SANGHAR KHAWTHLIR

Ṭhen-13

     Vahsân lak lai ani a. Ngula pawh lovatin a riak chhuak ve a. Apa erawh inchhung mamawh ilo lamin a buai eng a. Saithanpari pawh a awl chuang biklo,chhun lamah thingphurin zan lamah chuan la a kai deuh reng bawk țhin a. Kârhnih vel zet a vah hnu chuan Ngula pawhin alo vah te chu a zo fel thei ta a. A vah zawh ni chuan haw mai na tura ala hma deuh ni a a hriat avangin midang la vat zo velo te chu an pui hawng a. Behliang mun hun velah chuan an khaw lamn panin a kal ta hnak hnak mai a. Midang lovat zo ,haw ve turte nen chuan an inzui hawng dam dam a. Chawlhhmun an thlen chuan khua a thim fel der tawh a. Rei vaklo an chawlh hnu chuan muangchângin an khaw lam pan chuan an kal zui a. Khua an va thlen chuan Ngula chu an in lam panin a kal nghal vang vang a. An in a thlen chuan a beisei loh tak maiin pasalțha Chawna chu alo țhu bang nghêngin alo țhu thluang duai mai a. Saithanpari chuan Vawkchaw bel lo vilin apa in Vaihlo alo zai ve mêk a. Ngula a lo thlen chuan apa chuan,"Kha ilo haw tawh maw. Zanriah kan lo eisan mai che asin. Ilo la haw mai pawh kan ring hlei nem" alo ti thuai a. Ngula chuan,"Ka rin aiin ka hmabak kha vah alo nuam a. Mau hmun vek ani a.A hnuai lah a thelh țha phian bawk nen. Hei tum aia hmain ka zo thei anih hi" a iptepui bâng fel mawlh mawlh pah chuan an ti a. Ngula bawk chuan,"Pa Chawn,eng thil nge i ngaihtua a. Kan inah te ilo leng ve khiah a" an tih zawm a. Chawna chuan,"Eng dang nilo e. Hei zanin chu nula rimin kan chhuak dawn mawni kan ti deuh mawle. Zanriah te han ei ve phawt la" alo ti a. Ngula chuan,"A,nang zawng hetah leng la. Saii hi lo menpui la nimai. Kei chu kan tlangau fanu Tluangpuii ka han rim ve teh ang. Vawikhat mah kala leng hauhlo a" an ti leh mai a. Chutih lai chuan Saii chuan,"U Chawna zawng mamawh aneih lo hi chuan alo lêng duh meuhlo ani" an lo tive a. Chawna chuan,"A,zanin chu kan lêng chhuak dun reng reng ang chu. Tluangpuii pawh kan rîm anga nimai lawm" a rawn ti leh a. Mahse Ngula chuan,"A,pasalțha lênpui chu sawi tur kan neilo thei bîk em mai. Titi lah a rual theilo,nula mitmei lah kan hmu theilo bawk" an ti leh țalh a. Pasalțha Chawna chuan,"A enga chuti fakaua min lenchhuahpui in hreh chu le. Ka hriatloh thilte a awm anih chiah mai" nui chung chuan a rawn ti a. Ngula chuan a zanriah ei tur thur chhuak mawlh mawlh pah chuan,"Awm ve mahna maw. Bakah ka țhian Zamuanga nên len kan lo tum deuh hrim hrim a" an ti leh a. Ngula pa chuan,"Ngula,a mak mang tak e aw. I pa Chawnan a nghahna rei tawh tehreng che nên " a rawn ti a. Chawna chuan,"Ni e,ka nghahna che a rei tawh teh ania. Min thlim theilo ang" alo ti leh a. Ngula chuan,"Anih kan kal ho dawn nia" tihpahin chaw chu a bar chhunzawm mawlh mawlh a.

     Zanriah eikhamah chuan Ngula leh pasalțha Chawna chu nula rim turin an chhuak ta a. An chhuah hnu chuan Ngula pa chuan,"Saii,nula hmelțha tak ini a. Mahse kan pasalțha Chawna lakah hian fimkhur turin ka duh che ani. A farnute sawn an hauhnna dawn teh ania. Keini chhungkua chu min nei duh hauhlo ang. Amah hi kan chungah a țha lutuk a,a fel pawh a fel viau mai. Mahse anni ang chungkaw zahawm saw zawng kan phulo ani" a han ti a. Saii chuan,"A,ka pa țhin hi a. Pasalțha Chawnate zawng a melh pawh kan melh ngam nang. Bakah pasal neih leh châkna hi ka nei tawhlo ani" alo ti thuai a. Mahse Ngula pa chuan,"Ekhai,chutin nilo e. Pasalte zawng i nei ngei ngei tur ani. Mahse i fimkhur viau angai dawn ani. Hei chapchar awllen te anni chho anga. In khaw lama i chhungte zawn chhuah dan pawh kan ngaihtuah dawn nia" an ti a. Saii chuan,"Ka pa hnawk minti viau em ni. Hetah hian ka hlim lutuk asin. Kan khaw lama kir leh duhna ka neilo. Mahse nang beriin itih chuan kan va hnial. theih thu a awmlo a" tihpahin a kûn daih a. Ngula pa chuan,"Saii,keini pawhin heta i awm hi pawi kan ti reng renglo. Ka fanu ang chiahin ka en che a,Ngula pawhin a pianpui unau ang maiah a ngai che ani. Mahse kan hnena i awm reng chuan i phû tawk pasal i nei theilo ang. Heti mai hi kan nih hi" an ti leh a. Saii chuan,"Ka pa,min hmangaihtu apiang ka nei tawh mai dawn alawm. Ka chhungte chuan ka dam tih hre leh mahse an hnenah ka kir tawhlo ang. Khawngaihin he thilah hi chuan min tur lui lo hram ang che" a rawn ti a. Ngula pa pawh chuan titi dangah pa kai puiin an pahnih chuan an inkawm dûn a.

     Ngula leh pasalțha Chawna chu khawdaiah an țhu vâng mai a. Ngula nula rim tur hmanhmawh tawh lah chuan haw a rawt sek mai lenghal. A ning tawh lutuk chuan Chawna hnenah chuan,"Pa Chawn,"Khawdaiah hian enge kan tih reng a. Kan kal chhan lah chu i sawi duh mang silo a" an ti a. Chawna chuan,"Kan sawi tawh ange. Saii chungchang bawk hi mawle. Engemaw hriat belh inei tawh em?' tiin an zawt a. Ngula chuan,"A hma khân sawi vat tur che lawm. Bakah enge khawdaiah kher min hruai a" an tih leh a. Chawna chuan,"Midangin an hriat a țul ve lemlo ani. Sawi vat teh" an ti a. Ngula chuan,"A sawidan chuan Tualchêng khaw lal khawnbawl Suakkunga fanu ani awm e. A pa ten an khaw țhenawmah pasal an neih tir a. A va lawiluhnate an fel vaklo nge,an laka ta chu tlanboin a vakvai ta ani awm e. A sawi dan chuan a tlanbo na khua khan run an tawk a. Salah an hruai zui a. Tichuan a duhdan danin an sawisa ta ani. A bâk chu a hre tam biklo . An lal hming pawh a hrelo" a han ti leh a. Pasalțha Chawna chu an ngawi vang vang a. Chutah zawite hian,"Tualchêng khua maw. Thil ni theilo tawp chu ani lo e. Mi sawi ațanga ka hriat danin an khaw lal chu Vanhnea ani awm e. An sawidan chuan kan khua ațanga khawchhak lama kalin patling ninga kal vel lai a hla ani" an ti a. Ngula chuan,"A chhungte ka zawnchhuah sak ngei angai ani. Chapchar awllen lai hian kal mai ka duh ani" an ti a. Pasalțha Chawna chuan,"Ngula,hetah hian awm mai sela a țha zawk ang. A thil sawite hi thu tak hla taka lak theih chi pawh aniin ka hrelo. Bakah ilo kal dawn ta anih pawhin chapchar awllen lai chuan ka hman dawnlo ani. I hriat angin khua hi ka kuta awm ang ani a. Rei tak thangbo tur chuan ka kalsan theilo ang" an ti a. Ngula chuan,"Ka țhian Zamuanga nen kan kal thei alawm. Engmah hlauh tur vak awmin ka hrelo." an ti leh a. Chawna chuan,"Hlauh tur phei zawng a awm lemlo a. Mahse i kal lui tum anih chuan minlo hrilh leh dawn nia" an ti a. Rei vaklo an sawiho leh hnu chuan khawchhung lamah an lut ta a. Ngula chu an khaw tlangau te in lam panin a kal a. Chawna erawh in lamah a hawng daih thung.

     An Tlangaute in ava thlen chuan tlangval dangte pawh anlo awm.nual a. Ngula Țhianpa Zamuanga pawh alo titi tui leh tawh hle mai. Ngula lo thleng a han hmuh chuan Zamuanga chuan,"Ekhai,nang lah hi thurualpui theih ini hleklo mai. Mi kuhmuma par tum ang hrima a hnukhawia i rawn țan chu le" alo ti var a. Ngula chuan,"In lamah kan han buai deuh alawm mawle"tihpahin țhuthmun a han rem a. A țhut fel hnu chuan Tluangpuii chuan,"Ngula,ti ta daih ila,Saii chungchang khu hriatbelh innei tawh em. A chhungte chanchin te" tiin alo zawt a. Ngula chuan,"A,engmah hriatchhuah theih anei tawhlo atin ani. A khawngaihthlak zawk" alo ti thuai a. Chutih lai chuan kilkhata tlangval țhu Thangliana chuan,"A chhungte zawn chhuah angai tawh hlei nem. A hmel te lah a țha in a nauchawbawmte lah khu a kawh liah mai a. Kan Phungi chu i pa nen khuan innei sela ani mai. I pa lah a nghei rei ve tawh sia. A nihlawh phian dawn ani mai a" nuih kurh kurh pah chuan a rawn ti a. Thanglian thusawi chuan Ngula thin a khei zak mai a. Thinrim fe chuan,"Saii khu kan chhungkaw zinga mi ani a. Unau ang tak takin ka en a. Ka pa pawhin a fanu angin asin a en ni. Khatiang khan vawikhatmah tihtawh ngai suh. Bang thlang lam den nan ka hmang mai ang che" an ti nghal a. Chu veleh Thangliana chuan,"Naupangte tein a chutia aw ki sang a mi han biak chu le. Min va zahlo ve" tih paha Ngula rawn ben mai chu a han tumna. Ngula lah lo zam bik hek suh. Thangliana kut chu lo manin a puan venah an lo vuan chat a. Bang thlang lam den nan a hmang ta tak tak mai a. Bang thlang lam chu a ri dup a. Thangliana chu a rak țhawt mai lehnghal.Thil thleng thut anih avang chuan midangho chuan engmah tihna chang an hrelo a. Tluangpuii hlauthawng lutuk chuan,"Khawngaihin zahngai rawh u" a ti chul mai a. Zamuanga chuan Ngula chu rawn pawm bet vatin pawn lama chhuahpui pah chuan,"Tluangpui,min ngaidam rawh. Kan tihpalh ani e" an la tizui hram a. Midangte chuan Thangliana chu an buaipui sap sap a.

