rawn hnuk hawng ang" a ti piap piap mai a. Upa Hrangvunga chuan,"Kan pasalțha remruatna chu ka pawmpui e. Tlangval tam thei ang ber khawm la. Ramriak ho erawh khawchhung lama awm turin kan lo ko hawng ange"a rawn ti a. Pawn lamah chuan upa țhenkhat chuan mipuite chu in lama hawng tawh turin an lo ti mawlh mawlh a. Mahse mipuite chuan an lal chanchin ngaihvena pawn nisen sa hnuaia awm reng chu an thlang zawk ani.

       Chutiang buai deuh nuaih karah chuan pasalțha Chawna chuan tlangval sawmnga rual vel zet chu an khawm leh ta a. Lal in tual velah mipui an tam em avang chuan kawtchhuahah an in nghak khawm a. Kawtchhuah an thlen kim hnu chuan pasalțha Chawna chuan,"Tunah chuan kan lal chunga thil thleng zawng zawng a mawhphurtu ber Liankunga,kan khaw Sadawt ngei mai man turin kan kal dawn ani. Kan mi tenawmpa chu Bungpihlawn,Dapzarho(Paite hnam peng chikhat) chênna khuaah a tlanchhia aniawm a. Bungpihlawn hi in za nufa vel lek anni a. Kan mi duh min pek phalloh chuan kan hal vek dawn ani. Tunah hian kan kal vang vang anga. Thimhlimah chuan Bungpihlawn khua kan thleng hman tawh turah ngai ila. An khawdaiah hmalak zel dan tur chu kan la rel ho dawn nia" a ti a. Tichuan Lungthulian tlangvalho chuan hmanhmawh takin Bungpihlawn khaw lam chu an pan ta a. Hrangngula pawh phur tak leh thatho takin Muzuk Fei nen a kal ve nghauh nghauh a.

Lungthulian tlangvalte chu nilenga hah pawh sawilo a an kal hnu chuan tlai lam thimhlimah Bungpihlawn khua chu an thleng dawn tawh a. Khawdai an va thlen chuan pasalțha Chawna chuan a naute hnenah chuan,"Tunah chuan hei kan tum ram kan thleng tawh a . Buhseng hunlai ala nih avangin khawchhungah mi an tam vaklo maithei a. Khuaah khian Hrangngula nen kan han lût anga. Lal hnenah țha taka Liankunga min pe turin kan dil ang. A lo phallo anih chuan khua hi kan hal ang. Khuaa kan luh hunah minlo lawm viaulo maithei a.. Silai ri in hria anih chuan khua hi in hal țan nghal dawn nia. Silai ka kap puak anih chuan buaina kan tawk ani mai"tiin anaute chu an chah mawlh mawlh a. Tichuan Hrangngula nen chuan Bungpihlawn khawchhung lam pan chuan an kal ta a. Midangho zawng chu inpeihsa in khawdaiah chuan anlo awm thung.

         Pasalțha Chawna leh Hrangngula chu Bungpihlawn khuaah chuan an han lût ta a. Khua an luh hian a thim vek tawh a.Khawi lamah mah peng kawi loin lal in lam an pan ding nghal char char .Lal in an han thlen chuan lal in leh a velah tlangval engemawzat hi anlo ding țhap mai le. Pasalțha Chawna chuan thil awmzia a hrethiam pha vek a. An boruak a rit riau dawn tih a chiang mai. Lal in bula lo awmte chuan,"Kha khawilam ațanga lokal nge innih?" an lo ti a. Chawna chuan,"Lungthulian khua ațanga lokal kan ni a . In lal hnena thu thlen tur kan nei ani" tiin a lo chhang a. Chu veleh tlangval pakhat chuan,"Anih chuan lo kal ta che u. Mahse in ralthuam kha in dah angai ang" a ti a. Pasalțha Chawna chuan,"Ni e,min laksak in han tum chhin dawn em ni ang" alo ti let nghal a. Chu veleh tlangvalpa chuan,"Mikhual zak theilo tak innih dawn hi mawle. Khawi nge keiman kan laksak ang che u" tihpahin Hrangngula Fei ken lai chu a rawn phihthlaksak mai a han tum a. Fei a rawn vuan chiah tihah chuan Hrangngula chuan alo phih vak a,chupa chu a tlu bawkkhup thlawr mai a. Thinrim taka lo ding chhuak lehin,"Khawnge kan sat hlum law law teh ang che u" tihpahin aChempui a rawn phawrh a. Mahse chutih lai tak chuan lal in kawngka ațang chuan Dapzar lal Thawmvunga chuan,"Tlangvalte u, atawk tawh e. Khatin mikhual an lo lawm ngailo. Lo luh tir rawh u" a rawn ti a. Tichuan Hrangngula leh pasalțha Chawna chu lal inah chuan an lût ta a .

        Lal inah chuan lal leh a upate chu an lo țhu khap mai a. Lal Thawmvunga chuan,"Lungthulian khua ațanha lokal maw innih a. Eng thilah chuan nge min han biak in duh le?" tiin alo zâwt a. Chawna chuan,"Lal pa,kan khua ațangin misual pakhat in khaw lam panin alo tlânbo a. A hming chu Liankunga ani a,kan khaw Sadawt ani nghe nghe ani. Amah hruai kir tura lokal kan ni. Rem itih chuan khawchhungah hian kan zawn min phalsak ta che" tiin a ngên a. Mahse lal Thawmvunga chuan,"In mi zawn chu ka khuaah hian alo lût lo ani ang e. Lo lût ta tehreng pawh nise a himna beiseia lokal chu in kutah engvangin nge ka hlan ang ni" a ti ta mai a. Chawna chuan,"Lal pa,khawngaihtakin min phalsak hram teh. Ani khan kan lal chu ru boin hrehawm tinreng a tuartir hnuah kan va chhanchhuak a. A chungah hremna kan lek ngei angai ani" ati leh a. Lal bawk chuan,"Ka sawi tawh kha. Mikhual hmel reng reng ka hmulo. Tunah chuan in kal thei tawh ang" a ti leh a. Pasalțha Chawna thinrim chuan,"Kan duh min pekloh chuan i khua hi kan chhuahsan lo ang. Kan hâl vek bawk ang" a han ti ta pawp mai a. Chu veleh lal chuan,"Nangni pahnih hian ka khua in hâl ang maw. Rem ka tihlai hian ka khua hi chhuahsan thuai rawh u"a ti leh khur khur mai a. Pasalțha Chawna insum zo tawhlo chuan,"A tawk ta e,i khua kan hal avang hian min dem theilo ang"tihpahin a Silai ken lai chuan lal inchung chu a kap tlang zawk mai a. Lal ina Silai a puah takah chuan Bungpihlawn khaw tlangvalho chu lal inah chuan an rawn zuang lut nlghal țuk țuk mai le. Mahse pasalțha Chawna chuan Bungpihlawn khaw lal chu alo țham bet tlat a. Tumah chuan an rawn hnaih chilh ngamlo a. Lal Thawmvunga chuan,"Ka khua ațang hian damin i chhuah ring hauh suh ang che. I thiltih hi ila inchhir khawp ang" ala ti khar khar a. Pasalțha Chawna chuan nui chung hian,"Tunge inchhir zawk tur kan lo thlir ang chu" alo ti sam et a.

         Silai a puah hnu reiloteah chuan Bungpihlawn khaw mawng lama in țhenkhat chu a rawn kang țan ta tlat mai. Mipui thlabar chuan lal in lam chu an pan sung sung a. Lal inchhungah erawh pasalțha Chawna chuan lal Thawmvunga chu a la dawm bet reng a. A sirah chuan Fei nghet taka vuan chungin Ngula a ding a. Bungpihlawn khaw tlangvalte chuan Silaiin an tin far mai lehnghal. Chutih lai tak chuan tlangval pakhat hi lal inah alo tlan lut nghal a. Lal inchhung boruak an hmuh chuan sawi mai tur hrelo in a ding khawng ta reng a. A tawpah chuan tlangval chuan,"Lal pa,khaw mawng lama in țhenkhat meiin a man kai tawh ani. Beih kan tawk ani" a rawn ti a. Chutah meuh chuan Bungpihlawn lal chuan a khua meivapa a chan mai lohnan pasalțha Chawna hnenah chuan,"A tawk tawh e. I mite chu tawp turin hrilh la,in mi duh chu ka pe ang che u" a rawn ti . Mahse Chawna chuan thlah ma mi a tum biklo. Khawchhunga in te chu a rawn kang chho zêl a Sialai a puak ri zawt zawt bawk a. Bungpihlawn khaw mipuite chu lal in lamah an lo khawm zêl a . Bungpihlawn tlangvalte chuan Lungthulian tlangvalte chu an lo kap ve naa an in tam hleih deuh avangin leh Lungthulian lamin Silai an neih tam zawk avangin an tlawh zim hret hret zel a. A tawpah chuan lal chuan,"Tlangval i hote chu zangngai turin ti hram teh. Kan Silaite kan dah thla ange" a rawn ti a. Tichuan an lal thupek angin Bungpihlawn khaw lam chuan an ralthuam an dahthla ta a. Inkah chhung reilo viau mahsela Bungpihlawn lam chu pathum lai anlo in hloh hman ani. Bungpihlawn lam an tlawm takah chuan a khaw tlangvalte chu in kang țhelh turin an tlan darh sung sung a. Lungthulian tlangvalte pawh chuan lo pui ve lehin anmahni hal bawk chu an țhelh mit leh ta a. Lal Thawmvunga chuan pasalțha Chawna hnenah chuan,"In mi duh chu ka pe ang che u. Tichuan ka khua hi in chhuahsan vang vang dawn nia. He thil thleng hi engtikah mah ka theihnghilh tawh ngailo ang" a ti nang nang a. Tichuan a tlangvalte chu an mikhual pa kaichhuak tur chuan a han tir a. Pasalțha Chawna chuan lal hnenah chuan,"I khua hal kha ka duh reng reng lo. Mahse kan thil duh min pe phal silo anih kha. Nunna thlenga kan chhah tâk avangin khua kan thlen veleh Sechal pakhat kanlo kai ange" a han ti a. Mahse lal Thawmvunga chuan,"In sial mamawh tur khawpa rethei em ni ka nih le. Inremna kan siam lovang" alo ti hluk a. Chutih lai chuan Bungpihlawn tlangvalte chuan Lungthulian khaw Sadawt Liankunga chu an rawn kai phei ta a. Lal in an lo thlen chuan pasalțha Chawna chuan,"Liankung, tunah chuan hahdam takin kan hruai hawng tawh ang che. Tlanchhiat angai tawhlo ang" alo ti var a. Liankunga hlau lutuk chu a khur zawih zawih mai a. Lal Thawmvunga chuan,"Tunah chuan in duh in hmu ta a. Ka khua hi chhuahsan tawh rawh u" a rawn ti a. Pasalțha Chawna pawh chuan chhang ta lemlo chuan a naute chu an au khawm a. Tichuan Zanriah kil hun velah Bungpihlawn khua chu hlawhtling inti takin an chhuahsan ta a.

         A tuk zing fehrehsan ah chuan Lungthulian khaw mipui zawng zawng deuh thaw chu an lal in tualah chuan an pungkhawm a. Lal in leikapuiah chuan an khaw Sadawt Liankunga leh a thurualpui tlangval dang palite chu an țhingțhi țhap mai a. Lal inchhungah chuan a khaw upate leh pasalțha Chawna te chu an țhu khawm a.Upa Dozamanga chuan,"Tuna kan dinhmun chu kan hre țheuh anga. Mipuite hian kan lal phatsantute hi zuah an remti dawn hauhlo ani. Chuloh rengah pawh Liankunga leh a thurualpuite hian dam an phu lo ani. Anmahni hi chu tihlum mai ila. Liankunga nupui fanaute leh Hrilthanga chhungleh khatte erawh kut kan thlak lovang. An duh chuan khua hi chhuahsan mai sela" tiin a ngaihdan a rawn sawi a. Midang pawh chuan țha anlo ti tlâng hle mai a. Mahse upa pakhat chuan,"Kan mi man pathum lai mai hi kan khaw țhenawm Parbung khaw mi leh sate anni a. Kanlo thah mai hi a remchanglo ka va ti ve" a rawn ti a. Pasalțha Chawnan lo chhangin,"Tunah chuan kan chunga pawi khawih anni a. Keimahniin ro kan relsak ang" alo ti hluk a. An mi mante thaha an chhungte erawh zuah vek mai an remtih tlan hnu chuan pasalțha Chawna chu lal in leikapuiah chuan va dingin mipuite hnenah chuan,"Lungthulian mipuite u,kan lal phatsanna hrehawm tinreng tuartirtu te hi eng anga tih nge in duh le?" tiin a zawt a. Mipuite chuan an chhung leh kuate thlenga thah fai pak mai chu an duh hlawm a. Mahse pasalțha Chawna chuan,"Uluk takin lo ngaithla ula. Tunah chuan kan lal rubo tute hi kan tihlum ngei anga. An chhungte erawh kan zuah thung dawn ani. Nunau pawisawilo thah hi kan khawchhungah hian thleng nawn tawh lose kan duh a. Chuvangin an chhungte chu kan khua ata hi kan hnawtchhuak dawn ani" a han ti a. Mipuite pawh chuan an upate leh an pasalțhate rorelna chu an hnial lui ta biklo a. Tichuan Lungthulian khaw tlangvalte chuan Liankunga leh a thurualpuite chu Mualserh ngawa Lungpui kara Pukah chuan hruaiin an kap hlum a. Pûk chu tumahin an luah tawhloh na turin a luhna kuate chu lung lian tak takin an hnawh phui ta vek ani .