    Tlangau te in ațanga thui fe an kal hnu chuan Zamuanga chuan Ngula chu din puiin Ngula hnenah chuan,"Ngula,insum theihna chhete pawh i nei nange. Khaw khah in kan khat leh anga. Fahrah mai kan nih hi i hria em. Tumahin an inlengah min duh tawh nang. A zahthlak lutuk,naktuk lamah chuan kan upate hmel i hmuh ngei angai dawn anih hi" tiin an zilh a. Ngula chuan,"Khatiang khera ka pa leh Saii chungchang a rawn sawi kha ka thin a ti rim ani. Ka la vawrh na lo mah mah a a vannei ngawt mai. An duh leh mi chuan an in a leng turin min duhlo se nimai lawm. Pawi pawh ka ti hreplo e a" an ti leh pang pang a. Zamuanga chuan,"Engmah i hrethiamlo ani. Mi entleu nih hrehawm zia pawh ila hre nange. Miin engahmah min ngaih tawhloh sa naklaia. Mahni pawh inthunun zolo mi mawl inih hi i hria em. Khawnge i in lamah i kal phawt teh ang" tih pahin an in lam pan tur chuan a kal pui ta a.

     Ngulate in an zuk thlen chuan tlangval țhenkhat leh pathlawi ten Saii chu an lo rim ve a. Ngula pa pawhin Thang hrui tur alo hrual mêk a. Chutia Ngula leh a țhianpa anlo luh takah chuan Saii chuan,"Ngula,engtizia nge a. Nula mitmei in hmu țha vak nange" a lo ti var a. Mahse Ngula chu a ngawi reng a. Chutah Zamuanga chuan Saii lo rimtu te hnenah chuan,"Khawngaihin minlo hrethiam ula. Chhungkaw thil sawiho lawk tur kan nei ani. Minlo ținsan mai thei angem?" ahan ti a. Ngula leh Zamuanga hmel ha en chuan dawt an sawilo ani tih a hriat mai a. An inlengte pawh chu an țin nghal sap sap a. An chhuah fel hnu chuan Ngula pa chuan mak tih hmel fe hian,"Eng thil nge thlenga. In thinrim hmel em em lehnghal a" an ti a. Zamuanga chuan,"Pa Chal,Ngula vang vek hi lawm. Tlangau fanu Tluangpuii kan rimnaah a thinrim insum zolo in kan upa Kaphleia fapa Thangliana bang thlang den nan a hmang anih kha. Mawl leh lutuk mai" an ti a. Ngula pa chuan,"Enge i thinrim chhan ni reng reng a. Min va tizak ve mawle. Pawn pawh kan chhuak ngam dawn em ni. Nula rimna a thinrim pawla lo țan reng reng. A mi pangngai zia lo lutuk" an ti a. Ngula chu a ngawi reng a. Zamuanga chuan Ngula thinrim chhan zawng zawng leh Thangliana țawngdan te chu an sawi ta vek a. Chu veleh Ngula pa chuan,"Ngula,thil tamtak hi chu kan hriatloh der mai angaih châng a awm ania. Bakah nula rimnaah chuan kan thinrimna kan tilang ngailo ania. Lei kan chawite pawh angai maithei a. A enga pawh chu lo nise. Zanin lam chu Zawlbûk kai lo la a țțha ange" an ti a. Saii chuan thilawmzia a hriatin a inthlahrung em em a. Ngula hnênah chuan,"Ngula,ka chungchang thu chu eng ang pawhin sawi mahsela,nuih liampui ve mai mai țhin rawh. Keimah vang chuan engmah i tuar tur anilo" an rawn ti a. Ngula chuan,"Engvangin nge ka ngawih bo pui ang ni. Ka unaunu i nia lawm. He khaw mipuite hian nangma chungchang thua an ngaihdan hi an thlak tak tak dawnlo anih hi. Chuvangin in khaw lamah i chhungte zawng turin ka kal ang. In khaw lal hming chu Vanhnea ani. Kan khua ațanga Ninga kal vel ani. Ka va kal anga. I chhungte hnenah i la dam thu ka hrilh anga. An lo hruai ang che" an ti ta mai a. Saii chu a ngawi ta hle hle mai a. Chutah Ngula pa chuan,"Ngula,Saii hian kan kianga awm ve reng hi a thlang zawk tih i hre lovem ni?" alo ti thuai a. Ngula chuan,"Ka pa,ka hria alawm. Mahse kan hnena a awmve reng chuan hetiang thil hi a thleng reng anga. Ama tan hlei hlei hian a pawi dawn ani. Pasal tur pawh hmu zolo in a awm mai ang. Saii,i chhungte chu kan zawn angai ani" an ti leh a. Saii pawh chuan hrethiam takin,"Ni e,mahse kan khua chu ahla hle si a. Keimahin ka kal mai ange" a rawn ti a. Ngula pa chuan,"Saii,nilo e. I chhungte chu kan va hmu phawt anga. Tichuan an rawn hruai mai ang che. A rawn hruai duh talo che anih leh kan hnenah i awm hlen dawn alawm" an ti a. Ngula chuan,"Ka pa,chapchar awllen lai hian kan kal ngei angai ani. Pa Chawna chu anhmanlo a. Zamuanga nen hian kan kal ang. Amah pawhin min kalpui a intiam tawh" an ti sam et a. Zamuanga lah chu alo meng phar nasa mai a. Han sawi mai tur pawh a hrelo . Chutah Ngula pa chuan,"Tunah chuan hei zanin lamah pawi inlo khawi avangin upa ho in anlo ko ngei dawn che u a. An rorel dan han hre phawt ila. Saii te khaw lama kal dan tur chu kan la sawi dawn nia..Hei zân te a rei tawh a. Zamuanga pawh in inlamah riak mai la,Zawlbuk lamah chuan kai suh ang che u" a ti a. Rei vaklo an titi leh hnu chuan Zamuang chuan hawn zai a rel ta a. Ngula chuan an in lamah chuan a va thlah phei a. Zamuangte in lam pana an kal lai chuan Zamuanga chuan,"Ngula nang aiin ka upa zawk bawk a ka thu awih ve deuh tawh ang che" an ti a. Ngula chu alo nui mai a. Zamuanga vêk chuan,"Saiite khuaa kal tur chungchang kha ka hnenah engmah i sawilo a. Kalpui che ka intiam thute kha i sawi mai mai lehnghal. Zahna hi chu i tlachham ve chiang alawm" an ti leh a. Ngula chuan,"Ka pa khan nangmah nena kan kal chuan min ngaihtuah lo sawt dawn alawm" an ti a. Zamuanga chuan,"Han zin khaw thawn tepawh a chakawm alawm mawle. Sapel ramriahna lamah lah Silai neih veloh chuan a inthlahrun awm.ve sia,kan fan ngailoh ramte kan va fang ani ang chu" an ti a. Zamuanga vek chuan,"Chuan maw Ngula,Thangliana in vawrh zet kha chu mak kan ti hlawm teh asin. Kei phei kha chuan pawn lamah theh chhuak law law la kalo tia.nTawrh ngai a awm pawhin kan tuar tlang ani mai ang chu" an ti a. Tichuan hlim takin an in mangțha ta a.

    An in ava thlen phei leh hnu chuan Ngula pa chuan,"Ngula,i awmdan hi i fimkhur viau angai ania. Tunah chuan lal kan neilo a. Kan upate thu thu in kan awm ani mai a. Chuvangin lal rorelna angin a felfai theilo ani" an ti a. Ngula chuan,"Ka pa,ka insum zo nganglo alawm. A thleng leh tawhlo ang" an ti a. Ngula vek chuan,"Saii,nuamlo tihphah nan hmang lo la. Unaute thlavang hauh chu ana ve em ani" an ti a. Saii pawh chuan hlim hmel tak hian,"Ka hria lawm. Kan tuar tlang anga nimai a" alo ti ve mai a. Tichuan zan te alo rei tak avangin mut zai an rel ta a..

     A tûk khua alo var chuan an beisei lawk ang ngeiin Ngulate inah chuan tlangval pahnih hi anlo kal a. Ngula chu an khaw upaten an hmuh duh thu rawn sawiin Ngula pawh chuan a zui ve ta nghal mai a. An khaw rorelna in an han thlen chuan an khaw upate bakah zan lama a vawrh pa Thangliana te chun an lo awm țhap a. Pasalțha Chawna pawh kilkhatah chuan alo țhu a. An khaw upate chuan zan lama an intihbuai laia lo awm ve zawng zawngte pawh ko vek a. An nula rim ber Tluangpuii pawh a tel ve nghe nghe ani. An kim vek takah chuan an upa Dozamanga chuan,"Hei kan kokhawm chhan che u chu in hre vek anga. Thudik tak sawi țheuh ang che u" an ti a. Upa Dozamanga vek chuan Tluangpuii hnenah,"Tluangpui,thil thlen dan zawng zawng zep nei miahloin han sawi teh le" an ti a. Tluangpuii chuan,"Nizan khan u Thanglianate hi kan inah anlo lêng a. Hlim taka kan inkawm hnuin Ngula te hi anlo kal ve leh a.Ngula hian zahpahlo taka u Thangliana hi rawn fiamin U Thangliana chuan amah aia naupang zawkte anih avangin an zilh hlak a. Chutia u Thanglianan an hauh deuh takah chuan Ngula hi a thinrim a,u Thangliana kha a khawih zui ta mai ani" an ti ta mai le. Ngula leh a țhianpa Zamuanga chu an sa phat mai a. Mahse engmah han sawi ve theih anla nei silo. Chutah upa Dozamanga chuan,"Anih Thanglian,Tluangpuii sawi chu a dik em?" an ti leh a. Thangliana chuan,"Aw dik e. Khatia kan zilh deuh takah khan Ngula hian ka inrinloh lai takin min rawn bei ta thut mai ani" an ti leh a. Upa Dozamanga chuan,"Ngula leh Zamuanga khan enge sawi duh inneih ve le?" an ti a. Zamuanga chuan,"An sawi zawng zawng kha dawt vek anih kha" tihpahin zan lama thil thlen dan zawng zawng chu an sawi ve ta a. Ngula pawh chuan țha takin a sawi ve leh mai a. Mahse an nula rim berin thudiklo a sawi avang chuan Ngulate thusawi chu diklo zawka ngaih ani ta a. A tawpah chuan upa Dozamanga chuan,"Awle,thil awmdan chu a chiang tawh a. Ngula leh Zamuanga hian in aia upate pawh zah zolo in nula rimnaah buaina in siama. He thil hi a vawikhatna anih avangin lei em kan in chawi tirlo anga. Mahse in thil tih țhalo avang hian hremloha chhuah chi innih loh avangin kan rorelna in chung dal tur mau pum sawmnga vawiin la la a in rawn dah angai ang" a ti ta mai a. Ngula chuan,"Ni e,kan rawn dah dawn nia. Hetiang thil hi chu a thleng tawhlo ang. Aia ute zahna kanlo tlachham deuh ani e. Min ngaidam dawn nia" an ti a. Rorelnate an zawh takah chuan an mahni in lam panin an kal leh ta nghal a.

    Tukțhuan eikhamah chuan Ngula leh a țhianpa chu mau pu turin an inzui chhuak hnak hnak a. Kalkawngah chuan Ngula chuan,"Tluangpuii pawh khan engkim a hmu ve vek sia. Engvanga dawtsawi ta mai nge maw anih le aw. A hmel nena dawtsawi kha a inhmeh lo e" an ti a. Zamuanga chuan,"Kha kha thil awmdan chu ani mai. Keini michhe daikil kara mi hi zawng tuman min ngaihsak tak tak lo e" alo ti a. Ngula chuan,"Michhe daikil kara mi ah pawh kalo in ngai hlei nem. Anni kha michhe daikil kara mi annih zawk kha" nuih huah huah pah chuan an ti a. Mau hmun an thlen thlak thleng chuan an titi zel a. An Mau sahna tur hmun an zuk thlen chuan Ngula chuan,"Thatchhe Arbawm khaiin i bei teh ang. Kan rorelna in khi hlam thum vel azau ania. Vawihnih bak kal lo ila a țha ang. Keiin pum sawmhnih ka pu anga. Nangin pum sawm. Kan vawihnihna chu Sava veh pahin kan kal mai dawn nia" an ti a. Tichuan Mau chu an sat țan ta a.

An duh ang tawk an sah zawh chuan an pu tur chu an han tel ta a. Zamuanga chuan,"Ngula,nang ai chuan ka chaklo zawk anga. Mahse pum sawm chauh hi ka pu dawn biklo mia. Sawmpanga ve ve in i pu teh ang. Vawikhata rit deuha put zawng a hahthlak mai mai e" an ti a. Ngula chuan,"Ni hmiang chu,sawmpanga ve ve chuan ni mai tehse" an ti a. Tichuan pum sawm panga ve ve chuan an pu hawng ta a. Khua an thlen hnu chuan rei pawh chawl lovin an liam leh nghal mai a. An put bang chu pum sawm ve ve a telin an pu hawng leh a. An haw pah chuan chawlhmun chhaka Hmawng rah tlan sava chu an châng ta a.

     Tlai lam ni her bawih thlenga an chân hnu chuan an iptepui hnawh puam ak thei tur tawk ve ve Sava leh Thehlei an perhthla a. An sava chân chu duhtawkin an Mau put an dahna chawlhhmun lam pan chuan an kal ta. Chawlhhmun an zuk thlen chuan an beiseiloh tak maiin zan lama an nula rim Tluangpuii leh a țhiante pahnih thingphur chu an lo chawl ve tlat mai le. Ngula leh Zamuanga chu an in melh zauh zauh a. Ngula chuan zah theihloh chhuahin,"Tluangpuii teh lah ni reng che uin,kha in va phur hnem ve. Fah thing hlang ani lehnghal a" an ti a. Chhan pawh anlo chhan ve hma chuan Zamuanga chuan,"Kha tui hi in rawh u. In tuite pawh a hal tawh ange"tihpahin a tuium ahte chu an pe a. Nulate chuan anlo la ve mai bawk a. Tui an inzawh chuan Tluangpuii chuan,"Ngula min ngaidam hram rawh u aw" zawi sap hian a rawn ti a. Ngula chuan ,"A ,ngaihdamna tur che kan nei hlei nem. Thudik tak i sawi a,hei keini pawh Mau kan put mai mai hi. Kan hmanhmawh deuha a. Kan lo han kal hmasa ange" tihpahin a Mau tel chu a pu vut a.A kal ta nul nul mai a. Zamuanga pawh chuan,"A ,Tluangpuii kan lo len leh hunah kan la sawi țha dawn nia. Kan kal phawt ange" tihpahin Ngula chu a umzui ve ta nghal a. Ngula chuan hla vakloah hian lo nghakin an pahnih chuan an la han nui leh ta tak tak a. Ngula chuan,"Tluangpuii chuan hrehawm a tive viau maithei. Mahse an phur tal kha kalo hawlh tlu palh lo ni aw" an ti a. Zamuanga chuan,"Anni zawng naupang annia,an ute tihdan dan a awm annih kha. Theihnghilh ang,kal thuai teh ang" a han ti leh a. Tichuan khaw lam pan chuan an kal ta vang vang a. Ngulaten an kalsan hnu chuan Tluangpuii chu a in ngaihtuah nasa mai a. A nu leh pa thuawiha dawt an sawi ta mai chu pawi a ti em em a. Ngulate țhiandun kianga țha taka ngaihdam la dil leh theihdan chu a ngaihtuah ta a.

     Chumi zan chuan Ngula leh Zamuanga chu khawiah mah leng loin Tualcheng khaw lama an kal dan tur an sawihona. Saii chuan,"Ka sawi tawh ang khan ka pa chu Suakkung a ani a. In va thlen veleh in zawt anga,an lo hrilh mai ang che u. Ka pa te chuan minlo theihnghilh tawh anih pawhin pawi ka ti reng reng lo a. Hetah hian hlim takin ka awm ani tih tal kha in hrilh dawn nia. Pasal nei tura a tura min tur luih kha ka nia. Minlo hre zui duh vaklo mai thei" an ti a. Ngula pa chuan,"Ekhai,nu leh paten fate kan hmangaihna hi a reh mai mai lo asin. I nu leh pa pawhin i nawmsakna tur ngaihtuahin pasal anneih tir che a. Hetiang hian thil athlen an ring biklo ang" an ti a. Saii bawk chuan,"Va kal a țul kherlo asin le" an ti leh a. Ngula chuan,"Kan kal dawn tho tho a. A țullo tih kha chu sawi tawhlo ang. In khuaa nula hmelțha zawn pah ani mai lawm" nui chung chuan an ti a. Tichuan rei tak an inkawm ho a. Nithum hnu vela Tualcheng khaw lam pana kal chu an rel thlu ta a.

     Khurchhekawn lam pawh an inzo fel viau tawh mai a. Zawngin a awm zawng zawng an insuan phei tawh bakah khawdang dang ațangin Ralte thlah ho anlo kal khawm bawkna. Vanpuilala beisei ai mah chuan an khua chu a lian ta mai a. In ding zawng zawng chu Zali zet ani tawh lehnghal. A mi chengte chu a tlangpuiin Ralte hnam anni a. Veng hming pawh a hnam peng hming te te in Vankeu veng,Kawlni veng,Siakeng veng,Lelhchhun veng tihte in hming a pu liah hlawm a. Chutiang tak maia an lo pun chak avang leh in zali lai mai a din tak avang chuan Vanpuilala leh a upate chuan,"Ekhai kan khua hi a lian em mai a. Kan la țhang zel dawn bawk si a. Chuvangin Khurchhekawn tih ni tawhloin 'KHAWLIAN" tih ni tawh zawk rawh se" an ti a. Tichuan Vanpuilala lalna khua chu Khawlian tih alo ni ta.Lal leh upate chuan an lungawi hliah hliah mai a. A lawmna ruai pawh pui tham taka buatsaih an tum ruh hle ani.

                     Ṭhen-14

    Ngula leh Zamuanga pawh Tualchêng khaw lama kal tur chuan an inbuatsaih nasa angreng khawp mai a. Khaw hlatak maia kal tur annih avang chuan kalkawnga an mamawh tur ang ang ei tur bakah sa leh râl laka an invenna tur lampang pawh an hmaih chuanglo. Nihnih țhazet an inbuatsaih hnu chuan an mamawh ang ang chu an la khawm zo tawh a. An chhuah hma zanah chuan Ngula leh Zamuanga bakah pasalțha Chawna chu Ngulate inah chuan an va kalna tur chungchang sawiin an titi ho a. Saii leh Ngula pa pu Challiana paewh an awm ve a. Pasalțha Chawna chuan Ngulate hnenah chuan,"Hei hriat ngailoh rama zin chhuak tur inni a. In va fimkhur viau dawn nia. Khualkhuaa awmdan mawi te kha va mangnghilh lo ang che u. Naktuk zingah in chhuak anga. Luisei lal Vanpuilala khua Khurchhekawnah khan in va kal phawt anga. Tichuan kal zel dan tur chu a khaw upate in zawt dawn nia" an ti a. Ngula chuan,"Lusei ramah kan kal dawn anih hmel a. Minlo ngaitheilo viau mai lehnghal anga" alo ti thuai a. Chawna chuan,"Fimkhur tluka țha a awmlo a. Mahse Lusei khuaah chuan mikhual an lawm thiam viau ania. Amaherawhchu lal țha leh țhalo kár ahla em mai a. A theih hrâm chuan Tualcheng tihloh khawdangah chuan luh loh dan in ngaihtuah dawn nia" an ti leh a. Zamuanga chuan,"Kan mamawh ang tawk buhfai leh thildang chu kan keng thei a. Mahse kan kalzel dan tur kan hriat nan kan khaw hmuh hmasak apiangah kalkawng min kawh hmuh tu kan mamawh dawn ani" alo ti a. Chawna chuan,"Ni e,khuaa in luh pawhin kjaw hmawr lamah zel lut ang che u. In thlenin tur thlang fimkhur ula. Mi chhe inah chauh thleng ang che u. Tichuan tuma hriatlohin in kal tlang thei ang. An pasalțhate leh an khaw mițha ho te chu lal nena inhnaivai taka khawsa an ni.hlawm a. Chuvangin an ina in thlen fuh palh chuan lal beng a thleng nghal ani mai. Tlangval engkim hre rual inni tawh a. Hrilh tam in ngai tawhlo e"an ti leh a. Zan te a rei deuh takah chuan pasalțha Chawna chu an in lamah a hawng ta a.