An lal Kamlova an chhanchhuah ni ațanga karhnih vel aliam hnu chuan Lungthulian khaw boruak pawh a zangkhai hle tawh mai a. Mipuite chuan an buaina pawh an sawi zui em em talo. An lal Kamlova dinhmun erawhin ziaawm lam ala pan thei meuhlo mai a. Zanah te hian a sa râk leh chiam chiam țhin a. Chaw leh tui te chu han pe ve bawk mahse a taksa tana chakna pe thei tur khawp a ei thei meuhlo ani. An lal an chhanchhuah ruala an nula hruai haw ve thung erawh kha chu a pangngai tawh khawp mai a. A thawmhnaw te thlâka a han inbual fai meuh chuan an rin ai daihin a hmêl tepawh alo țha a. Chaw kham khawp eitur a hmuh takah chuan a pangti tepawh lo mâm chhoin nula vantlang tak mai hi ani reuh a. Mahse tu biakna mah a chhan ngailoh avang leh a en ngai a en tlawk tlawk țhin avang chuan a khaw mipuite chuan an țih em em a,a kohna hming atan,"Phungi" an ti mai țhin. Hrangngulate pawhin an buh chhek tur ang ang chu an chhêk zo tawh a. Hrangngula pa Challiana chuan a fapa in Sa kah a châk em avangin an upa Hrangvungate Silai a hawh sak thei hauh mai lehnghal.

 Tük khat chu Hrangngula chu Silai mu tur chher tir turin an khaw Thirdeng Doluaia te in lam pan chuan kal ta a. A han thlen chuan an khaw thirdeng chuan Chempui tur a lo chher mêk a. Hrangngula alo hmuh chuan,"Ekhai,Ngula in dam maw. Kha Hrei fang ilo keng elo" alo ti var a. Hrangngula chuan,"Aw,anih hi,hei Chem hman tlak tawhloh tepawh kalo keng a. Silai mu tur minlo chhersak la ka ti a" a han ti a. Thirdeng Doluaia chuan,"Ekhai,Silai mu chu enga tan nge i tih ve le aw. Sa i kah chuan a bawp ka hauh ania" nuichung chuan alo ti a. Ngula chuan,"Ka pa in kan upa Hrangvungate Silai min hawh sak alawm mawle. An fel tak tak ani. Naktuk lamah ka ramvak ve dawn maw ka tia" tiin a chhang a. Doluaia chuan,"Kan upate hi zawng an fel țhin mange aw. Kan lal hi dam thuai sela. Khaw nuam tak kan din leh ani mai. Khawiteh kalo chher ange. Tlai lamah ilo la dawn nia" a ti a. Ngula chuan a thir ken te chu a han pe a. Tichuan an in lam pan turin achhuak leh ta a.

         Hrangngula Pûm kal haw lamin an lal in a kal pelh dawn lai chuan hmanni lawka an nula chhanchhuah tak Phungi an tihmai chuan Lal in leikapuiah chua a sam alo khuih hliau hliau mai a. An chhanchhuah ni bak kha Ngula chuan mumalin a hmu tawhlo hrim hrim a. Țawng theilo anga an ngaih avang chuan han kal pelh mai a tum a. Mahse han biak ve reng reng țha a a hriat avangin ava pan hnaih deuha .Lal in leikapui kiang thlenga a kal pawh chuan Phungi chuan a sam alo la khuih mawlh mawlh a. Phungi kianga Ngula ava thlen chuan aw thian kharh kharh pahin Ngula chuan,"Nula i dam țhin maw. I hming lah chu kan hre der silova. Tikhan i hming an phuahsak che kha i put mai angai dawn anih kha. Engtiang takin nge maw an lo nghaisak che le aw" a han ti a . Phungi chuan a sam khuih lai chawlhsanin Ngula chu a rawn en kiau mai a. Mak tak maiin Ngula hmel a hmuh chuan a nui ta sen sen mai le. Ngula chuan,"Pûk ațanga au ri kan hriat fo kha nangma aw niawm tak ania. Ngatinge tunah vel nen i țawng theih loh le. Thil mak tak zawng ani" ahan ti a. Chutih lai chuan lal in a chuangkai ve mi țhenkhat chuan,"Ngula,kan Phungi kha be buai duh suh. Engmah a hrelo e" tiin an rawn au hlawm a. Mahse Ngula chuan,"Ka sawi chu a hrethiam tho alawm. Ti hian kan kawm ve mai mai ange" alo ti mai a. Ngula bawk chuan Phungi hnenah chuan,"I rilru ana viau maitheia a. Mahse tihngaihna vak a awmlo ni. A rei anga,ngaiah i nei mai ang. Remchangah kan in lamah tepawh ilo la leng anga. Ar kalo talh dawn che nia. Tunah chuan ka haw rih phawt ange. Ka hman veleh kan inkawm leh dawn nia" tih pahin a inher vut a,an in lam pana kal mai chu a han tum a. Ngula a in lama a kal dawn chiah chuan a hnung lama țang chuan nula aw ngei mai hian,"Ka hming chu Saithanpari ani. Khawngaihin lo la țhu ve rih rawh" a rawn ti ta mai a. Ngula chu mak tih hmel tak hian a hawi let vat a. Phungi eng pah chuan,"Nangmah ami țawng kha" an ti hlut a. Phungi chuan,"Aw ni e. Mak iti viau ani maw. Reilote kan la inkawm thei angem?" alo ti a. Ngula chuan,"Thei tehreng e,thil tamtak zawh duh che ka nei alawm" tihpahin lal in leikapuiah chuan a zuangkai a,Phungi bulah chuan an țhu ta a. Ngula bawk chuan,"I hming chu Saithanpari maw. Hming nalh tak ani,engvanga kha lai hmuna lo awmve ngawt nge maw inih le?" tiin a zawt ta a. Saithanpari chu a mittui a tla zawih zawih mai a. Ngula bawk chuan,"Ka tihpalh,tunah chuan sawi angai rihlo. In awmna khuate ila hre thei anih chuan kan zawng anga. I chhungte hnenah i kir leh dawn alawm" tiin an hnêm ve a. Saithanpari chuan Ngula rawn enkiau pah chuan,"I la naupang viau e tilo chuan i puitlin hmel riau mai ka ti. Nakinah ka chanchin chu in ina Chaw kalo ei hunah ka la hrilh ang che" a ti a. Chutia an khaw mi zawng zawngin Phungi an tih,țawng pawh țawng theilo anga an ngaih nena Hrangngula anlo titi siam siam mai an hmuh chuan a hmutu apiang mai chuan mak an tiin an lo thlir țhup mai a. Anni pahnih lah chu engmah hrelo chuan an la titi mawlh mawlh a. Chutia an titi mawlh mawlh lai chuan Hrangngula te hnunglam ațang chuan pasalțha Chawna aw ngei mai hian,"Ngula chu a zeizia i man awm bik hle mai" a rawn ti thut mai a. Ngula te chu an hawi let rual țhawt a . Chutah Ngula chuan nui sang chung hian,"Ka pa Chawn ,hei Saithanpari anih hi. Alo țawngthei reng alawm" alo ti vat a. Pasalțha Chawna chuan,"A lawmawm lutuk e.Tunah chuan Phungi ani tawhlo a. Saithanpari ani tawh e" alo ti var a. Chawna bawk chuan,"Saii kan ti mai ang che. Zawh tur che ka ngah dawn khawp mai. Mahse tunah chuan tukțhuan ei a hun dawn a. Kan lal enkawl tute saw chawei va siam lawk ta che" a han ti a. Saithanpari chuan Ngula en pah chuan,"Ka va kal ange. In inah chuan chaw kalo ei ngei ngei dawn nia" tih leh lal inaluh chu a rual a. Saithanpari lal ina a luh hnu chuan pasalțha Chawna chuan,"A pawm hawngtu chu a hre hle mai. Nangmah bakin kan be țawng theilo reng reng a"a ti a. Ngula chuan,"Ala țawngduhlo hrim hrim ani ang. A fel hmel phian lehnghal" alo ti ve mai a. Chawna bawk chuan,"In inah chuan Chaweiin sawm ngei la.A chanchin chu lo zawt chik viau ang che aw" a ti a.Tichuan anmahni in lamah ve ve an hawng ta a.

          Chumi zan chuan Lungthulian khua chuan Mikhual tlangval pahnih Sechal kaia lokal an nei ta tlat mai a. Chung mite chuan an khaw lal an biak duh thu an rawn sawi a.Tichuan Lungthulian khaw upate leh an pasalțha Chawna chu lal in lamah an kal khawm nghal a. Lal in an thlen hnu chuan pasalțha Chawna chuan an mikhualte hnênah chuan,"Hei kan lal Kamlova hi khumbetin ana hlauh mai a. A aiah a upate leh apasalțhate hi kan din mai angai ani. Khawi khua ațanga lokal nge innih a. Eng thu nge in rawn ken le?" tiin a han zawt a. Mikhual tlangval pakhat zawk chuan,"Ka hming chu Ringaia ani a. Lal ropuitak Vanpuilala khua Zawngin a țanga lokal kan ni. Kan lal chuan Tuivai ral Khurchhekawn mualah sawn khawthar a rawn din dawn ta a.Tunah pawh khaw mipui țhenkhat chu kan insuan țan tawh a. Chumi anih avang chuan kan lal Vanpuilala chuan in khua nena inrem taka kan awm theih nan Khurchhekawn lamah in khaw aiawh lo tir hram turin angen che u ani. Kan lal chuan tu pawi mah sawi aduhlo a.Ramri tur pawh kham fel nghal nise a ti ani. Tin kan lal chuan Inrem a duhzia entirnan in lal ta tur Sechal hi min kaih tir bawk ani" tiin a sawi ta zar zar a. Pasalțha Chawna chuan,"In khaw sah tharah kanlo kal chuan minlo that chimit vek mailo maw" tiin a zawt leh a. Ringaia chuan,"Kan lal chuan in khaw aiawh tur pahnih khat bak a beisei ngamlo a. Tin,in tana pawi tur engmah a awmlo ang. Amah ngeiin Khurchekawnah chuan alo hmuak ang che u"a ti leh a. Chutan pasalțha Chawna chuan,"Awle,engpawh nise in thu rawn ken hi kan lo ngaihtuah anga. Naktuk lamah kan thutlukna kan inhriattir ani ang chu" a ti a. Tichuan mikhualte chu an thlen in lamah an kal ta nghala.

         Mikhualte an kal liam hnu chuan Lungthulian khaw puipa te chuan an thu rawn ken chu an ngaihtuah ta a. Upa Dozamanga chuan,"Lusei lal Vanpuilala chuan khawthar chu a rawn din dawn ta ngei amaw. Anniho zawng an fing em mai a. Kan khaw aiawh kan tir ve dawn nge dawnlo chu i han sawi chiang teh ang u khai" tiin thu chu anvai hawng a. Upa Kapliana chuan,"Kei zawng kal mi niin ka hrelo . Khual thuthanga kan lo hriat danin tunhma deuh khan Sailo lal Vanhnuailiana pawhin an hmelma kumhlun khawchhak pawihho a chah khawm chiam a. Zanah zu tuitlinga hrai rui hrepin an hmet mit phiar ani awm e. Chutiang thil chu an ti duh mai hian ka ring ani" a rawn ti a. Mahse pasalțha Chawna chuan,"Mi pahnih khat chauh ania min beisei ni. Bakah khawthar an rawn kai dawn rau rau anih chuan remna siampui chu kan tih makmawh ani. Kei leh tlangval pakhat kan va kal anga. Inremna tura kan pawm ngai thil azirin remna kan rawn siampui mai ang. Tunah chuan hmelma nei thei pawh kan la nihloh hi. Kan khawchhunga buaina kan chingfel zo chauh ania" a rawn ti a. Upa Dozamanga chuan,"Ni e,kan pasalțha sawi ang khan tunah chuan Vanpuilal lo ep tur meuh chuan kan la chak tawklo deuh ani. Mahse kan pawm theihloh thil leh anmahi hnuaia intukluh ngaite anih dawn chuan inremna chu kan siampui lovang. Kan khaw aiawh kal tir phawt chu țha ka va tive" alo ti ve a. Tichuan annkhaw aiawh tirh chu a duhtu an tam zawk avangin an khaw aiawh turin pasalțha Chawnhawitlura leh tlangval pakhat chu kal tir an tithlu ta a.