 Pasalțha Chawna a haw hnu chuan Ngula pa chuan,"Ngula ,in thiltih tum hi țhulh leh mai ula țha kan tih tak riau chu mawle. Saii pawhin heta awm hi a duh tho si a" a rawn ti a. Saii pawh chuan,"Ni e,thil țul lovah in tha in va seng thlawn mai mai ani. Kei lah chu hei lam hla kal thei chi ziazâng ka ni silo a. Keimah vanga hrehawm va tawrh kha a țul lo ania. Țhulh leh ta mai che u" a rawn tive bawk a. Mahse Ngula chuan,"Kan kal ngei angai ani. Kan tan thil hriat belhna remchang pawh ani zawk anga. Min ngaihtuah suh u" alo ti mai a. Zamuanga chuan,"Thil pakhat ka lo ngaihtuah mai mai a. Saii ala dam ani tih va sawi ta ngawt ila. A chhungte chuan an lo awih hauhlo thei a. Chuvangin amah ngei ani tih kan fiah theihna tur engemaw tal angailo maw?" a rawn ti ta a. Chu veleh Saii chuan,"Ka pa te hnenah chuan kan chhungkua ina lal in a hriat kan hlauh em avanga kan thuhruk kan Darmang leh țhi kan phumna hmun in va sawi dawn nia. Kan inhnuai Tap zawnah tak kan phûm ani" a rawn ti a. Zamuanga bawk chuan,"Ro chungchang chu va sawi ta ngawt ila. I chhungte chuan minlo that duh zawk mailo maw. Kha chu an hlauhawm deuh mange" an ti leh a. Saii chuan,"Thildang chu ka hre biklo ani. Ka nu leh pa chuan min hmangaih anih chuan minlo ngaihsak em em ang" an ti ta ringawt a. Ngula pa chuan,"Engpawh chu nise. Mipa in thu kan ti tlu ta sia. Kan zûk leh tawh lo ang. Zan te a rei dawn a. Zing hma taka chhuak tur innih kha. Mut zai i rel tawh ang u" a rawn ti a. Tichuan mutna turte phahin a hmabak tur ngaihtuah neuh neuh chungin an muhil ta a.

    Khuan hmasa khuan zawh velah chuan Ngulate chu an tho sang sang mai a. An thawmhnaw ken tur an siamsate chu an han en fel leh te te a. Chutah chawțhing tlemazawng bârin Tualcheng khaw lam pan tur chuan an chhuak ta a. An kal dawn chuan Saii chuan,"Ngula,tluang takin va kal ta ula. Ka chhungten in thu ken an lo awihsaklo cheu anih pawhin ka nau Thanzuali hnenah khan ka ngaih țhin zia min han hrilh sak la. A tan liau liau a puanchei ka tahsak pawh ka țhiannu Nuthangi hnenah ka hnutchhiah tih kha min han hrilhsak ang che aw" an ti lawm lawm a. Ngula pa pawh chuan,"Tluang takin va kal ta ula. Dam takin inlo let leh dawn nia" an tive bawk a. Tichuan thim zingah tumah hmuhlohin Ngulate chuan an khua chu an chhuahsan ta a. Khua an chhuahsan hnu chuan Zamuanga chuan,"Ngula,kan khua ațanga ka zinchhuah vawikhatna tur ania. Ka zâm lek lekin ka hria. Mi khawsa ziate hi kan va manlo lutuk ang tih ania ka hlauh ni" an ti a. Ngula chuan,"A,chungte mai mai hlauh tur ani nêm. Tumah kan va chawhbuailoh chuan a tawk ani mai" alo tisam et a. Zamuanga chuan,"Nangman buaina i siam loh chuan kei chu ka țha e"alo ti zauh a. Ngula chuan,"Mi khuaah em em chuan kan siam ngam bik nang"alo ti hluk a. Ngula bawk chuan,"Hmanhmawh deuhin kal ila. Zanin zanlai velah Lusei ho khua Khurchhekawn ban hman kan tum dawn nia. Kan kal hmasak khan Sial kan kai a,duhangin kan kal chak theilo a. Kawnglakah kan riak lehnghal a. Tunah chuan kan pahnih chauh kan ni ta bawk a. Khurchhekawn chu zanlai arkhuan hun velah ban hman kan tum dawn nia" an ti a. Zamuanga chuan,"Zanlaia khuaah kan luhin thlenin tur kan hmuzo tawh nang" alo ti vat a. Ngula.chuan,,"Khawdaiah kan riak mai ani ang chu. Kan kal zel dan tur an khaw upa ho kan zawh angai sia. Khuaah chuan zankhat tal kan riah angai maithei ni" an ti a. Zamuanga chuan,"Nang zawng ilova zin tawh a. Hmelhriatte pawh i nei tawh ang chu maw" a han ti a. Ngula chuan,"Kan va kal laia kan thlen inte kha an upa min te in ania. Thlen leh chu angam awm tawhlo ang. Tunah chuan min sawm vanga kal kan ni tawh silo a" alo ti leh a. Tichuan hmanhmawh angreng takin an kal leh ta zel a.

    Chhun chawfak hun velah chuan Parvachawm khaw lan theihna tlang an thleng tawh a. Ngula chuan,,"Helaiah hian ei i rel teh ang. Zinglama kan chawțhing bar bak kha engmah kan la ei silo a" an ti a. Tichuan chhun chaw tur chu mautheiin an han chhum ta a. A hmin hun nghah pah chuan an titi dun malh malh a. Ngula chuan an piah lawka Parvachawm khua kawh pah chuan,"Saw ta khaw lo lang saw Parvachawm khua anih saw. Kan khua aiin a te zawk a. Kan chipuite awmna khua tho anih saw" tiin Zamuanga chu an hrilh a. Zamuanga chuan,"Hetia khaw hran a awmlo hian khawkhata awmho tawp ila țha mai tur hi nia" alo ti a. Ngula chuan,"kan pasalțha Chawna chuan khawkhata kan la awmho theih a ring ani. A thleng thei tak tak angemaw" alo ti thuai a. Zamuanga chuan an chawchumna mauthei phel pah chuan,"Theih nise zawng a țha ber tur ania le. Hawh teh chaw i ei phawt ang hmiang" an ti a. Tichuan chaw chu an ei ta nghal mawlh mawlh a.

     Chaw an eikham hnua reilote an chawlh leh hnu chuan Ngulate chu hmanhmawh deuh tak chuan an tum rem panin an kal leh ta nghal a. Alo kal tawhna anih avang chuan Ngula chuan hmana hruai zel a.Tlai thim thet thet ah chuan Tuituai lui chu an thleng ta a. Tuituai lui an thlen chuan Ngula chuan,"Hetah hian zanriah tur i buatsaih mai teh ang. He lui hi Tuituai lui ani a. Lehlam hi Parvachawm ram ani a. Ral lehlam saw Luseiho ram ani tawh ani" an ti a. Zamuanga chuan,"Luseiho chuan ram an va nei zau awm ve" alo ti vat a. Ngula chuan,"Zau lutuk lo e. Khuangzangho nen an inri alawm" alo tive mai a. Tichuan Tuituai lui kamah chuan zanriah tur chu an buatsaih ta a. Zanriah an chhum mek lai chuan an piah lawka Tupuisuthla kûng chu a rawn che leh laih laih țhin a. Ngula leh Zamuanga chuan ngawi rengin an en a. Chutah Ngula chuan,"Sava an riak anih ngei dawn saw. Hawh teh i man teh ang. Chawhmeh kan nei tui dawn ani mai" an ti a. Zamuanga chuan,"Ni mai e,i va en chhin teh ang"tihpah chuan a tho thut a,Chempui nen Tuipuisuthla kung lamah chuan a kal ta a. Ngula pawh chuan ava zui phei ve mai bawk a. Tupuisuthla kung chu ala che laih laih reng a. Ngulate an va thleng dawn țep tihah chuan ramsa engemaw ngur chher chher thawm an hre ta a. Zamuanga chuan,"Keite anih ngei dawn chu. I hnaih lo teh ang" an ti a. Ngula chuan,"A, eng sa emaw a man ani ngei anga. kan chawhmeh tur lek te chu i han pawh thlaksak ila mawle" a lo ti sam et a. Tichuan Tuipuisuthla kung chu an han nawr kau de de a. An meichher engah chuan Keite mit chu a lang tle kar mai a. Keite chuan Tuipuisuthla kung sir deuhah chuan Sakuh hi alo bawhbet ran mai a. A sa hauh la chu alo tina phian lehnghal a. Zamuanga chuan,,"Ngula,i chhuhsak lo mai teh ang. Kan inhliam palh ange" a tihpawh chuan Ngula chuan,"A,kan laksak dawn hlei nem. Tlemte kan hlehthlak sak dawn alawm" tihpah chuan Keite chu mau bung sei deuh tak mai hian an hawlh kiang dawr dawr mai a. Keite lah chu a rak nasa mai a. Meichher eng nena kal annih avang chuan Ngula te chu a rawn bawh ngam bik silo a. Ngula chuan,"Ti khan minlo veng la. Kan va hlep ange" tihpahin Keite saseh chu ava zuan ta a. Zamuanga chuan Meichher nen a rawn pui bawk a. Keite chuan a saseh chu alo hnuk ve țang țang mai a. Ngula chuan a ke hmalamah a hnuk a,Keite chuan a ke hnung lamah a seh betnve thung a. An in hnuk ta țiah țiah mai a. An inhnuh tawn zak zak lai chuan Vawilehkhatah Ngula chuan Sakuh chu ama lamah an phih vak mai a. A phih na bawk a,Keite pawh chu a rawn tawlh phei dawrh mai a. Rak țhawt chunigin a tlan let leh nghal a. Mahse tlanchhe mai biklo in Ngulan Sakuh bawp a hleh thlak mawlh mawlh lai chuan an sir velah a rawn hel reng a. Sakuh bawp a hlehthlak hnu chuan Ngula chuan,"Kan duh tawk kan la tawh e. Kan lawm lutuk ania,kha i kham khawp aia tam ala nih kha" tihpahin Sakuh chu Keite awmna lamah chuan an theh phei leh a. Keite chuan a saseh chu alo zuan nghal vat a,hmun danga kal sawn pui ta lemlo chuan a keih ve nghal ta biah biah mai a. Ngula chuan,"A țam tawngkhawg ve hle anih dawn saw. Hawh teh Sakuh sa iva siam teh ang" ahan tina. Tichuan an meichhem na lamah chuan an phei leh ta a. An thlenphei hnu chuan Sakuh hlingte chu an pawt a,chumi hnuah rawhfai leh in zanriah chawhmeh atan an siam ta a. Chaw leh chawhmeh a hmin hnu chuan zanriah chu an kil dun a. Zamuanga chuan,"Rin ai tak chuan a rei tlak phian mawle. Mi saseh sa mah nise a hân dan a dang chuanglo e" an ti a. Ngula chuan,"Țhenawmten sa an kap a,an rawn hleh angah che ngai mai rawh" alo ti mai a. Zamuanga bawk chuan,"Keite khan min rawn bei ngam miahlo mai a. Ka rin aiin alo hlauhawm hranlo anih hmel" an ti a. Ngula chuan,"Mei eng kha a hlau ve deuh mawni ka ti. Ka vawikhat chhuhsak ve na ania. Mi an bei let țhin tihpawh kalo hre hleinem" an ti a. Zamuanga chuan,"Nia,keite tak hi chuan mi an bei vaklo mawni. Keipawh mi an seh awm kala hrelo . A tihzia hle mai" a rawn tive leh a. Titi zui mawlh mawlh chung chuan tuiti takin saruh an khel a.

     Zanriah an eikham hnu chuan Vaibel te an han pak khu leh tual tual phawt a. An dul zut vel pahin Tuituia kamah chuan an țhu hahdam a. An hmabak thui tak kal ala ngaih avang chuan rei chawl khawmuang loin Khurchhekhawn lam chu an pan leh ta nghal a. Zan khaw thim hnuaia meichher nen an kal char char hnu chuan zanlai arkhuan pelh hretah Khurchhekawn khawdai chu an thleng ta a. Khuaa riahna zawn a buaithlak dawna an hriat avangin Khawdaiah chuan meichhemin riahhmun an sual ta a. An kawngkalna an chau bawk nen reivakloah chuan an muhil zui ve ta mai a.

     Zing khawvar fel hma chuan Ngulate chu an tho a. An tuithawla tui la awm chuan an han inphih harh sawk sawk a. Khaw lam pan chuan an kal ta nghal a. Khua an han luh chuan Ngula chuan,"E heu,an lo pung chak hle mai. Kan va kal lai kha chuan in Sawmnga bawr vel lek anla ni asin le. Tunah chuan hei huphurhawm khawpa tam anlo nih tawh hi"an ti a. Zamuanga chuan,"An inte lah chu ala thar hlawm phian mai a. Khaw hmawr deuhah hian in nghahna tur in zawng ang hmiang" an ti a. Ngula chuan,"Kan kal na tur ala hla sia. Vawiin la la hian chhuak leh nghal ila a țha ang. Tukțhuan eikhamah kan kal nghal anga nimai. Kawngchin zawh chhung chu a reilo ange" an ti a. Tichuan khaw hmawr lam deuha in ding pakhat chu an pan ta a. An va thlen chuan nu pakhat hian sumhmunah buh alo deng tlauh tlauh mai a. A bulah chuan mipa naupangte pakhat hian Saihlum alo hrual ve bawk a. Ngulate chu luhkaah lawn chhoin nu pakhat hnenah chuan,"Ka pi Mikhual in thleng thei angem?"tiin a han zawt a. Chu nu chuan,"Khual țha nge khual chhia?"tiin alo chhawn vat a. Chu veleh Ngula chuan,"Khual țha kan ni e. Lungthulian khua ațanga lokal kan ni a. Tualcheng lam pana kalzel kan tuma,tukțhuan ei khamah khua hi kan chhuahsan lehnghal ang" an ti a. Chu nu chuan inchhung lama an pa muhil chu ava kai tho a. Pawna inneitupa alo chhuah chuan Ngula chuan an va thlen tumna in chu Khurchhekawn khaw pasalțha Vanzikate in ani tih a hre nghal mai. Vanzikan Ngula hmel a han hmuh chuan,"Ekhai,Lungthulian pasalțha Chawna nau kha ini maw. lo lut rawh u,kan unaute innia lawm"tihpahin inchhung lamah an hruai lut a. Inchhung an han luh chuan Vanzika chuan,"In phurte kha han nghat ula,han țhu hahdam teh u" an ti a. An phurte an nghah fel hnu chuan Vanzika chuan,"Eng ti tura kan khaw lama lokal nge maw innih chu le?" tiin an zawt a. Ngula chuan,"Tualcheng khuaa kal tum kan ni a. A kalna kawng kan hre mumal silo a. Helamah a hre deuhten minlo kawhhmuh theih takin tiin kan rawn pan ta rawih mai ani" a lo tithuai a. Vanzika chuan,"Chuti ani maw. Tualcheng khua chu ala hla ve raih asin. Mahse tlangval thachak lai inni tho a. In tan chuan a hla lutuk lo ang. Kan khawthlirna tlangah ka hruai ang che u nga. In kal zel dan tur ka kawhhmuh dawn che u nia. In hmanhmawh hmel si a" an ti a. Zamuanga chuan,"Ka pu,kan va lawm dawn ve. Kan lo buai rilru hman viau asin" a han ti a. Vanzika a țawng leh hma chuan Ngula chuan,"Zamuang, u Vanzika anih hi,Khurchhekawn khaw pasalțha ani nghe nghe nge ania" alo ti vat a. Vanzika chuan,"Pasalțha a han chhiar tlak em em pawh kala nilo e. Chuan kan khaw hming kha Khurchhekawn ani tawhlo ania. Khawlian tih ani tawh zawk e" tiin an hrilhfiahna. Reivaklo an țhut leh hnu chuan pasalțha Vanzika chuan Ngulate chu an khawthlirna tlang lamah chuan a kal pui ta a.

     Khawthlir na tlang an han thlen chuan Vanzika chuan khawchhak lama khaw lang vet vet chu an kawk a. Ngulate hnenah chuan,"Sawlaia khaw lo lang saw Ngopa khua ani a. Kan khua ațang hian nikhat kal vel ani a. Saw khua saw in va pan zar zar anga. In va thlen veleh Khachhak lamah zel kalin Kawlbem khua in lut leh anga. Kawlbem khua ațang chuan chhim lamah kalin Selam khua in lut leh anga. Selam khua ațanga chhim lamah kal zelin Tualcheng khua chu in va thleng thei ang. Khaw inhlat lo tete ani hlawm a. Hlauh tur engmah a awmlo" an ti a. Zamuanga chuan,"Lal te hi an sual viau lo maw?' alo ti vat a. Vanzika chuan,"Sual lah lo e. Tunlaiah chuan tu khua mahin mikhual an ti nawmnah ngai tawh hlei nem. In tana hlauhawm tur engmah a awmlo e" an ti a. Ngula chuan,"U Zik,i chungah kan lawm hle mai. Hei in khua lah chu alo lian tawh nasa mai sia. Khaw nuam tak anih dawn hi" an ti a. Vanzika chuan,"Kan lal hi a felin rem a hre bawk a. Kan pung thur thur mai anih hi. Tihteh u in lamah i chhuk teh ang. Keipawh chhuahvahna tur dang ka la nei e" an ti a. Vanzika te inlam an pana an kal lai chuan kalkawngah naupang anlo infiam nauh nauh mai a. An țawng hman chu mak atih deuh avangin Ngula chuan,"U Zik,eng țawng nge an hman hlawm a. Lusei țawng ni a ka hriat siloh" an ti a. Vanzika chuan,"Ralte țawng anih kha,Lusei țawng nen hian kan hman pawlh vek a. Kan inhrethiam tlang vek ani. Ralte hnam deuh vak kan ni a,tunah tak phei chuan a tam zawk hian Ralte țawng an hmang ani" an ti a. Zamuanga chuan,"An țawng dan kha a bengchheng riauin ka hria. An rak nasat vang nge ni" alo ti a. Vanzika chuan nui chung hian,"Ralte te chu kan bengchheng alawm" alo ti sam et a. Ngulate chuan hrethiam ve lemlo chuan an nuih pui ve mai bawk a.

     Vanzika te in a zuk thlen chuan an nu chuan ei alo rel mawlh mawlh a. Vanzika chuan a fapa Khuma hnenah chuan,"Khuma,kan mikhualte hi Ar kan talh amgai ania. Ar la pahnih kha han perhthlu ta che" an ti a. Khuma chuan phur takin Ar chaw ahan pe a. An Arla pahnih chu an perh thlu tawp tawp mai a. Vanzika chuan,"Ngula,Ar kha lo puah nghal mai teh u. A bel tur kalo siam ange" an ti a. Ngulate pawh chuan Ar chu an puah mial mial mai a. An chhuan fel hnu chuan Vanzika chuan,"Ngula,Zarkimi te in lam tlaw te i tum nange a. I lokal tingtang si a,i tlawhloh chuan an lungnilo nasa dawn nia" a rawn ti a. Ngula chuan,"Tunah chuan kan hmanhmawh em mai a. Tlawh rihlo phawt ila nimai. Kan rawn haw leh lamah nimai rawhse" an ti a. Vanzika chuan,"Ngula ,Zarkimite unau khi upa fa anni na a,an inla ve hauhlo ania" an ti leh a. Ngula chuan,"Nia,kan lo thlen pawh khan an fel khawp mai . Tlawh leh ngei chu an ngai ani" an ti a. Chawhmeh te an siam zawh hnu chuan lam hla kal turte anla nih avangin tukțhuan chu an kil zui nghal mai a. Tukțhuan eikhamah chuan Ngulate chu Ngopa khaw lam pan tur chuan an kal leh ta nghal a.