       Khurchhekawn lamah ve thung chuan Vanpuilala chuan a khaw mipuite an insuan zawh hma hauhin a khawthar chhehvela khaw lal dangte nena inrem taka awm a duh avang chuan alo rawn kal hmasa a. A upate ho nen chuan lal in tura anlo sakah chuan an țhu khawm țhap mai a. Vanpuilala chuan,"Ka pa leh ka pute ang maia leido nei renga khawsak hi ka ning tawh ani. Chumi vang tak chuan ani kan chhak Khuangzangho leh Kan piah deuha Hmarho remna siampui ka duh ani. Kei chuan khaw ralmuang leh him din ka duh a. Kan mi tirhte an rawn hlawhtling talo anih pawhin keini chuan tu pawi mah kan khawih hmasa tur anilo" a han ti a. A upate chuan an lal remruatna chu țha an tiin an fak em em a. Vanpuilala hian Hmar ho hnenah chauh nilo,anmahni lo kap hmasatu Khuangzangho hnenah lam remna palai a tir ani...

           Ṭhen-11

      Hrangngula chu hma takah mu in zing varțianah atho a. A mutbu te tel felin an in lam chu a pan nghal a. In a zuk thlen chuan a pa pawhin mei alo nun mêk tawh a.Ngula chuan Tuium hûnna laia Tuium pali chu lain veng mawnga Tuikhur lam pan chuan a kal ta nghal a. Tuikhur a zuk thlen chuan nula leh tleirawl rual tuichawi anlo ri nak nak a. Hrangngula a zuk thlen thlak chuan nulaho chu thal hmasatu nih inchuhin anlo inhnial nak nak mai le. Hrangngula chuan țhalvaekchar tui vân lai pawh nilo a chutiang taka anlo inhnial buai chu mak a ti em em a. Hrangngula lokal an han hmuh chuan an zak ve deuh nge an lo ngawi țhap hlawm a. Tumah lah chuan tui chu thal an tum chuang hleilo a. Hrangngula lah chuan ho tih hmel fe hian,"Tikhan lo inhnial ula,keiman kalo thal ange. Tui thal senloh a awmlaia lo inhnial vak vak te chu a hman thlak em mai" tihpahin Úm hmanga siam no chuan tui chu a thal ta bawrh bawrh maia. Nulaho chuan ngawi țhap hian anlo en a. Tui a thal zawh thleng pawh chuan tumah chu an țawng lem hleilo a. A Tuiumte a thál khah hnu chuan Hrangngula chuan,"Kha kha ni mai lawm. Ngawi hle hle khan thal ve ula nimai lawm" alo ti sam et a. Chutihlai chuan kilkhat ațang chuan nula tleirawlte pakhat hian,"Ka thal an phal velo nih kha. U Thiangi hi a sual em alawm" a rawn ti a. Ngula chuan,"I Tuium kha min han pe thuai teh" an tina. Tleirawlte chuan a Tuium chu a rawn pe ve mai bawk a. Ngula chuan awlsam takin an thal zawhsak nghal a. Chu veleh nula țhenkhat pawh chuan,"Kha Ngula minlo thal sak ve teh" an rawn ti ta sup sup mai a. Ngula tihnngaihna hrelo chu ding zum zût ringawt mai le. A hrilhhai hmel an han hmuh chuan nulaho chu an nui ta uar uar mai a. Ngula lah chuan mak a ti deuh deuh a. Angaihna hriatloh hmêl taka a din lai chuan a hnung lam ațang chuan nula pakhat hian,"Ngula,tui thal inchuha in tibuai rual pawh kan nih tawhloh hi. Tuktin hian i Tuium kan tihkhah sak ziah che a. Vawiin chu kan Tuium i thal khah ve ni anih hmel mange" a rawn ti a. Nula dangho pawh chuan an țhiannu thusawi chu anlo tuihnih sap sap a. An Tuium ruakte chu Ngula ke bulah chuan an rawn nghat far mai le. Ngula tihngaihna hrelo chuan,"A,vawiin chu lam hla kal tur ka nia. Naktuk lamah kalo thâl sak zawng ang che u" an ti ringawt a. Nulaho lah chuan an lo ngam nasa mai a. A tawpah chuan Ngula chuan phûrlo fahran chuan nulaho Tuium chu an tihkhahsak ta a. A thal zawh hnu chuan ngawi rengin kal mai a han tum a. Nula pakhat chuan," I thinrim elo. Kan tihpalh"nui ar ar pah hian a rawn ti a. Ngula chuan,"Thinrim teh suh ei. In lo inhnialbuai vel tepawh kha in fiamthu mai mai nimaw. In va inthurual teh țhap ve" a lo ti mai a. Nulaho lah chuan an fiam zui bawrh bawrh a. Nitin maia a hmuh țhinte tho annih avangin Ngula chuan zah ah ala lemlo a. Mahse nulaho Tuium a thal sak vek thu khuaah a thang ang tih mawlh chu a hlau a. A ramvah tum ni tak alo ni bawk nen hmanhmawh takin in lam a pan chho ta nghal a.

    In a han thlen chho chuan Ngula pa chuan,"Ngula,i va rei em em ve. Enge ila tih em em a" alo ti nghal a. Ngula chuan,"A ka pa,tuichawi anlo tam ve em atin ani. Han thal hmasak ziah pawh hi a nuamlo țhin a" tiin a rei chhan chu an thup mám a. Apa chuan,"Ni e, midangin an nghah țhup laia thal hmasak fo pawh a țha ber lo alawm" alo tive mai a. Tuiumte a hûn fel hnu chuan apa chuan,"Tuțhuan tur chu kalo rel mai anga. Kha Silai kha Savawm hriak lo hnawih teh.l" a rawn ti a. Ngula pawh chuan apa chu hnial lêmlo in a pu zui ve nghal a. Chutia Silai a hrûk mawlh mawlh lai chuan an khaw pasalțha Chawna chu an inah alo lut hlawl mai a. Ngula pa chuan,"A khai a,Chawna lah ni rengim,zing zingah enge i ngaihtuah?" alo tivar a. Ngula pawh chuan,"Pa Chawna chu ,Buhban zu kan neihloh lai tak ania" nui chung hian alo ti a.Chawna chuan țhuthmun rem pah hian,"Eng dang nilo e. Kalo tei kual mai mai anih hi" a ti mai a. Chawna vêk chuan,"Ngula ,ramvah te ilo tum elo" a han ti a. Ngulan a chhan hma chuan pu Challiana chuan,"Hei a chák ve tlat bawk sia. Kan upa Hrangvungate Silai ka han hawhsak alawm mawle.. A kah pawh a kap thiam ve ngut dawn mawni" alo ti a. Ngula chuan,"Ka pa hi min ringlo thei em mai"alo ti ve nang nang a. Chawna chuan nui chung hian,"Pa Chal,Ngula hian thiamloh tak tak anei lo e. I fapa hi ring ngam ve deuh la nimai" nui chung hian a rawn ti a. Chawna vêk chuan,"Silaite in hmang duh ani chuan keipawhin hawhte chu ka phal reng ania. Keini karah chuan engmah ui tur a awmlo " a ti leh a. Pu Chala chuan,"Khaih khaih khaih Chawna,chungte chu Ngula hriatah sawi mah ta che. Hnathawk hman lêk lo hian a ramvak mai ang" alo ti hlut a. Pu Chala vek chuan,"Eng nge i ngaihtuah reng reng a. A chhan awmlo chuan ilo kal ka ring silo a" a han ti leh a. Chawna chuan,"A ,hei a inthlahrunawm viau dawn mai ka ti. Ngula lah alo ramvak tum bawk nen. Kan upate thu angin vawiin lam chu Khurchhekawna Luseiho khawtharah Ngula hian min va kal pui se ka ti deuh alawm mawle" a han tia. Ngula pa chuan,"Kan mikhualte chuan eng thu nge maw an rawn ken le. A hlauhawm viau lo maw?"alo ti thuai a . Chawna chuan,"Hlauhawm lo e. Lusei lal Vanpuilala chuan kan khua nen a inremna siam a duh ani awm e. Chumi thu thlung tur chuan kan khaw aiawh turin Ngula nen hian va kal ila ka tia" a han tileh a. Ngula chuanț,"Ka pa Chawn,tlangval dang an tam awm tho sia. Ramvah ka lo tum bawk si nen" a rawn ti a. Chawna chuan,"Nia,chu tak reng chu lawm inthlahrunawm ka tih. Ka sawm lui dawn tho che a. Țukțhuan ei khamah kan in lamah lo chho ang che aw. Fei kha rawn hawlchhuak bawk la" a ti sam et a. Eng engemaw an sawi leh hnu chuan Chawna chu a hawng ta a.

     An pasalțha a hawn hnu chuan Ngula chuan,"Ka pa ka kal peihlo sin le. Ramvak turin kalo inbuatsaih vek tawh a"a ti nang nang a . A pa lah chuan,"Ramvah na hun te chu ala tam alawm . Khaw hmuh zaunate ania. Thil tamtak iva hriat belh dawn ani" alo ti sam et a. Tichuan Ngula pawh chuan tuilo zet chuan Silai chu tung felin pasalțha Chawna zui tur chuan a insiam ta zawk a. A insiam zawh chuan tukțhuan chu an ei ta a. Chawei lai chuan apa chuan,"Khual khuaah te ila zin ngailo a. Va fimkhur hle ang che,a khaw neitute mit leh beng tikham zawngin va awm hauh suh ang che aw. A khaw tual mite kan zahthiam țhin ani ani ngai e" tiin an fuih a. Ngula chuan uluk takin alo ngaithla kar a. Apa bawk chuan,"Ka sawi fo tawh ang khan i chakna hmanchhuah hun pawh hria ang che. An lal leh upate i zah em em tur ani a. Mahse i diknaah chuan a tawp thlengin i ding ngam tur ani"an ti leh a.

Tukțhuan eikhamah chuan Ngula chuan a iptepui akin Fei chu a hawl chhuak a. An pasalțha Chawnate in lamah chuan a kal ta nghal a. A han thlen chho chuan an pasalțha te in kawta mikhual pahnih Sechal kai chunga lo ding chu a hmu a. Pasalțha Chawnan Ngula alo hmuh chuan,"Kha ilo thleng der elo. Hei kan khualțhate nen hian kan kal ho dawn ani. Kawng lakah zankhat kan riak phei ang" alo ti a. Ngula chuan,"Vawiin kan kalna tur chu ka phur fahranlo hle mai a" fiamthu titak deuh chuan a han ti a. Chawna chuan nui huah huah chung hian,"Ngawi mai mai teh. Kan haw veleh ka hoin kan ramvak leh dawn nia" alo ti thuai a. Pasalțha Chawna a insiam zawh hnu chuan kawtchhuah lam panin an kal ta nghal a.

    Kawtchhuah an han thlen chuan mikhual Ringaia chuan pasalțha Chawna hnenah,"Kan lal chuan Sial hi va pe ang che u ati sia. Kan kai hawng leh hi a lungni lo viau dawn ani.. Ram pa lailengah kan chhuah anga nimai" a han ti a. Chawna chuan,"Chhuah lo e a. In lal chu a lungnihlohna chhan tur a awmlo e. A thilpek hi kan pawmlo anilo a. Inremna fel tak kan nei theih anih chuan kan kai hawng leh mai dawn ani" tiin alo chhang a. Tichuan hmanhmawh lemlo takin an kal zui ta zêl a.