     Khawlian khua an pel fel deuh chiah tihah chuan hnung lam ațang hian nula pakhat hian,"Kha lai tlangval kha lo hawi let lawk teh" a rawn ti lang lang mai a. Ngula te țhiandûn chu an han hawi let rual țhawt a. Chutah an thil han hmuh chuan Ngula chu a ti hrilhhai ngei mai. Zarkimi leh a țhiante thingphur tur chu anmahin lam pan hian anlo kal alo ni a. Ngula ten kiang an rawn thlen chuan Zarkimi chuan,"Ngula Ramhuai chu ini em lo maw" an ti nghal tawl.. Ngula chuan,"A,ni lo e. Kan hmanhmawh deuh em a.Kalo tlawh buai hman talo che u ani. Khua kan rawn paltlang mai ania" an ti a. Zarkimi chuan ngei hmel fe hian,"Khuaah rawn kalin min rawn tlawh silo amaw. Min va theihnghilh hma ve"an ti leh a. Zamuanga chuan,"Nula,Ngopa khaw pan tura kal kan ni a. Kan hmanhmawh deuh em ani. Lo hrethiam hram teh khai" alo ti vat a. Mahse Zarkimi chuan,"Nia Ngula,a awm viau e. Mahse hei kan țhiante hi lo kal hmasa sela,engemaw i sawi dun lawk ang hmiang" an ti a. Zamuanga leh Zarkimi țhiante chu anlo hmasa ta a. An țhiante an kal hnu chuan Zarkimi chuan,"Ngula,min rawn tlawhlo hi ka hrethiam theilo ani" an ti a. Ngula chuan,,"Sawi ta tawp mai ila. Khawlian khaw upa min te ina han innghah chu thil tihawm ani lo ani. Mi țawngkam țha ringawt kan um zawngin mi tana hnawksak kan ni duh teh ania" alo ti mai . Zarkimi chuan,"In hnena kan thusawi zawng zawngte kha țawngkam țha pangngai angah mai mai ani maw ilo ngaih ni. Keini chuan laina hnai tak tak angin asin kan en che. I laka kan lo țha tawklo anih chuan min ngaidam dawn nia. Khati baka țhat chhuah theih dan kha kan hre biklo ani" an ti ta a. Ngula chuan,"Lo thlen chu ka chak lutuk alawm. Mahse ka huaisenna in a tlinlo ani" an ti leh a. Zarkimi chuan nuih kiah kiah pah hian,"Mipa hlauh atan chuan ava nep deuh ve. Nge kan lo hlauhawm viau zawk ni" an ti a. Ngula chuan,"Nangni zawng hlauhawm hranlo e. Kan lo kir leh hunah kan lo innghat tawh ang. Vawk minlo talh angai ang" nui chung chuan an tive a. Zarkimi chuan,"E he,i chiang chiah maw. Vawk chu kan talh tak tak ang maw?" alo ti vat a. Ngula hlauthawng leh si chuan,"Ka sut leh e,ka ti tak tak lo nia. I chhungte kha minlo biak la nimai. Ka lo tlawh haw tawh ngei ngei ang che u" an ti a. Zarkimi chuan,"I thu i sut hma thei em mai. Rin ngam pawh va ni tak tak suh" an ti a. Zarkimi bawk chuan,"Hawh teh kan țawng tui lutuk dawn e. In kalna turte a la hlat hmel sia" an ti leh a. Tichuan an țhianten anlo nghahna lam chu an pan leh ta a. An han thlen chuan an țhiante chuan an lo fiam vei hlut a. Rei pawh inbe hmanlo chuan an ințhen zui ta a. Ngulate an kal liam hnu chuan Zarkimi țhiante chuan Ngula hmelțhatzia ngawt mai chu an sawi a. Zarkimi lah chuan,"Ka nau anih kha,min biak țhat viau angai ang" an ti then a. An nui zui hak hak a.

Ngula leh Zamuanga pawh an bang biklo . Zamuanga chuan,"Ngula,in va cham reiloh tehreng nen khatiang nula hmelțhate ilo hung hman ania. Engtin nge itih bik a?" an ti tawl mai a. Ngula chuan,"Ka ngaihzawng ani hlei nem. Ka thlenin nula anih kha,an khaw upa min fanu ani lehnghal. An fel em anih kha mawle" alo ti vat a. Zamuanga chuan,"Lungthulian khua pemsana va awmchilh law law na tham anih kha. I vannei lel lawl hle mai" an ti leh a. Ngula chuan,"Kan khaw lamah lah kan che tuihnailo sia,khawdang ami melh mai pawh angai maithei ni" an ti leh a. Tichuan hlim taka infiamzui bawrh bawrh chungin Ngopa khaw lam pan chuan an kal ta zel a.

  

                   Ṭhen-15

Chawhma țhazet an kal hnu chuan Ngulate chuan Tuivai lui an thleng ta a. Lui kamah chuan chawlh hahdam pahin an chawfûn te chu an han țhet a. Chaw ei mawlh mawlh pah chuan eng enge maw hi an sawi a. Ngula chuan,"Tuivai ațang hi chuan a chho zawngin kan kal leh char char tawh dawn sia. A sâwtlo dawn mange,puar elhin chaw kan la ei zui a" an ti a. Zamuanga chuan,"A,kan kal bek bek anga. Kan thleng vat mai ang. Khaw thim hmaa Ngopa khua luh hman kan tum dawn nia" alo ti thuai a. Ngula chuan,"Sava zanriak tur veh chho pah ila. Sairawkherhte pawh kan siamchawp nawk nawk anga. Thlen in turte anlo mi chhiat viau phei chuan" nuih deuh pah chuan an ti a. Zamuanga chuan,"Ni zel mai e. Sairawkherh siam zawng aharlo lulai em mai. Lui kamah hian siam nghal ila. Lungte mum țha deuh deuh pawh a tam khawp hi maw"alo ti leh mai a. An chaweikham hnu chuan Sairawkherh an han siam leh nawk nawk a. Ngula chuan a perh a dik dawn nge dawnlo han chhin vel pah chuan,"Ka naupan deuhlai khan ka kutzungpui ka perh duk vek mai a. A na tak tak ani.A themtlaw thlak khawp mai" a rawn ti a. Zamuanga chuan,"Kei ve chu kan kawmchhakte Arpa ka perh thal tawp mai a. Min zilh nek asin. Mahni kutzungpui perh ngawt ai chuan a pawi zawk"nui chung chuan alo tive bawk a. Zamuanga bawk chuan,"Hawhteh ikal tawh teh ang. Sava chu zanriak ni lemlo pawh kan zawng chho dawn nia" tihpah chuan a iptepui chu an ak hlut a. Ngopa khaw lam pan tur chuan an kal ta a.

Thui fe an kal hnu chuan Zuang kûnga Thlohpui fu vung mai hi an han hmu hlauh mai a. Zamuanga chuan,"Ngula khi enteh,Thlohpui anih khi. I perh fuh theiin i ring em?"an ti a. Ngula chuan a futna zuang kung lam en pah chuan,"Kan perh ve ve anga. Ka perhtlak chuan nangman i zuk chhar anga,i perhtlak leh keiman aw" alo ti vat a. Zamuanga chuan,,"Chuti anih ahnu khawnge kan perhtla nghal ange" tihpah chuan a Sairawkherh chu kuai kul pawpin Thlohpui chu an perh ta a. A perhna lungte chuan Zuang hnah chu a chhawk chho țhawt a. Mahse Thlohpui chu thlamuan hmel fe hian a hawi vulh vulh ringawt thung. Chu veleh Ngula chuan,"Kha keiman aw" tih pahin an perh ve leh a. Ngula pawh chuan Thlohpui futna thingkak tak mai chu a han perh ri khurh ringawt a. Thlohpui chu a thlawk sawn zauh a,Zuang kungah bawk chuan a fu leh ta tho mai a. Vawithum vel lai an perh leh hnu pawh chuan Thlohpui chu ala thlawk sawn duh chuang lo a. A la sawt kual vel zauh zauh reng a. A tawpah chuan Ngula chuan a Sairawkherh chu an kuai kul leh pên páwn a,Thlopui awmah tak chuan a perh puak ta pawp mai a. Thlohpui chu Zuang kung ațang chuan a tla thla nghal vawn vawn mai a. Ngula chuan intithei fe hian,"Tunah chuan chhar theih ta e" an ti a. Zamuanga chuan a iptepui dahthlak sat sat pah chuan,"Vannei lel lawl lutuk mai. lehpekah chuan i chhar ve tawh ang" an ti a. Ngula Thlohpui perhtlak chhar tur chuan a kal ta nghal a. A rawn chhuah chho chuan Thlohpui chu a rawn khai a. Ngula hnenah chuan,"Ka rin aiin i perh na daih mai. A tlang țep anih hi" a rawn ti a. Tichuan a Iptepuiah thunin an kal leh ta nghal a. Kalkawngah chuan Sava an per chho dun zel a. An inchhar chhawn chhen mai a. Hah viau e tilo chuan an hlim phian mai a. Kawla ni a liam dawn țep tihah chuan Ngopa khaw kawtchhuah an thleng ta hlawl mai le. Zamuanga chuan thaw halh halh pah hian,"Hei Ngopa khaw kawtchhuah kan thleng der mai. Sava lah kan perhtla țeuh a. Zanriak tur lam chu i buaipui tawhlo teh ang" an ti a. Ngula pawh chuan,"Ni e,hei kan hmehzo hman hauh lo ang. A lian lian hi kan hmeh hmasak pui dawn nia" a lo ti ve a. Tichuan khawchhung lam an pan ta nghal a.

# Ngopa khua an va thlen chuan an rin aiin a khua chu alo te hle mai a. Ngulate chuan khawchhunga vah kual vak an duhloh avangin veng hmawr deuha i lian vaklo lo ding hmasaber chu an pan ding ta nghal a. In an va thlen chuan Ngulate chu luhkaah an han kaichho a. Sumhmunah chuan hmeichhe tleirawlte pakhat hian buh alo thlei mawlh mawlh mai a. Zamuanga chuan,"Mami i nu leh pate an awm em?" tiin a han zawt a. Chu tleirawl chuan,"Ka nu leh ka nau chu lovatin an kal a.An lo hawng țep tawh ang"alo ti var a. Ngulate chuan chu tleirawlte in alo chhan dan ațang chuan an thlen tumna chu hmeithai in ani tih an hre thei mai a. Hmundanga kal ta lemlo chuan luhkaah chuan an țhu ta ringawt a. Tleirawlte chuan mak tih hmel tak hian a rawn en leh zeuh zeuh țhin a. Ngula chuan tleirawl hnenah chuan,"Mami hlauhawm kan awmlo nia. Kei hi Ngula ka ni a,hei ka țhianpa hi Zamuanga anih hi. Nang enge i hming le"tiin an zawt a. Tleirawlte chuan,"Sawmi" tih chiah hian a rawn chhang a. Ngula chuan,"Hei mikhual mai kan ni a. In inah hian zankhat vel chauh kan lo thleng thei angem?" tiin an zawt leh a. Sawmi chuan,"Ka nu lo haw phawt se" alo ti leh mai a. Tichuan Ngulate chuan Sawmi nu leh anau lo thlen hun chu an nghak ta ringawt mai a.

Rei vaklo an nghah hnu chuan nu pakhat chawrche ve tak mai leh mipa naupang Se en rual vel hi Ngulate awmna in lam pan chuan an rawn inzui phei hnak hnak a. A nutling zawk chuan thing rawn phurin mipa naupang chuan Sairawkherh hi a rawn keng ve a. Sahmim a ak puar ve alh bawk a. In an rawn thlen chuan nutling chuan a thungphurh chu an keuh a. Chutah an luhkaa tlangval țhute an hmuh chuan,"Sawmi,kan lo thleng ania" tiin an au a. A hmelah chuan a hlauhthawng hle tih ahriat theih mai . Chu veleh inchhung lam ațang chuan Sawmi chuan,"Ka nu bai bel kala chhuang laklawh a" alo ti lang lang a. Nutling chuan mak tih hmel tak hian Ngulate chu a en ringawt mai a. Chutah Zamuanga chuan din hluai pah hian,"Ka pi,hlauhawm kan awmlo ania. Hei in khua hi kan vawikhat kalna ani a. Zankhat lek minlo mikhual thei angem.Buhfai pawh kan ei khawp chu kan keng ania" an ti a. Nutling chu an ngawi vang vang a. Chutah zawi deuh tak hian,"Thlen theihloh chu awmlo e. Mahse eitur țha hlui tur che u kan neilo ania" inthlahrun hmel tak hian a rawn ti a. Zamuanga chuan,"Ka pi,ei tur țha angai hlei nem. Minlo thlen theih chuan kan lawm tawk em em ani" an ti a. Nutling chuan,"Thleng thei e a. Lo lut rawh u" tihpah chuan inchhung lamah an lut a. A fanu hnenah chuan,"Mami kan mikhualte hi chaw han chhum kep nghal la aw" an ti zawm zat a. Ngulate pawh chuan an iptepuite chu an han nghat sawk sawk a. An sava perhtlakte phawrh mawlh mawlh pah chuan Ngula chuan,"Hei kalkawngah chawhmeh tur chu kan rawn zawng nghal a. Keimahniin kan rawn siam mai ange aw" an ti a. Ngula te sava perhtlak an hmuh chuan mipa naupang chuan a lawm hle mai a. Savate chu a khai kual vel a. Rapchunga thing hak mawlh mawlh pah chuan in neitu niu chuan,"Ka hming chu Tlingi ani a. Hei ka fate nen chauh hian kan awm ani. Kan pa in nikum khan min boral san a" a rawn ti a. Zamuanga chuan Sava hmul pawh mawlh mawlh pah chuan,"Ka pi,zankhat chauh tak tak ani kan riah dawn. Naktuk zing varțianah kan chhuak lehnghal mai ang. Kawlbêm khaw pana kal tur kan ni e" an lo ti a. Pi Tlingi chuan,"Ekhai,in duh chen chen in châm thei ang. Kan mikhual thei reng che u lawm" an ti a. Ngula leh Zamuanga chuan an sava perhtlakte chu an puah zui mawlh mawlh a. Sawmi leh a nau chuan anlo rawh ve thung a. An sava perhtlak chu an rin aiin alo tam daih mai a. Zanriah chawhmeh atan tlemazawng siamin a bak zawng chu an rêp a. Rapah chuan a tlar dul mai a. Ei an rel zawh hnu chuan Zanriah an kil zui a. An chawei lai chuan pi Tlingi chuan,"Mikhualte zarah chawhmeh tui tak kan neih phaha. A lawmawm hle mai. Ka hmuhtirh che u khan ka hlau deuh che u a. Min hrethiam dawn nia. In hming takngial pawh kalo zawt lo che u a" an rawn ti a.Ngulaten an chhan hma chuan Sawmi chuan,"Ka nu,Ngula leh Zamuanga an nih hi" alo ti vat a. Pi Tlingi chuan,"Sawmi ,khatin aia ute an ko ngailo" tiin alo khak vat a. Ngula chuan,"Ka pi,a pawi hleinem" alo ti a. Mipa naupang chuan,"Kei chu Patea ka nih hi" alo ti ve bawk a. Tichuan hlim takin zanriah chu an kil ho a.

Zanriah eikhamah chuan țhut hahdam pahin an innkawmho a. Ngula chuan,"Ka pi,in khaw lal hi tunge ni reng reng le. Khua lah hi alen hmel vak siloh a?" tiin an zawt a. Pi Tlingi chuan,"Kan khua tak hi chu a dinna a la reilo a. Kan lal chu Sailo lal Hrangchhuana ani a. Hetah awmloin Khumzawl khua ațangin min rawn awp ani" alo ti vat a. Zamuanga chuan,"Anih chuan in upa ho in ro an relsak mai che u tihna ani maw. Keini pawh Lungthulian khua ațanga lokal kan ni a. Kan lal Kamlova a thih tak avangin kan upaten ro min relsak țhin ani" an ti leh a. Zamuanga bawk chuan,"In khua ațang hian Kawlbem hi ala hla viau em"tiin an zawt leh a. Pi Tlingi chuan,"Hla tawhlo e. Nangni tan chuan chawhma kal vel ani ang" alo ti vat a. Ngula chuan,"Anih ka pi han in zawt ta mai mai ila. In lo vah te chu in zo hnai tawh em?" a rawn ti a. Pi Tlingi chuan,"A khai,hna hi a tam lutuk a,tunkarah hi cuan kan zawh hman ka beisei. Zau tham deuh han vah pawh kan enkawl zo loang tih a hlauhawm a. Ram țha te kan chang ve pha silo a,vah an har deuh bawk ani" an ti a. Ngula chuan a tan sawi anuam dawnlo tih a hriat avangin engmah a zawh chhunzawm talo a. Lenghawn Ar a khuan hma chuan Zawlbuk lama riak turin an kalsan ta a.

Ngopa khaw Zawlbuk an han thlen chuan mikhual annih angin lawiluh an han dil hmasa te te a. An lo phal takah chuan Zawlbuk chhungah chuan an lut ta a. Zawlbukah chuan tlangval tlemazawng leh val upa pahnih hian meipui anlo bial laih mai a. Ngulate anva luh chuan Ngopa val upa Manțhianga chuan,"Meipui hnaihah hian lo țhu rawh u. Khawi khu ațanga lokal nge innih le" alo ti thuai a. Meipui kianga țhut pah chuan Ngula chuan,"Lungthulian khua ațanga lokal kan ni a. Tualcheng khaw lam pana kal zel kan tum ani" an ti a. Val upa pakhat chuan,"Tuinah nge in innghah reng reng a?" alo ti vat a. Ngula chuan,"Veng hmawr lam deuha pi Tligi te inah sawn mawle. Kan hmelhriat awmchhun an ni a" tiin dawt an sawi zauh a. Chu veleh Manțhianga chuan,"In hmelhriatte annih chuan le sawi theih kan neilo a. Mahse mikhual han thleng chi vak annilo ania. In va ti harsa viau ang tih kha a hlauhawma" alo ti leh a. Ngula bawk chuan,"Ani ngawt mai. Mahse kan thlenlohin anlo vui ang tih a hlauhawm ve bawk nen" an ti leh a. Midang an țawng leh hma chuan Zamuanga chuan,"Pa ber a awm tawh silo a. Lo te kan rawn vah zawhpui ang chu kan ti deuh a" a rawn tive ta mai a. Ngula chuan mak tih hmel fe hian Zamuanga chu ava en a. Zamuanga lah chu engmah hrelo ang mai hian alo nui vur vur a. Val upa Manțhianga chuan,"Ekhai,va vah zawhpui tak rawh u. Hmeichhe awmnem tan chuan ahmabak a ko em mai" alo ti ve bawk a. Chutia an titi reng lai chuan tlangval dang pawh an lo haw khawm ve țak țak a. Ngula te chuan tlangval Zawlbuk lawi an tlem em avangin mak an ti deuh a. An hawi an hawi mai a. Chutah val upa Manțhianga bawk chuan,"Kan tlangval tam zawk sapein anlo riak bo vek mai a. Mikhual tlangval mah ni ula kan buan lo mai ang che u" a rawn tih takah chuan Ngulate chuan thil awmzia an hrethiam ta nghal mai a. Tichuan zanrei tak thlengin an inkawm ho a. An mut dawn chuan Ngopa tlangvalte chuan Ngulate chu an mutna turte kawh hmuhin puanhlap te an han theh khawm sak a. Tichuan tui takin an muhil ta a.

    A tukah chuan Ngula leh Zamuanga chu hma takah thovin an thlenin lam chu an pan nghal a. Kalkawngah chuan Ngula chuan,"Lo kan la vah zawhsak anga maw. Kan kal na tur ala hlat dawn nen. Ilo insawi ba vel a' an ti a. Zamuanga lah chuan,"Hmanhmawh vakna tur kan nei hlei nem. Bakah nangpawhin kan hmelhriatte angin i sawi ve tho a" alo ti sam et a. Tichuan an thlen in lam pan chuan an kal ta zel a. Ngopa khaw nula zing tuichawia kal haw lam te nen chuan an intawk leh zauh zauh a. Nulate chuan Ngulate chu an enduh em em mai lehnghal.