    Nilenga an kal hnu chuan Hrangngulate chuan tlai lam ni tlak dawnah hian hla vaklo a khaw pakhat lang thei hi an hmu a. Ngula chuan,"Ka pa Chawn,kan hmaa khuaah sawn zankhat chu kan riak thei mai dawn ni maw?" tiin a han zawt a. Mahse pasalțha Chawna chuan,"Parvachawm khua anih saw. Sawtah chuan kan riak lo ang. Ram palailengah kan riak dawn nia"alo ti a. Chawna vêk chuan an mikhualte Ringai hnenah chuan,"Ringai,in lal chuan Parvachawm lamah hian palai a tir ve tho em?" tiin a han zawt a. Ringaia chuan,"Aw,tir e. Kan chhehvela awmho zawng zawng hnenah a tir vek ani"alo ti a. Chawna chuan,"A țhat nasat chu. Kan kal zel anga ,hemi mual tawpah hian riahbuk kan sual dawn nia" a ti leh a. Tichuan an kal leh ta zêl a.

    Thim hlim Bâkchhe lên hun velah chuan Ngulate chuan riahbuk tur an sual mawlh mawlh a. Tuna an riahna hnmun tur hi Parvachawm khawhnuai mual mawngah ani. Riahbuk an sual zawh chuan zanriah tur an buatsaih zui mawlh mawlh a. Zanriah eikhamah chuan a tuk lama lam hla kal tur anla nih avangin hma deuh takah an mu ta a. A tuk zing varțianah chuan Ngulate chu an tho leh sap sap a. Tukțhuan hma taka eiin Khhurchhekawn lam pan tur chuan an kal leh ta nghal a. Kalkawngah chuan Ngula leh Pasalțha Chawna chu a hnung lam deuhah hian an kal a. An titi mawlh mawlh mai a. Ngula chuan,"Pa Chawn,Parvachawm khua hi an sawi ka hre fo tawh a. Kan chipuite chenna khua ve tho ani lawm ni?"tiin a han zawt a. Chawna chuan,"Ni e,heng lai khaw tamtak hi kan chipuite chênna khua vek ani a. Mahse lal kan neih mumalloh avangin kan luangkhawm theilo ani. Tunah pawh keini ang bawkin Parvachawm khua hian lal an neilo a. An upate rorelna hnuaiah an awmve tho ani. Kan lal a damțhat lai kha chuan a awp tel ve țhin a. Tunhnaiah hian kan inkal pawh ta vaklo a. An chanchin hi ka hre tamlo khawp mai" a ti a. Chawna bawk chuan,"An upate nen pawh a khât tawk chuan kan inkawm țhin a. Tuna Luseiho kaina mual Khurchhekawn hi lal pakhat hnuaia kai dan kan ngaihtuahho fo țhin ani. Mahse tun thleng hian kan la puitlin thei talo a. Luseihoin min rawn kai khalh ta anih hi"a han ti leh a. Tichuan eng engemaw sawizuiin Khurchhekawn lam pan chuan an kal ta zêl a.

    Tlai lam,ni pawh a la san viau lai chuan Hrangngulate chuan Khurchhekawn khua chu an thleng ta a. Khaw indinthar tîrte mai annih avangin mihring sulhnu ala tlem em em a. Ui leh Ar takngial pawh hmuh tur ala vang pharh mai. Khuaah chuan in tamtak alo ding tawh nain in sawmnga vel chauh chuan luahtu ala neia. Zawngin khaw lam ațanga anla insuanphei vekloh avangin mihring an la tlem hle ani. Hrangngulate chu an mikhualte chuan lal in lam an panpui nghal a. Lal in an han thlen chuan Vanpuilala leh aupa țhenkhatte chu lal in tualah an lo ding far mai a. Mikhual hmel an han hmuh takah chuan an lo kal hnai sap sap a. Vanpuilala chuan,"Ekhai Ringai,kha kan Sial ngai bawk i rawn kai hawng leh elo. Eng tizia nge ni ngai" alo ti hlut a. Ringaia chuan in thiamloh hmel tak chung hian,"Lal pa min ngaidam rawh. Lungthulian khua chuan i thilpek an pawm theilo ani" alo ti thuai a. Khawnbawl upa pakhat chuan,"Khang ho kha em ni Lungthulian khaw aiawhte chu" alo ti var a. Ringaian a chhan hma chuan pasalțha Chawna chuan,"Aw,Lungthulian khaw aiawh tura kan lal Kamlova mi tirhte kan ni e" a lo ti thuai a. Chu veleh lal Vanpuilala chuan,"Inlo kalna te ahla tham si a. Inchhung lamah chawl hahdam pahin kan titi ho dawn nia. Khurchhekawn khaw lal Vanpuilala hian kalo lawm em em che u ani. Tirawh u i lut ang u khai" a rawn tih takah chuan an vai mai chuan lal inah an lût ta a.

     Lal ina an luh hnu chuan Vanpuilala chuan,"Khual thuthang ațangin inlo hre tawh maithei a. Hei helai Khurchhekawn mual lamah hian khawthar ka rawn din ta a. Chumi chungchanga inremna siampui tur cheuin ka ko che u ani. Hriangmual khua leh Parvachawm lam te pawh anlo thleng thuai turah ngai ila. An lo thlen kim hnuah rorelna chu kan țan dawn nia" a han ti a. Lal vêk chuan,"Khawngaihin eng vanga ka thilpek kha lo pawmlo nge innih min hrilh thei em?" tiin ahan zawt a. Pasalțha Chawna chuan,"Lal pa,kan lal Kamlova chuan inremna puitling a awm ngei a duh a. Mahse chumi hma chuan eng thilpek mah a dawng theilo ani. Kan rorel dan azirin i thilpek chu lawm takin kan pawm mai ang chu" alo tive mai a. Vanpuilala pawh chuan hrethiam takin,"Lal tan chuan thiltih awmloh ani lo e.In chhawl tepawh a hal tawh ange. Hah zu tepawh kanzuk ang che u" tihpahin Zu no chu a han pe a. Pasalțha Chawna chuan tlemte alo lem sak a. Hrangngula lah chuan engmah hrethiam heklo le,no chu a tlak ta pup mai a. Lal leh upate chu an nui tet tet hlawm a. Pasalțha Chawna chuan,"Lalpa min hrethiam rawh,ka nau hi khualkhuaa a zin vawikhatna ania. Engmah a hrethiamlo ani" alo ti vat a. Lal chuan nui chung hian,"Engmah a pawina a awmlo e. Zu te chu kan nghah zawng tak ania lawm. Tunah chuan kan tlangaupa in inthlen in turah a dah ang che u. Tichuan naktuk zing tukțhuan eikhamah kan inhmu leh dawn nia aw" a han ti a. Tichuan Hrangngulate chuan Khurchhekawn khaw tlangaupa chu an zui chhuak ta a.

     Lal in ațanga hla vaklo in liantak mai an va thlen chuan tlangaupa chuan ring lenglawng hian,"Pi Laiman,in mikhual turte anlo thleng ania" a han ti a. Inchhung lam ațang chuan nutling pakhat hian,"Lo luh tir rawh khai" tiin alo chhawn a. An luh dawn chuan Tlangau pa chuan,"Kan upa min Kalhkhamate in anih hi" tiin Ngulate chu a han hrilh a. Inchhung an luh chuan nu pakhat hi eirelin alo buai hle mai a.. An mikhual turte a han hmuh chuan nui sang hian,"Ekhai,hei mikhual tlangval hmelțha tak tak pahnih kan nei dawn zu nia. Khawi teh u in ipte te kha kalo khai sak ang che u" tihpah chuan Ngulate iptepui chu bang lamah an khai phei a. Tlangaupa chuan ,"Pi Laiman i chu nuam itih hmel hi maw. Ka hawnsan ang che u. Zan lamah lal inah kan lo beisei dawn che u nia" tihpah chuan a chhuak ta a. An indah fel hnu chuan pi Laimani chuan,"Tikhan lo țhu hahdam rawh u. Ka fapate lah Zawngin lama midang hruai turin an kal vek a. Ka fanute pahnih thingphur pawh anlo hawng țep tawh ang. Kan luhna ala reilo lutuk a. Hmanrua pawh kan la lakhawm țha hman manglo ani" a han ti vei luama .Chawna chuan,"Hei in nuam tak ania lawm. Engkim a awm vek zawk anih hi" alo ti mai a.

     Rei vaklo an țhut hahdam hnu chuan pasalțha Chawna chuan,"Ka pi,a hma khan lo sawi awm tak ania. Ka hming chu Chawna ani a. Hei ka nau hruai hi Ngula anih hi" an ti a. Pi Laimani pawh chuan,"Ekhai kei lah pek hi nia,.Laimani ka ni e. Kan pa hi lal upa ani a,upa Kalhkhama ani" a lo ti ve vat a. Chawna bawk chuan,"Khawnge tihtur avang em mai. Khua hi kan han fang reng reng ange" tihpahin a ding hluai mai a. Pi Laimani chuan,"Va fang tak rawh u. A khawthleng hi a nuam teh mai ania" alo ti a. Tichuan Ngulate chu an thlen in ațang chuan an chhuak ta a.

     An chhuah hnu chuan pasalțha Chawna chuan,"Ngula,miin zu no an pêk chein tlak tawh ngai reng reng suh ang che,a zahawmlo in thil mawi ani ngailo" tiin a hrilh a. Ngula chuan,"Ka tuihal tawh bawk nen,a thlum tui bawk sia,kan tlák ta mai alawm mawle. Ka tihpalh ani" alo ti var a. Pasalțha Chawna chuan,"A enga pawh chu nise. A nih tur ang ani zo tawh a. Zân lamah chuan lal in ah min zui rihlo anga. Naktukah erawh kan kal ve ve dawn nia" a ti leh a. Chutia khua a an vah kual mek lai chuan kawtchhuah lam ațanga mi engemawzat rawn kal in an han hmu a. Tute nge annih hriat tumin an han thlek vang vang a. Pasalțha Chawna chuan,"Khuangzangho anni maw. A va rawn thawk rip ve mawle. Khurchhekawn lal chu an tlawn lungawi theih hmel viau dawn saw" a han ti a. Tichuan khawchhung chu an fan chhunzawm a. Zanriah kil hun velah chuan an thlen in lamah an hawng leh ta a.

An thlenin a an va luh chuan nula pahnih hleitling zet zet mai hian thingfâk hi rapchungah anlo hak mawlh mawlh mai a. An mikhualte lo lut a han hmuh chuan pi Laimani chuan,"In lo hâwng tawh ani maw. Kan khua chu enge a an hmêl a" alo tivar a. Ngula chuan,"A khawthleng a remin a khua pawh anuam khawp mai. Rawn pem phei mai pawh a chakawm rum rum mai ka ti"alo ti a. Chu veleh pi Laimani chuan,"Lo pem tak rawh u. Nangi ang tlangval țha zeuh zuah tan hi zawng hmun a awm rengin ka ring ani" alo ti vei ham ham a. Chu veleh nula pakhat chuan,"Ka nu țhin hi aw. I ti zahthlak thei em mai" alo ti vat a. Pi Laimani chuan,"Hei Chawna,Ngula,ka fanu te pahnih Zarkimi leh Țhatlingi te an nih hi" ahn ti leh a. Pasalțha Chawna chuan,"Fanu i nei hmelțha hle hlawm mai a. Annu an chhun aniang e" fiamthu titak deuh chuan an ti a. An nui tlang dar dar a. Chumi hnu chuan Zarkimi te unau chuan chawhlui tur an han buatsaih mawlh mawlh a. . Chhungkaw pa ber chu lal in lamah zanriah a kil dawn avangin an mikhualte nen chuan zanriah chu an kil tlang ta a.

     Zanriah eikhamah chuan pasalțha Chawna chu lal in lama kal turin a chhuak phei ta nghal a. A chhuah fel hnu chuan pi Laimani chuan,"Ngula,nang lal ina zu zuknaah te iva tel ve dawnlo mi?"tiin a han zawt a. Ngulan a chhan hma chuan Țhatlingi chuan,"Ka nu Ngula hi han en la.Lal in a zu in rual pawh ala nih loh hi. A pumrua ringawtah tehlo la mawle" nui var var pah hian alo ti a. Ngula lah chuan,"Kei zawng vawiin lamah zu no ka tlâk hnem em a. Kan pasalțha khan min hruai duh talo anih hmel e" alo ti sam et a.. Tichuang Ngula pawhin han lenchhuahna tur a hriat lemloh avangin a thlenin nulate nen chuan an inkawm a. Lal upa min fanu nge nge chu an hmelțha in an fel em em mai a. Ngula ai chuan an u deuh ve ve thung. Ngula chezia leh a hmel an han en chuan Zarkimite unau chuan an naupang chei ta deuh reuh a,an fiam an fiam mai a. Ngula tlawmngai deuh chuan,"In rualpui ka nih ve tho hi. Min naupang chhe chei mah mah em mai. Ka naupang tawh hauhlo nia" a han ti a. Zarkimi chuan,"Nia,lal zu no tlak ngam ngat tawh chin kha inia" nui hak hak pah chuan alo ti a. Țhatlingi chuan la hlum mawlh mawh pah chuan,"Ngula,in khuaah chuan nula hmelțha han tih deuhte inei ve em?" tiin a rawn zawt a. Ngula chuan,"Nei ve bawk e mawle. Mahse in hmel ka han hmuh meuh kha chuan ka theihnghilh hmin hmak hlawm mai. Nangni aia hmelțha hi kala hmu miahlo ania"nui chung chuan a rawn ti a. Țhatlingi chuan nui seih pah hian,"A tu zawk hi nge hmelțha min tih zawk a?" alo ti leh vat a. Ngula chu a ngawi vang vang a. Zarkimi chuan,"Han sawi thuai teh" alo ti a. Ngula chuan hawi tawn sek pah hian,"Ka sawi rihlo mai ang. Nakinah a lungni lo palh te in awm hlauh ange" a ti daih a. Zarkimi te unau chu an nui ar ar mai a. Leng len hun thlenga an titi hnu pawh chuan tlangval inleng an la rawn kal miahlo mai a. Ngula mak ti deuh chuan,"In khuaah hian tlangval nula rim ngam an awm nange?" an ti hlawl mai a. Zarkimi chuan,"Engvang ngawt chuan maw?" alo ti hu a. Ngula chuan,"Hei inleng tur pawh in neih miahloh hi" a han ti a. Țhatlingi chuan," Ngula,tunlai tak chuan kan khaw tlangval tamzawk hi kan khawhlui lama buh leh bal thiarin an thawkchhuak nitin mai.a Zanrei tak takah te an lo thleng a. Zan lama nula rim hman pawh an awm rihlo anih hi" a rawn ti a. Ngula chuan,"Nula hmelțhatak pahnihin inleng tur pakhat mah in han neilo hi mak kan ti deuh alawm mawle. Thil awmzia ka hriatloh vang zawk anih chu a" a han ti a. Zarkimi chuan,"Tlangval hmelțha pakhat i awm tho alawm" nui chung hian alo tive a. Tichuan zan rei tak thlengin an inkawm a.

     Lal in lamah ve thung chuan lal Vanpuilala chuan khaw pathum aiawh palai lokalte chu zu a zûk hlawm a. Lungthulian khua leh Parvachawm khua ațangte chuan mi pahnih ve ve chauh anlo kal a. Hriangmual khua ațang erawh mi sawmpanga vel zet an lokal thung. Lal inchhungah chuan țhuin zu no an dawm far mai a. Chutia zu in paha an titi ho lai chuan Hriangmual upa Nunzadawnga chu lo dingchhuakin lal hnenah chuan,"Lal pa,minlo hrethiam lawk la. Sawi duh ka nei e" a rawn ti a. Vanpuilala chuan,"Ekhai,han sawi ta poh che" alo ti a. Nunzadawnga awnga chuan,"Zaninah hian lal ropuitak Vanpuilala thlazar hnuaih hlim taka zu no kan dawm thei hi ka lawm hle mai. A zarah doral leh sahrang lakah pawh kan him ngeiin ka ring ani. Sailo lal ropuitak Vanpuilalan helai alo chuangkai tih kan lalin a lo hriatin a lawm em em a. A lawmzia entirnan lal ropui Vanpuilala hnena thilpek tur min thawn ani. Kan lal hmaah hian rawn dah rawh ule" a han ti a. Chu veleh Hriangmual khaw tlangval pahnih chuan Lal in chhuatah chuan Țhi leh Dar engemawzah hi an rawn dah ta rum mai a. Nunzadawnga bawk chuan,"Lal pa,kan thilpek hi min pawmsak hram ka beisei. I lak ațangin thilpek kan dawng a. Keini pawhin hei i tan kanrawn ken che hi" a han ti a. Vanpuilala chu a ding hluaia. Chutah ring lenglawng hian,"Zah taka min dawr tute chu zah tak bawkin ka chhang let țhin ani. Hriangmual lal Henrova thilpek hi lawm takin ka pawm e. Khawdang ,thilpek rawn keng ve lo ta khan nuamlo tihnan lo hmang suh ang che u" a han ti a. Tichuan hlim takin zu no an dawm tlang leh ta a.

     Lenghawn Ar khuan hnu thleng pawh a pasalțha Chawna alo la haw loh avang chuan Ngula chua lo buai ru hle tawh mai a. Zawlbûk lama mahni chauha va kai chu a ngam bîk chiahlo a. Kawngkaah chuan a dakchhuak chhen mai a. Pi Laimani leh afanute chuan hrethiam takin mutna tur an phah sak mai a. Pi Laimani chuan,"Ngula,Zawlbuk lama riah kher angai hlei nem. Mikhual tan kai ngei ngei tur tih thu a awmlo e. Hetah riak la ani mai" a han ti a.Ngula chuan,"A,tlangval kan ni ve a. Zawlbûk kai te chu kan tih makmawh alawm" alo ti a. Chu veleh Țhatlingi chuan,"Chuti anih ahnu va kai la ti nia" alo ti a. Ngula chuan,"A,ka țhianpa lo hawng ve phawt sela" a ti țalh a. Rei vaklo an nghah hnu chuan pasalțha Chawna chu alo thleng hlawl mai a. Ngula chuan,"Ka pa Chawn,Zawlbuk lamah kan phei nghal mai dawn em ni" alo ti nghal a. Chawna chuan,"Lal in kan thlenin lama riak turin min ti ani. Zawlbuk lamah chuan kai lui lo mai ang" a han ti a. Chu veleh Zarkimi chuan,"Ngula hian ka țhianpa alo ti che a.Tunah lah Ka pa Chawn a ti leh bawk si che. A rualpui angin alo sawi che a" nui chung chuan a rawn ti a. Chawna chuan,"Ka rin dan chiah. Nula kiangah hi chuan a insawithei ve țhin ania"alo ti samet a. An la han nui dar dar a. Zan te alo rei takah chuan mut zai an rel ta a.

     A tuk varțianah chuan Ngula chu a harh hlawl mai a. An ina riak angah in ngaiin Tuium chu ava ban rawk rawk a. Kawngka dimte ahawngin luhka lamah chuan a chhuak phei ta a. Pawn a thlen chiah chuan an ina riak anilo tih a hre chhuak thut a. A let leh tur chiah chu a thlenin nula Zarkimi nen an in su ta bur mai a. Zarkimi chu a thal huang a. Nui dir char char chunga rawn thawchhuah pah chuan Zarkimi chuan,"I tho a chiah mai nang hi" ahan ti a. Chutih lai chuan Țhatlingi pawh Em nen alo chhuak ve a. Pawn lama Ngula Tuium keng chunga lo ding a han hmuh chuan nui chung hian,"In chhungkuaah nula in neilo ani chiah mai" a rawn ti a. Ngula chuan,"A,kha Tuium hi. Tuikhur lamah chuan kalo kal ve mai mai ang" a ti mai a. Tichuan Zarkimi te unau chuan Tuium chu phurin Tuikhur lamah chuan an kal ta a. Kalkawngah chuan Țhatligi chuan,"Ngula,in chhungkaw chanchin min hrilh teh " tiin anhan zawt a. Ngula chuan,"Sawi tur vak pawh a awmlo e" alo ti thuai a. Mahse Țhatlingin sawi tura atih tlat avang chuan Ngula chuan,"Ka la naupan deuh laiin ka nu in min boralsan a. Ka pa in min enkawl sei lian ani. Pianpui unau dang ka neilo a. Ka chhungkua chu pahnih chauh ka ni tihna anih chu. Zing ka thawh veleh khan tuktina ka tihțhin dan anga tui han chawi mai kalo tum alawm mawle. Kan ina riak angah ania kalo in ngaih ni" a han ti a. Chu veleh Zarkimi chuan,"Kan in chu i in ani mai lawm. Inthlahrung hauh suh ang che aw" alo ti a. Tichuan tuikhur lamah chuan an kal ta a. Zarkimite unau chuan Ngula chu an lainat em em mai a. Mahse chuti tak maia chhungkaw chhuantlak nei silo chunga tlangval hmelțhatak leh hleitling tak alo chhuak thei chu mak an ti hle ani..

     Tuțhuan ei khamah chuan Khurchhekawn lal inah khaw pali aiawh țheuh te chu remna thu thlung turin an țhu khawm țhap mai a. An kim ta maw tihah chuan Vanpuilala chuan,"Awle,khaw hrang hrang palaite kan lo lawm em em che u a. Helai hmuna ka koh khawm chhan che u chu ahma pawha kan lo sawi tawh angin hei khawthar ka rawn din ta a. Helai ramchhunga lo chetla hmasa zawk leh lo luah hmasatu zawkte innih angin ka zah em em che u a. Chuvangin inrem taka kan awm tlan theih nan ramri te kham felin thute thlung ila ka ti ani" tiin bul a han țan a. Lal bawk chuan,"Ka khuaah hian in tan hmun a awm reng ang a. Nangmahni ho nena hmelma anga awm hi ka duhlo ani"a han ti leh a. Tichuan khaw hrang hrang aiawh te chuan a hmasa berin an ram hauh chin chu an sawi ta a. Lungthulian lam erawh Khurchhekawn nen an inri phakloh avangin ramri chungchangah engmah sawi tur an nei velova. Hriangmual khaw lam chuan chhuah lamah Mualnuam thlengin leh Tlak lamah Sermual thlengin an hauh a. Parvachawm lam chuan ramri atan Tuituai lui chu an duhtawk rih mai thung. Ramri an kham fel hnu chuan lal chuan,"Awle,tunah chuan ramri kan kham fel ta a. Ka sawi leh duh chu sa leh ral hlauhawm laka kan him theih nan a thawhhona thuthlung siam ani a. Thlamuang taka kan awm theih nan a thawhho kan remti tlang thei angem?" arawn ti leh a. Hriangmual upa Nunzadawnga chuan,"Keini Hriangmual khaw palaite chuan kan lal Henrova duhdan angin Khurchhekawn lal Vanpuilalan inrem a duh chuan engkim kan pawm thei a. Sa leh ral hlauhawm beih chungchangah pawh inpuih tawn zel țha kan ti ani" a rawn ti a. Chutah pasalțha Chawna chuan,"Lal pa,ka sawi tawh angin keini chu khaw inhlat taka awm kan ni a. Chhiat ni țhatni ah pawh kan inpui vat hman reng dawnlo a. Tunah inremna lo siam ta ila,nakinah hnu lamah kan inremna angin lo inpui thei talo ila. Hmelmaah kan insiam mai ang tih a hlauhawm ani. Chuvangin Lungthulian khua chuan he inremna hi chu a apawm theilo ani. Hemi avang hian i hmelmate kan ni tihna anilova. Puih ngaia in awm hunah pawh puih che u kan inhuam reng ani. Amaherawhchu thu erawh kan thlung thei lovang"" a rawn ti a. Parvachawm palai Chhungbula pawh chuan,"Lal pa,Parvachawm khua pawhin Lungthulian khaw ngaihdan kha kan țawmpui e. Kan khaw kar te ahla a. Nakina kan thutiam te kan hlen theihloh ai chuan tiamloh law law kan duh zawk ani" a rawn tive leh ta a. A tawpah chuan Vanpuilala chuan,"Awle,in ngaihdan tlang taka in sawi avangin ka lawm e. Tunah chuan Lungthulian khua leh Parvachawm khua nen chuan harsat mangan niah kan inpui tawn ngai dawnlo a. Mahse hmelma chu kan ni lo ani tih kan hre tlang tur ani. Khawiah pawh inhmu ila. Zah takin kan in thlah fo dawn nia" a han ti a. Rorelte an zawh hnu chuan Lungthulian lam leh Parvachawm lam chuan lal hnenah chuan an rorelte an zawh tak avangin an haw mai tur thu an hrilh a. Vanpuilala pawh chuan lo remtiin țha takin an inthlah ta a. Khuangzangho erawh an la awm thung.

An thil tum ber an zawh takah chuan Pasalțha Chawna leh Ngula pawh chu chumi ni la la chuan an khaw lam pana kal turin an insiam ta a. An inpeih hnu chuan Ngula chuan an thlenin nu hnenah chuanț"Ka pi,Zarkimi leh Țhatlingi lah an awm silo a lawmthu minlo hrilh sak dawn nia. Lo dam vawng vawng sela. Remchangah kalo zin leh thuai ange. In ngaihawm dawn khawp mai" a han ti a. Tichuan țawngkam țha tinrenga an inthlah hnuin Ngulate chuan Khurchhekawn khua chu chhuahsanin an khaw lam an pan ta a.

     Lungthulian leh Parvachawm lam an haw hnu chuan Hriangmual khaw palaite chu Khurchhekawn lal inah chuan anla awm reng a. Hriangmual khaw palai Nunzadawnga chuan Vanpuilala hnenah chuan,"Lal pa,khang ho khan an zahlo che ani. Remna siampui che duhloin i thu an hnial anih kha. Inthurualin va bei ila. Kan va chimih țhak thei ang" ahan ti a. Mahse Vanpuilala chuan,"Min zahlo ani hlei nem. Ka thu ngai pawimawhin helai hmun thlengin anlo kal a. An ngaihdan kha ka zahsak tur ani. Min huat vanga inremna min siampui duhlo anni lova. An thutiam an puitlin zawhloh an hlauh vang anih kha" alo ti a. Nunzadawnga chu a ngawi ta reng a. Rei vaklo lal ina a awm leh hnu chuan a chhuak ta daih a. Nunzadawnga a chhuah hnu chuan pasalțha Vanzika leh val upa Thanruma an lo lut a. Lal in alo hmuh chuan a lo lawm hle mai a. Tichuan thil eng engemaw sawiin an titiho a. Pasalțha Vanzika chuan,"Lal pa,Khuangzangho hi ka rin zawng anni hauhlo mai. An rawn tlawn dan em em che hi a mak ani. Mahse he thil hi a hma deuha minlo kah vanga ka sawi anilo a. An tlangval kan man in a sawi dan chuan kan lal chuan tharum niloin thildang hmangin phuba lakna tur kawng a zawng tho anga ti reuh a. Rin bur chi ani lemlo na a,fimkhur zawng a țha ang e" tiin an rawn a. Lal chuan,"Ni e, fimkhur viau chu angai dawn ani. Mahse tunah chuan min haw lo tih ka chiang ani.Chuvangin ngaih tih țhatlohna tur a awmlo e" alo ti mai a. Val upa Thanruma leh pasalțha Vanzika hian Khuangzangho hian an lal hi an rem theih tak tak an ringlo ani.

                 Ṭhen-12

      Khurchhekawn an chhuahsan hnu chuan Hrangngulate chu an khaw lamah kir leh mai lovin Parvachawm khuaah an riak leh phawt a. Pasalțha Chawnan Parvachawm khaw upate biak a duh avanga la chambang anni deuh ber awm e. Parvachawm upate chuan Lungthulian lamin Vanpuilala nena inremna an siampui talo lawmawm an tih thute an lo sawi luam a. Pasalțha Chawna pawh chuan Parvachawm upate hnenah chuan,"Lusei lal ho chuan kan puihna an mamawh lo a. An puihna kan mamawh bawk heklo. Chuvangin anni nena remna thuthlung siam kher kha angai ka tilo ani. An pawi kan khawihloh chuan min rawn tibuailo anga. Kan pawi an khawih anih erawh chuan kan bei let ve mai tur ani" a han ti a. Parvachawm lam pawh chuan Chawna thusawi chu an pawmtlang hle hlawm ani. Parvachawm khuaah zankhat an riah hnuin Hrangngulate chuan an khaw lam chu an pan chhunzawm ta a..

     An khua an va thlen chuan alo reh țhap mai a. Mihring hmuh tur lah an vâng pharh mai lehnghal. Pasalțha Chawna ngaihțhalo chuan veng hmawr deuha pitar pakhat hnenah chuan,"Ka pi, khua hi a va reh em em ve. Enge thil awmzia ni a" tiin a zawt a. Chu pitarte chuan,"Kan lal Kamlova kha a na zual e an ti ani awm e. Lal in lam panin an chhuah tak vek hi maw" alo ti var a. Chu veleh Ngula leh Pasalțha Chawna chu Lal in lam panin an kal ta nghal a. Lal in tual an han thlen chuan mipui an lo tlim hmur mai a. Ngulate chuan mipui chu tawn tlangin lal in chu an va chuangkai ta a. Lal in chhung anva luh chuan an bawlpu leh upaho chuan an lal Kamlova chu an lo buaipui laih laih a. Lal Kamlova chu a țawng vai nasa hle mai lehnghal. Upa Dozamanga chuan Chawna hmel a lo hmuh veleh chuan,"Chawna, kan lal hian a lo lam alo lam tawh che a. A biak tlak chho viau dawn emaw kan tihlaiin hei chhun chawfak hun vel khan alo zual thut mai ani" alo ti a. Pasalțha Chawna chu an lal Khum kianga va din phei pah chuan,"Lal pa,tuar hram hram rawh. I dam angai ani" an ti ve ngawt a. Midang chu an ngawi țhap a. Mak tak maiin lal Kamlova chu alo țhuchhuak hlawl mai a. Chutah a bul vela dingte enkual pah chuan,"Khawnge pasalțha Chawna" a rawn ti a. Chu veleh Chawna chuan,"Lal pa,heta hi ka awm e" alo ti thuai a. Chu veleh lal chu a khumah mu leh nghalin zawi tete hian aphun sep sep a. Upa Dozamanga chuan,"Lal pa,enge tihsak theih che kan neih le" tiin a zawt a. Lal Kamlova chuan harsa ti tak chung hian,"Hei ka damchhuak zo dawn in alang lo a. Thu tam ka sawi hmanlo a. Ka thih hunah chuan ka aiawha lal turin ka pasalțha Chawnhawitlura hi lo ruat ang che u" a rawn ti a. Upa Dozamanga chuan,"Lal pa,i damchhuak dawn alawm. I rorelna hnuaiah ropuitakin kan awm leh dawn ani" alo ti nghal a. Mahse lal chu a thaw hrawk hrawk a. Chutah thei leh theilo a rawn țawngchhuak lehin a kianga ding Chawna kut rawn vawn pah chuan,"Kan mi te hi țha takin lo enkawl ang che" a rawn ti a. Sawi chhunzawm zel a tum lai chuan a hrawk chu enge maw hian arawn hnawh a. A thaw hrawk hrawk a,a chatthla zui ta mai a. An lal an hmuh leh laia an lawmna mittui chu lungngaihna mittuiin a rawn thlak ta ani. Tumah reng an țawng lova,an biangah te chuan mittui a luang nghiai nghiai mai a. Chutah Pasalțha Chawna chu a inher vuta,pawn lamah chhuakin an khaw mipui lo ding țhup hnenah chuan,"Kan lal chu a awm talo. Tunah chuan lal kan neih leh hma zawng atan kan upate rorelna hnuaiah kan awm leh tawh dawn ani" ahan tih meuh chuan mipuite chu awrawl chhuah meuhin an țap ta a. Mahse pasalțha Chawna chuan,"Tunah chuan țah a hun love. In lamah hawng ula. Kan lal hi ropuitakin kan vui liam dawn nia"a han ti leh . Tichuan mipuite chu an țindarh leh ta a.

     Mipui an țin hnu chuan an khaw upate chuan an pasalțha Chawna chu lal atana puan mai chu an tum ta a. Mahse Chawna chuan a duh ta tlat lo mai a. Upa Hrangvunga beidawng chuan,"Chawna,lal nih chu i hlau em ni. ka vanglai nise zawng kan tlanchhiat dawnloh nen aw" a rawn ti hlawl mai a. Pasalțha Chawna chuan,"Min hrethiam rawh u. Hnamchawm ka ni a,lal thisen kai ka nilo bawk. Hnamchawm lal kan neih zawngin mite hmuhsitin kan awm palh ange. Lal chi thlah ngei lal kan neih angai ani. Kan hnam chipui ami nilo pawh lal thisen kai ngei lal atan kan nei tur ani" a rawn ti a. Mahse upa dangte chuan hnam dang lal neih chu an duhpui lo a. Hun danga rel țhat atan an dah ta a.

    Lungthulian khuate chuan an lal chu ui tak chungin an thlah liam alo ngai ta a. A thlan khur tur pawh thûk thei ang bera laiin a kuang tur pawh uluk takin an siam a. An phum hnu chuan a thlan bul vel chu zau tak sam faiin lung an rem hual a. Lung lian tak an phun bawk a. An lal thihni ațanga chhiara nithum chhung zet chu tumah hnathawka chhuak an awmlo. An lal inah chuan lengkhawmin an zai a. Chhungkaw tamtak chuan zu bel an rawn pu chhuak bawk ani. An lal ber a thih takah chuan Lal in chu luahtu a awm leh dawn talo a. An nula hruai hawn Saithanpari chauh han dah ngaihna a awm silova a. An upate leh an pasalțhate chuan Saithanpari awmna tur in sak sak an tumta mai a.. Puk chhunga an chhar ve mai anih avang khan khaw mipuite chuan an la țih tlat a. An khaw upate leh pasalțhate takngial pawhin an in lama awmtir chu an duh bik hauhlo mai. An upate thiltihdan alo hriat chuan Hrangngula pa Challiana chu lal in lamah a han kal vat a. An upate hnenah chuan Saithanpari chu an hnena a awmtheih mai tur thu a han hrilh ta a. An upate pawh chuan lo remtihpuiin pu Challiana chuan Saithanpari chu an in.lama awm tur chuan ahruai thla ta nghal a.

     Pu Challiana ten in a zuk thlen chuan Hrangngula chuan Zapui alo hik mawlh mawlh mai a. Chutia a pa leh Saithanpari lokal a han hmuh chuan a thiltih chawl meuhin alo thlir dauh dauh a. A rilru tete chuan Saithanpari hi mi naran chhungkua ațanga Seilian anih a ring thei tlat lo ani. An lo thlen chuan Ngula chuan,"Ka pa kha Saii Chaweiah i han sawm em ni?" alo ti vat a. A pa chuan,"Aw,hei unaunu thar i nei dawn anih hmel" a lo ti mai a. Ngula chuan mak a tihdeuh avang chuan,"Enge awmzia ni a" an ti leh ngat a. A pa chuan,"Saii hi kan inah a rawn awm tawh dawn tihna mawle. Remtihlohna te inei em" nui chung chuan a rawn ti a. Ngula chuan,"Nei teh suh ei. Zing tuichawi ka ngai tawh dawnlo e. Nuam dawn hle mai" alo ti sam et a. Saii chu ala zah ve deuh avang chuan inchhunga lutin ngawi hle hlein a țhu a. Ngula chuan a Zapui hihlai chu a chhunzawm mawlh mawlh bawk a.

     A thiltihlai zawh fel hnu chuan Ngula chu in chhung lamah a lut ta a. Ava luh chuan Saiin chuan hmun alo phiat hliau hliau a. A pa chuan tapchhakah chawhmeh alo vil bawk a. Ngula chuan,"Kha Saii ka pa chuan alo chhawr nghal che ni maw. Hmeichhia kan awm ve silo a. Kan inte hi a fai țha hman meuhlo ani. Khawiteh kalo phiah chhawk ang che. Lo țhu hahdam rih teh" tihpaha Saii Hmunphiah vawnlai han chhuhsak mai chu an tum a. Mahse Saii chuan,"A ngailo e. Ka phiat thei alawm" alo tive tlat a. Ngula pawh chuan chuhbuai lemlo in țhuthmun a rem ve mai a.. Apa hnenah chuan,"Ka pa,kan upa Hrangvungate Silai kan hawh lah ka hman hmain kan dah angai leh ta sia. Vawiin lam chu Ramvah ka duh bbawk nen. Ka pa Chawnate Silai hawh ka han dil teh ang" a han ti a. Apa chuan,"Nia mawle. Amah pawhin a phal viau kha. Han hawh ta poh che" a han ti a. Tichuan Ngula chu Silai hawh tur chuan a chhuak ta a.

     An pasalțha Chawnate in ahan thlen chuan Chawna chuan pawnah Chem alo tat hleuh hleuh mai a. Ngula a han hmuh chuan Chawna chuan,"Ngula,enge i ngaihtuah a. Kha Saii kha in awmpui dawn ta ani maw?" alo ti a. Ngula chuan,"Nia,ka pa khan a rawn hruai hawng ta daih sia. Bakah innghak tur kan mamawh ve tho bawk sia. A țha hlauh ani mai" a han ti a. Chawna chuan,"Keini lah kan chhung rual bawk sia. Han hruai haw ngaihna a awmlo ni. Enge i ngaihtuah reng reng a" a rawn ti leh a. Ngula chuan,"A ,engdang nilo e. Vawiin lamah ka va ramvak dawn mawni ka tia. I Silai hawh kalo dil dawn che" an ti a. Chawna chuan,"Ekhai,va ramvak tak teh. Tunlai chu ka vakchhuak hman meuhlo ani. Khawnge kan va la ange" tihpahin a tho thurh a. Inchhungah lûtin Silai chu ava la chhuak a. Ngula Silai pek pah chuan Chawna chuan,"A kah dan chu ka zirtir fo tawh che kha aw. Va fimkhur hle la. I zarah sa tuihang hawp kalo beisei ang" a han ti a. Ngula chuan,"Ka lawm lutuk e. Rawn hlawhtlin ngei chu ka tum ange"a han ti a. Tichuan an in lam panin a kal leh ta nghal a.

     An in ava thlen phei chuan Saii chuan pawnah thing alo ek karh karh mai a. Ngulana ahan hmuh chuan nui chung hian,"Kha Saii,ka pa chuan a chhawr nghal char char che ni maw. Thing eh sa kan nghah tehreng nen" a han ti a. Saii chuan a thlan han hruk fai pah chuan,"Tihtur a awmlo em alawm. A hahthlak hlei nem" nuih seih pah chuan a rawn ti a. Ngula chuan,"Kha a tawk tawh kha,tirawh i lut teh ang. Tukhuan ei ahun e" tihpahin inah chuan an lut ta a. Saii pawh chuan a thing eh lai chu dahin a zui lut ve mai bawka. Tichuan tukțhuan chu an kil tlang ta a.

    Chawei lai chuan Ngula pa chuan,"Saii,ka sawi tawh ang khan kan chhungkuaah ilo tel ve ta a. Engkim hi i ta vek ani a. Inthlahrunna tur aawm hauhlo nia"a han ti a. Saii chu a ngawi hle hle a.A mittui a sur zung zung mai a. Ngula leh a pa en pah chuan,"Ka lawm lutuk ania" an ti ringawt a. Ngula chuan,"Tunah chuan engmah sawi rihlo ang u. Remchang dangah kan chhunzawm dawn nia" alo tivat a.Tichuan thudang sawi pahin an ei chhunzawm mawlh mawlh mai a .

    Tukțhuan ei khamah chuan Ngula chu Silai nen a in ak chhuak hnak hnak mai a. An ui vulh Buanga leh Seni chuan an zui bawk a. A ui hruaite hi Uisathiam chu la ni chiahlo mahse Ngula hian thang ennaah a hruai fo va. Sa rim anhriain hnuchhui lam pawh an thiam fe tawh viau mai ani. Ngula ramvak tur chu a hmu apiang chuan duhsakna an lo hlan mawlh mawlh hlawm a. Kawtchhuah a thlen chuan a han ding vang vang a. Silai chu vawi tamtak kap puak tawh mahse mahni in ala ramvâk ngai reng reng lo a. Mahni chauha an ramvak thei ta mai leh Silai an pu thei te chu a lawm em em a . Tichuan faifûk rát rât pahin an khu ațanga hla vaklo a awm Pumphir ngaw lam chu a pan ta a.

Pumphír ngaw ava thlen chuan chhun chawfak a hun lek lek tawh a. A ui hruaite lah chuan Ramar leh Vahrit tihvel an um darh chum chum reng maia. A tum ram a thlen tawh avangin Ngula chuan a Vaibel pak pahin reilote an țhu hahdam hlek a. Tichuan sahnu thar lam deuh zawngin ngaw hnuaiah chuan a lut ta a. Pumphir Ngaw chu ala chhah țha hle mai a. Chhun nisensa hnuaiah pawh chuan a dai ruih a. Sava an hram chiah chiah bakah Thereng an kiu vawng vawng bawk a. Sahnu lah chu a hlui leh a thar nen lam a chiar dup mai a. Ruahtui a hul tawh avang chuan ramchhung a vah a nuamin Sahnu thar pawh awlsam takin a hriat mai theih ani. Engemawchen Sahnu thar lam zawnga a vah hnu pawh chuan a duh ang tak chu a hmu fuh thei hauhlo mai a. Mahse rei vaklo a vah leh hnu chuan Sazuk hniak la thar tak mai chu a hmu fuh hlauh mai. Tichuan phur takin Sazuk hniak chua a zui ta ngat ngat a. Thui fe a kal hnu chuan a ui hruaite chuan an hnar an len vut vut a. Hmalamah chak takin an tlan phei ta a. Ngula chuan sa rim an hria ani tih hriain hmanhmawh leh fimkhur tak si chuan an um ve ta nghal a. Thui fe a tlan hnu chuan a ui hruaite chu an bauh ta tuar tuarh mai le . Mahse mak tak maiin an awmna an sawn hauhlo a. An bauhna ngaiah chuan an bauh reng a. A ui hruaite chuan an Sazuk chhuilai chu an boh tawm anih ringin hman hmawh takin a tlan phei ta a. A va hnaih viau ta maw tihaha chuan a ui hruai pakhat chu a beleuh tuarh tuarh mai a. Ramsa inhrosa a ngawk hrut hrut thawm a hre zui bawk a. Ngula chuan a ui hruaiten Sanghal an bauh tawm anih an ring ringawt a. Mahse a va thlen phei chuan a Uite chuan Sanghal niloin Phivawk lian țha zet mai hi an bei alo ni a. Phivawk lah chu Sakuh kua belin țanhmun alo khawh tlat a. Uite chuan an ngamlo ngnag mai a,an hmaite chu alo seh thi sak phung tawh mai lehnghal. Ngula chuan Phivawk em han kah chu a duhsiloh avangin a bul maia Mau pakhat chu a han sat a a. Mau zum chuan Phivawk chu a kuaa lut turin an hawlh a. Mahse a ui hruaite chuan chutia an pu berin a rawn puih takah chuan Phivawk chu seh ngei tumin țan an han la leh ta a. Phivawk thirim chuan an rawn nawr ve leh ta tak tak a. Ngula chuan a ui hruaite a chan mai a hlauhthawn avangin Phivawk chu a chhunhlum ta ringawt mai a. Phivawk ber an thih takah chuan a Ui hruaite chuan Phivawk chu an seh ta nawk nawk mai a. Mahse Ngula chuan Phivawk chu Sakuh kuaah chuan thunin a sir vela leivung chuan a chhilh ta a. A ui hruaite lah chuan hrethiam heklo le,an han hai leh țhin a. Ngula chuan a ui hruaite hmai Phivawkin a seh hliam sakah chuan A Vaibel ek te chu an hnawih sak a. Va hmu vat lose zawng a ui te chu Phivawk chuan alo ching phar nasa dawn ani tiha hre thei mai. An buaipui tur nilo buaipuia an rei tak em avang elh ui an bauh nasat tawh avangin Ngula chuan a sahnu chhui lai chu a tâwp san a. Kut ruaka haw palh mai a hlauh avangin an khaw chul lama Sanghal Pangbal tlan chân tur a awm takleh tiin an zau lam chu a pan lehta zawk a . Pumphîr ngaw leh an khaw zau Vawmpalung mual hi inhnaihte ani.

An khaw chul a thlen phei chuan ni pawh kawlah a liam dawn tawh a. Ngula chuan Sanghal chettna hnuhma vel an zawng kual a. A ui hruaite erawh an chauh deuh avangin an bawk hle hle thung . Chuti Sanghal lampang ringawt angaihtuah lai chuan hpa vaklo a Muk hnah che laih laih hi a hmu ta tlat mai. Eng tak chu ni ang maw ti rilru neuh neuh chungin Muk kung lamah chuan fimkhur takin a kûn phei dek dek a. A va hnaih viau ta maw tihah chuan Thing chawr buk laih phênah hmangin Muk kung lam chu fimkhur takin an en kar mai a. Rei vaklo a nghah hnu in Muk kung phên ațang chuan Sakhi chal lian zet mai hi alo chhuak ta zân zân mai le. Sakhi chal chu a puitling țhankin tawh nimai hian alang a. Hlauhawm a awm nge awmlo tih ngaihtuah ni awm tak hian a hnimhnah peh lai țhial tuam tuam pah chuan a beng an tun hra hra a,a ke te an khawng ri leh khat khat țhin a. Ngula chuan Sakhi chu uluk thei ang berin an tin vang vang a. Sakhi thinghnah nem pet tura a kun leh chiah tihah chuan Silai a apuak ta dur mai a. Sakhi chu a zuang zawk a. Mahse a a nghawng bulțhuta Silaimu luhna avang chuan a thlang deuhah alo tal auh auh mai a. Ngula chuan hlawhtling inti fe hian Sakhi chal chu an kuai thal vel a. A ui hruaite chuan an rawn seh vel nawk nawk mai a. A tum bera hlawhtlin takah chuan Ngula chuan Vaibel te an țan te te a. A thim haw tawh tho dawn a a hriat avangina hmanhmawh duh lemlo ani.

    Rei vaklo a chawlh hnu chuan Ngula chuan Sakhi chu a ke hnunglam leh hma lamah phuarin a iptepui Hruiah chuan an thlung ve ve a. Tichuan a iptepui chuan Sakhi Chal chu a phur hawng ta a. A ma puala a sa kah vawikhatna anih avang chuan a hlim hle mai a. Khua thlen hlan a nghakhlel zek zek tawh ani. Chutia hmanhmawh taka a kal bek bek lai chuan kawng chhak lama thawm ri leh rek chu a hre leh țhin a. A ui hruaite lah chuan an hlauin Ngula chu an rawn hnaih leh chawn chawn țhin a. Ngula pawh chuan anmahni rawn hêltu chu Sapui anih an rinh deuh ngawt a. A Silai chu kah maitheih turin a hum reng a. Mahse khua an thlen dawn thleng pawh chuan eng thil mahin a rawn tibuailo a. Thawm lah chu khaw thlen dawnah a reh ve mai bawk a.

     Khua aluh meuh chuan Lenglen hun ani tawh a. Ngula chuan hlado chham ngaia a hriat lemloh avangin an in lam pan chuan a kal vat vat a. A ui hruaite chu hmanhmawh takin a hma lamah chuan an tlân a. Ngula te inah chuan Ngula pa leh Saithanpari bakah pasalțha Chawnate chu Ngula chungchang sawiin anlo titi a. A vawikhat ramvahna anih avangin a pa chuan lo haw harati deuh a,an pasalțha chu alo han pun ani awm e. Chutia ngaih țhalo taka an awm lai chuan Ngulate ui pahnih chu an rawn lut hlawl mai a. An hmai hliam neng nung mai Ngula pain alo hmuh chuan ahlauthawng ta hle mai a. An uite chu an belchiang that that a,"Buanga ,Seni khawnge in pu hi. In hmaite chu a hliam neng nung maia"an lo ti a. Pasalțha Chawna chuan ui hliamte chu an en a,Vaibel ek belna hnuhmate a hmuh avang chuan ngaihțhat hmel takin,"Pa Chal,Ngula pawh alo thlen thuai dawn hi. In uite hian an ngamloh an tawng anih ak ring ani" nui var var pah chuan a han ti a. Chutih lai tak chuan Luhka lampangah chuan pen thawm alo ri a. Thil enge maw han innghat bur ri hian a zui bawk a. Pasalțha Chawna leh pu Chala chu an va chhuak nghal a. An in luhkaah chuan Ngula chuan a Sakhi kah a phuarnate chu alo phelh mawlh mawlh mai a. A pa in ava hmuh chuan,"Ngula,a va lian reng reng ve. Sakhi chal anih hi. Vawikhat ramvahnaa Sakhi kah zawng kut a hmui duh e an ti lawm" an ti a. Pasalțha Chawna pawh chuan,"Ekhai,kha lah pasalțha chêtin rawn che che a. Khawnge i pa nen kan lo puah ange. Lo va țhu hahdam teh khai" alo ti a. A pa ten a Sakhi hawn an puah lai chuan Ngula chuan inchhung lamah Chaw a ei mawlh mawlh mai a. Saii nen chuan an titi bawrh bawrh a.

    Zanriah te a eikham meuh chuan a pate pawhin an Sakhi puah lai chu an zo dawn tawh a. Pawnah chuan chan nghalin an sat ri dup dup mai a. An thawmah țhenawm khawvengte pawh anlo kal khawm ve a. An rawn lawmpui sap sap hlawm a. Ngulate chuan a lo kal apiang chu sa hrang hnih vel hi anlo hleh țheuh mai a. Engkim an zawh fel hnu chuan inchhungah chuan an inkawm a. Pasalțha chuan,"Ngula,khawi lamah nge i vah reng reng a. I ui hruaite kan lo hmuh kha chuan Sanghal i rawn kap turah ka lo ngai ngawt a" tiin a han zawt a. Ngula chuan,"Pumphîr bual lamah ka kal e ka ti a.Sazuk hnu kan chhui na lamah kan uite hian Phivawk an tawng fu pal alawm mawle.An ngamlo nasa mai a,țul lo deuhin ka thah phah ta anih kha. Ui an bauh nasat em avangin ka tui vak tawhlo khan kan chul lamah Sanghal hnuhma ka rawn zawng phei alawm mawle. Mahse hei ka tumloh deuhin Sakhi Chal hi ka rawn hmu fuh hlauh ani" tiin a sa kah dan chu an sawi a. Chawna chuan,"Hei a țha tawk khawp alawm. Ka Silai hi keng ziah la a țha zawk ang a. Kei lah hi ka vak hman tak tak tawh silo a. Khawchhung lamah hian ka buai reng bakah ka zin chhuak deuh reng bawk nen. Silai kawl e tilo chuan sa tuihang hawp a khat tlat mai" a lo ti a. Mahae Ngula pa chuan,"Hei i pa Chawna zarah Salu i hawn thei ta ania. Lawmthu sawi i ba nasa ni" a rawn ti a. Tichuan hlim takin an inkawm ho a.. Lenghawn arkhuan hma hret chuan pasalțha Chawna chu a Silai man atana Sakhi dar keng chungin a hawng ta a. A haw hnu chuan Ngula pa chuan,"Kan pasalțha Chawna hi zawng a fel mang tak e. Amah awmlo sela zawng kan upaho hi lal nih inchuhin an in that duh hial ang chu" a han ti a. Ngula chuan,"Ka pa,amah hi lal ani thei mai lovem ni?" tiin han zawt a. A pa chuan,"Lal nih a duh tlatlo alawm. Lal thisen kai anih loh avangin anhnial tlat ani" a han ti a. Chutihlai chuan Saii chuan,"Hnamchawm lala neih chu miin an duh vaklo tihna em ni" a rawn ti ve. Ngula pa chuan,"Ni deuh mai e. Bakah rorel dan hi anthiam vak lo ani awm e. Mahse Chawna zawng tun hun thlengah chuan kan khaw upate ai pawhin rorel a thiam zawk ani. Ani hi kan lal ang chu anih mai hi" an ti sap a. Saii chuan Sakhi sa rep mawlh mawlh pah chuan,"Nupui te hi ala nei nage?" alo ti var a. Ngula chuan nui chung hian,"Nei teh nang.Nual buaipui nan hun aneilo ani. Innei ula in inhmeh ngawtin ka ring ania.Nang lah i nu lian a,pa Chawna lah a pa lian bawk a" alo ti ham ham a. Saii chuan,"Keinite cho phak rual va ni suh. Tunah phei chuan ramhuai angah min ngai ta ve ang" alo ti hmuk a. Ngula pa chuan,"Chawna pasala neitu zawng an vannei dawn mange. Saii pawh hian ala neilo ang tih tunge sawithei" alo ti ve a. An han nui leh dar dar a. Tichuan zan rei tak thlengin an inkawm ho a. Zan mut a lo hun chuanNgula chu Zawlbuk lama riak turin akal ta a.

    Hun leh nite aliam zêl a. Ngula pawh a vawikhat ramvah hnu khan Silai nen ala ramvak leh lo reng reng a. Apa nen Kangpher mual lamah lo vatin an fehchhuak nitin mai a. Saithanpari pawh Ngulate chhungkaw zinga mi ang mai ani tawh a. Lungthulian khaw mipuite pawhin hlauh enin an en ta biklo a. Amah lah nula hmelțha tak anih va bawk avangin zan lamah inleng pawh a nei awl lo . Mahse Saithanpari erawhin tumah ngaihzawng ena en duh anei hauhlo thung .

     Zankhat chu Saii leh Ngula chauh chuan in an nghak a. Ngula pa lah a țhiante in lamah a leng bo daih maia. Ngula chuan Chemfawng tur sui mawlh mawlh pah chuan,"Saii,zanin chu in leng i nei hauhlo mai a. Nge tunlai hian an tlawh serh deuh che ni. Nangmah beiseitute i lo hnar zel ni hian ka ring ani" an ti siam siam a. Saii chuan Vawkdawl chan mawlh mawlh pah chuan,"Ka rilruah hian tumah hi an la lut thei rihlo. Bakah mi hian mo atan min duh tak tak ka ringlo ani. Ka chawrchhuahna lah engmah an hre silo a. Helaiah chhungkhat laina tumah ka nei bawk lo nen. Nangni chiah hi inni mai a. I hrethiam vek tho ang chu" a rawn ti a. Ngula chuan,"Saii,in chanchin hi engemaw tal chu min hrilh angai ani. Ichhugte pawh kan zawngchhuak thei alawm. I pianphung kan en hian mi naran chhungkua ațanga seilian i ni theilo" an ti leh a. Saii chuan nui chung hian,"Nangpawh han in en ve la.Naupangte ni siin i rualpuite aiin i lianin i chak zawk a. I hmel lah a țha em em lehnghal. Ngaihloh lamah lo ngai lo la,chhungkaw thiltithei tak ațanga lo chhuak inih bikloh hi" an ti a. Mahse Ngula chuan,"Saii,kei leh nang chu a hran alawm. Nang chu ladeh leh puantah illo bakah thil tamtak i thiam a. I țawngka reng rengte hi a zahawm ani. Ka ring sual lo ang,mi naran chhungkua ațanga seilian inilo tawp ang" an ti a. Saii chu an ngawi vang vang a. Chutah zawi sap hian,"Ka pa chu Tualcheng lal upa min Suakchhunga ani a. Ka pa khan ka duhloh chungin kan khaw țhenawmah pasal min neih tir a. Ka va lawinate chhungkua chu an sual hle mai a. Ka pasal pawh chuan nupui dang ala neih belh leh bawk nen chhiahhlawh chhawrin min chhawr ani deuh mai. A tawpah phei chuan sal ang mai ka ni tawh a. Tichuan ka tlanbo ta ringawt a. Ramhnuaiah kalna tur mumal pawh hrelo in ka vak ka vak a. A tawpah chuan ka rilțam lutuk chu ka chatthla ta nge nge a.Ka han harh chuan nu pahnih hian minlo bawisawm mawlh mawlh a. Ka han biak lahin ka țawng an hrethiamlo a. Min biak lahin an țawng ka hrethiam bawk silo. Tichuan an khuaah min hruai hawng a. Khaw tetakte ani . A khaw hming kha ka chhinchiah thei talo. Chu khua ni tam ka awm hmain a khua chuan beih kan tawk leh a. Tichuan salah min man a,ka hriat ngailoh ramah min hruai ta ani. Sala kan va tanna te chuan ka pasala chhungten min tih hrehawmna aia nasa mah khan min sawisa a. Nawmchen nan min hmang ani ber mai. Ka rilru leh ngaihtuahna thlengin a mumal loh phah a. Mi a ang mai ka nih takah chuan min mantu te chuan midang hnenah minhralh chhawng leh ta a. Min hruaina khua ka hriat hnuhnun ber chu Khuaggin ni tain ka hria. Kha ta țang kha chuan khawi khawiah emaw min hruai a. A tawpah chuna min rawn hmuhna pukah khan min dah ta ani. A khat tawkin min sawisa renga. Chaw mumalin min pe duhlo bawk a. Hetianga ka awm leh pawh hi ka ring phaklo ani" inhnit faih faih chung chuan an ti a. Ngula chu a ngawi vang vang a chutah Saii va kuah pah chuan,"Ka tihpalh,khatiang em em anih kalo ringlo a. Tunah chuan ka unaunu ini tawh a. Tumahin an khawihna tawhlo ang che" tiin an hnem a. Saii chuan Ngula en kiau pah chuan,"In chhungkaw chungah hian lawmthu sawi senloh ka ba ani" an ti leh a. Ngula chuan,"Kan chhungkua tih zawk tur" alo ti vat a. An han nui leh rih a. Chutah Ngula chuan Saii a kuahna thlah pah chuan,"Tualcheng khua chu ka vawikhat hriatna ani a. A awmna lam pawh ka hrelo a. Mahse kan zawng chhuak anga. I chhungte hnenah i kir leh dawn alawm" a han ti a. Mahse Saii chuan,"Ka chhungte kiangah chuan ka kir duh tawhlo. Hetah hian ka hlim alawm" an ti a. Mahse Ngula chuan," I nu leh pate chuan thil awmzia an hre tawh ngei anga. Tunah chuan an fanu ngaiin an țap ngei ang. An inchhir hle bawk dawn ani. Ila dam tih an hriat angai alawm,i kir leh duhloh pawhin ila dam ani tih tal hi an hriat angai ani" an ti leh a. Saii chuan,"Min haw tir i tum lui țalh anih te chuan a pawi hlei nem" alo ti hluk a. Ngula chuanț,"Saii,kan hnenah hian kumkhuaain itan hmun aawm reng ang. Mahse chhungkua hi a pawimawh ani. Keipawh hei nu leh unau ka neilo a,thil tamtak ka chan ani. I nu leh pa leh i unaute chu hmuh theih dan kan ngaihtuah dawn nia. Tualcheng lal hming tal chu i hria em?" a han ti leh a. Saii chuan Ngula en vang vang pah chuan,"Ka rin aiin i puitling daih mai. Mahse ka sawi tak ang khan ka thil tamtak ka theihnghil ani. Kan lal hming takngial pawh ka ngaihtuah chhuak zo talo" a han ti a. Ngula chuan,"Hriat theih dan a awm mai ang. Kan pasalțha Chawnan a hre turah ngai ila nimai"an lo ti a. Saii chuan,"Ngula,kan khuaah chuan ka kir duh tawhlo ania. Hetah hian ka awmve reng duh tawh" alo ti vat a.Ngula chuan,"I kir leh kher angai hlei nem. Mahse i la dam tih tal hi i chhungte chuan hria se ațha ang" a ti a. Chutia an titi mawlh mawlh lai chuan Ngula pa zan leng pawh alo hawng ve tawh a. Zan te a lo rei tak avangin Ngula pawh Zawlbuk lama riak turin akal ta a.

Hetih lai hian Zawngin khaw ho pawh Khurchhekawn lamah an insuan chhuak deuh vek tawh a. Zawngin lamah chuan mi tlemazawng an la awmna. An tlangvalte chuan nitin mai hian bu leh bal anthiar tlut tlut reng mai a. Mihring thaa han phurh zawh sen rual anih loh avangin Sial te an chhawr tawp mai ani. Vanpuilala chuan an khawthar chu a hmun anuam hle hian a hria a . Zawngin khua a chengte chu a tlangpuiin Ralte hnam anni deuh a.Hualngo leh Dapzar hnam tlemte an awm ve bawk ani. Chutia Vanpuilalan khawthar an kai takah chuan Ralte thlah tamtak chuan Vanpuilala khawthar din a pem luh chu an chak ta hle mai a. Champhai lam ațang leh khawthlang lam ațangte in mikhual a nei zawm zut reng mai ani.

     Zankhat chu Vanpuilala chuan aupate chu an kokhawm a. An lo thlen kim hnu chuan,"Hei kan hriat țheuh agin Zawngin khaw chhuahsanin helai hmunah hian kan han kai chho ta a. Kan rin ang ngeiin a khawthleng te pawh a nuamin a boruak pawh a țha a. Chumai ala nilo. Khaw hrang hrang ațangin min lawmpuitu tamtak an awm tawh a. Ka khuaa lo pem duh pawh tamtak an awm ani. kan kohkhawm chhan che u chu ka khuaa lo pem lut apiang hi lo pawm zel nge țha intih lo hnar mai?" a han ti a. Upa Kalhkhama chuan,"Lal pa,kan chenna hmun hi hnam chi hrang hrang lal ramin a ahual vel ani a. Hengte lak ațanga kan him nan leh i lalram a lo ropui deuh deuh theihnan Khawlian tak kan din angai ani. Chuvangin kan khuaa lo pem duh apiang chu hnar lo a lo lawm zel mai a țha lo maw?" a rawn ti a. Upa dang pawh chuan an upa min thusawi chu anlo pawm vek hlawm a. Chutah Vanpuilala chuan,"Chutiang anih chuan a țha e.Ka khuaah chuan eng hnam pawh zalen takin an awm tur ani. Tumah thliar bik kan nei tur anilo" ahan ti a. Tichuan an khaw tuikhur awmna hmun te chu a hming an hanphuah zui a. Tuikhur pasarih awmte chu Phungchawngzawl tuikhur,Hnahchang tuikhur,Khurpui,Tatzawl tuikhur, Phuanberh tuikhur, Sesih tuikhur leh Dam veng tuikhur tiin a hming an han vuah ta țheuh a. An khaw tuikhurte a hming an phuah vek hnu chuan upa Pachuaia chuan,"Lal pa, Tuikhur pasarih lai kan nei a. A tlan kang vek thei tur mihring pawh kan la nei thuai ang" a rawn tia. Tichuan hlim takin zu an zûk chhunzawm ta a.