    An thlenin an va thlen phei chuan Sawmi chuan tualah thing alo ek mawlh mawlh a. Ngula chuan,"Sawmi kha i va tho hma awm ve. Khawnge kan lo eh chhawk ang che" tihpahin Sawmi Hrei ken chu an laksak a.Thing tumte chu a chek phel zung zung mai a. Zalawma chuan a Chempui leh Ngula chempui chu alo tat hriam ve mawlh mawlh bawk a. Lo vat tura chhuah hma a duh deuh avangin pi Tlingi chuan an mikhualte chu hma takah tukțhuan a eipui a. Tukțhuan ei khamah chuan Ngulate chuan an iptepuia an thil ahte chu an dah chhuak mawlh mawlh mai a. Pi Tlingi chuan,"Ngula,in va hmanhmawh hmelloh ve " alo ti var a. Ngula chuan,"Pi Tling,vawiin chu ilo vah na lamah kanlo kal ve mai mai ang chu kan ti deuh a" a lo tisam et a. Pi Tlingi chuan,"Thil pawimawh tihtur innei em ni?"mak tih hmel tak chuan a rawn ti a. Ngula chuan,"Nei ani mai. Kan chhuak rual dawn nia aw" an ti leh a. Pi Tlingi pawh chuan,"A remchang phian ang chu. Kan insiam anga,kan kal nghal dawn nia"an ti a. An insiam zawh chuan pi Tlingite lo vahna lamah chuan an kal ho ta a.

   Pi Tlingi te lovahna lai an zuk thlen chuan an han țhu hahdam te te a. Ngula chuan,"Pi Tling,khawilai hi nge i hmabak,i vah tur chin?" tiin a han zawt a. Pi Tlingi chuan a hmabak lam chu kawkin,"Khilai Hnahkhar hmun phei khi ani mai. Vah harsa ani lemlo" an ti a. Pi Tlingi bawk chuan,"Enge helai hmunah in tihdawn reng reng ?" an tih zawm a. Zamuanga chuan tho hlut pahin,"E,lo kan vat dawn mawle. Tirawh Ngula,i țan thuai teh ang" tihpah chuan vah hmabak lam chu a pan nghal a. Ngula chuan,"Pi Tling,kan tihtheih tawk anih hi. Tikhan lo chawlh hahdam rawh khai" tihpah chuan Zamuanga kalna lamah chuan a chho ve nghal a. Pi Tlingi makti leh lawm lutuk chu engmah sawi theilo chuan a țhuthmunah a inhnit ta feih feih mai a. A fapa Patea chuan,"Nu,ngatinge i țah a" hrilhhai hmel tak chuan a rawn ti a. A nu chuan,"Pate,i tlangval hunah chuan anni ang khi nih i tum dawn nia" alo ti a. Tichuan Ngulate lo vatlai chu an lo thlir ta mai mai a.

    Chawhma pawh an vah hma chuan Pi Tlingi hmabak zawng chu an vat zo ta vek mai a. Leipui tiah vel tur hi an vah belh sak a. An vah zawh hnu chuan Ngula chuan,"Ka rin aiin kan zo hma a. An inchung dal tur mau leh In kawl tur Phulrua i put haw sak nghal teh ang" an ti a. Zamuanga chuan,"A tawk tawh em em lo maw?" alo tivat a. Ngula chuan,"Kan ti laklawh,kan chhungte annih tawh kha" alo tive mai a. Tichuan an piah mualah chuan inchung dal tur leh inkawl tur mau chu an va sat ta a.

Mau an sah zawh hnu a pi Tlingi ten anlo nghahn hmun an va thlen chuan pi Tlingin chuan mittui parawl kiau chung hian,"In chungah hian ka va lawm ve. Sawi ngaihna pawh ka hrelo ani" alo ti a. Zamuanga chuan,"Pi Tling,tunah chuan chhungkhat kan ni tawh alawm. I haw teh ang u. In lamah kan la inkawm dawn nia" an ti a. Pi Tlingi chuan,"In Mau putte kha eng tur nge le" an ti leh hram a. Zamuanga chuan,"Chung dal tur leh In kawl tur anih hi" alo ti vat a. Tichuan khaw lam pan chuan an kal ta a.

    In an han thlen chuan Sawmi thingphur pawh alo hawng ve chiah a. A nu te lo hawng a han hmuh chuan,"A,ka nu inlo va hawng hma em em ve" alo ti a. A nu chuan,"Hei i pu Zamuanga te hian kan lo min vah zawh sak vek alawm" tiin an chhanga a. Sawmi chuan ,"A,an va fel em em" alo ti ringawt a. Ngulate chuan an Mau put te an han dah fel sawk sawk a. Inchhungah chuan an țhu hahdam rih a. Ngula chuan,"Pi Tling,Hachhek te innei em" an ti a. Pi Tlingi chuan,"Kan la neih ve bawk kha maw. Mahse mau khi chu kan lo chik ve thei tawh ang. A tawk tawh em em lutuk e" alo ti a. Zamuanga chuan,"Inthlahrun angailo e. In kawl chu vawiinah kan tuk anga. Mau pawh hi kan chik vek anga,kan rawn haw lamah chungdal chu ka zar tawh mai dawn nia. Kan mau chik sate lo ro deuh sela" an ti a. Pi Tlingi chuan,"Eng thilțha mah han tihsak theih che u kan nei silo a. Kan lawmthu lah kan sawi senglo nen. In tan enge tihtheih kan neih ve" a rawn ti leh a. Ngula chuan,"Ka pi,mi tupawhin tute nge kan nih an zawh che u chuan,Lungthulian khuaa kan pa țhiante anni e" inlo ti dawn nia. Chu zawng chu ani mai. A bak engmah a ngailo e" an ti a. Tichuan an hahdam deuh hnu chuan Ngula chuan Mau chu an chik mawlh mawlh a. Zamuanga chuan in kawl tur chu alo buaipui ve bawkna. Ngulan Mau a chik zawh chuan In kawl tur chu an han tuk sakna. Pi Tlingi te inchung chu Thilthek a chih ani a. Ngula te chuan a fardawn te an han siam țhat sak nghal bawk a. An zawh fel meuh chuan khua a tlai ve rawih tawh a. Ngulate pawh leng chhuak lemlo in an thleninte nen chuan an in kawm a. Chumi zan chuan Zawlbukah riak tawhloin a tuk zing Varțianah Kawlbem khaw lam panin an chhuak ta nghal a.

     Chawhma zet an kal hnu chuan Ngulate chuan Kawlbem khaw kawtchhuah chu an thleng ta a. Ngula chuan,"Ala hma tho bawk a. Khuaah hian kan lut anga. Kawngchin kan zawt dawn nia" an ti a. Tichuan Kawlbem khaw chhungah chuan an lut ta a. Khua an luh chuan chhunlai anih bawk avangi mihring veivak an vang hle mai a. Kawlbem khua chu Ngopa ai chuan tlemin alo lian deuh tawh zawk a. A khaw mite chuan Lusei țawng anlo hmang awzawng lo mai a. Ngula chuan Zamuanga hnenah chuan,"Khawlian pasalțha Vanzika khan Kawlbem tepawh Lusei lal ho hnuaia awm vek kha ati sia. Lusei țawng an hmang hauhlo ania. Paite țawng anih hi an hman" an ti a.Zamuanga chuan,"Paite țawng pawh kan thiam tho a. Buaina tur a awm em ni?" alo ti thuai a.Ngula chuan,"Luseiho angin biak an nuam ve hlei nem. Minlo lawm vaklo maithei nia. Kawngchin kan zawt anga. Kan kal vang vang dawn nia" an ti a. Thui vaklo an kal leh hnu chuan pa pakhat Sumsuih mawlh mawlh lai hi an va hmu a. Zamuanga chuan chupa hnenah chuan Paite țawng in,"Ka pu thil kan lo zawt lawk thei ang che ngem?" a han ti a. Chu pa chuan,"Thei tuk e. Enge ni ta?" alo ti var a. Zamuanga chuan,"Selam khaw pana kal tum kan ni a. A kawng min kawh hmuh thei angem?" an ti a. Chu pa chuan,"Thei e a. Tikhan khua kha paltlang ula. Kawng zau pangngai tak alo awm mai ang. Selam khua nen chuan kan inkal pawh reng alawm" alo ti a. Ngula chuan,"Anih ka pu,in lal hi tunge anih reng reng a" tiin alo zawt a. Chu pa chuan,"Kan lal hi Chhingvunga Hauzel ani a. Selamah a țhu ani. Kan khua leh Selam bakah Zotlang a awp tel bawk a" alo ti leh a. Ngula chuan,"Selam khua chu ala hla viau em" an ti leh a. Chupa chuan,"Hla tawhlo e. Khaw thim hmain in lut hman ang. Hmanhmawh tawh teh suh u" an ti leh a. An thil hriat duh ber an hriat takah chuan Kawlbem khua chu an chhuahsan ta a..

    Khua an chhuahsan fel hnu chuan Zamuanga chuan,"Kan khua chauh lo pawh lal neilo an lo tam hle mai" an ti a. Ngula chuan,"Lal anneih kha.Selam lalin a awp tal alawm. Lal nei leh neilo khua chu a dang deuh anih hi. Lal țha tak neih thuai a chakawm mange" an ti a. Ngula bawk chuan,"Kan khaw upa ho lah saw an inla lian ve em em ringawt a. An fate thil tihsual lah an hre duh silo" an ti leh a. Zamuanga chuan,"Pasalțha Chawna khan lal nih kha duh mai sela țha tur hi nia" an ti ve leh a. Ngula chuan,"Lal atan chuan lal thisen kai ngei a ti deuh tlat alawm. A dik pawh a dik zawk mahna" a han ti a. Tichuan Selam khaw lam pan chuan an kal zel a.

     Hmanhmawh angreng taka tlai thim dawn thlenga an kal hnu chuan Selam chu tlai thim dawnah an lut a. Khuaah reilote lutin Tualcheng khaw panna lam an zawtchhuak a. Chumi hnu chuan khua chu an chhuahsan ta a. Chumi zan chuan Selam leh Tualcheng inkarah an riak phawt a. A tuk khua alo var chuan Tualcheng khaw lam an pan ta nghal a. Chawhnu lam hret tawhah chuan ralkhat ațanga khaw pakhat lang chu an han hmu ta a. Tualcheng khua anih ngei ringin an pan ding nghal char char a. Tlai lam behliang mun hun velah chuan khua chu an hnaih tawh hle mai a. Chutia hmanhmawh leh phur deuh taka an kal sauh sauh lai chuan khawchhung lam ațanga Silai puak dawt dawt ri chu an hre ta a. Silai chu a rik chhunzawm reng a. Ngula chuan,"Engthil tak thleng ang maw. Va pawh mai chu a tihchiloh viau ang a" an ti a. Zamuanga chuan,"Ni e,kal zelna chi pawh ani chiahlo ani" alo tive a. Ngula chuan,"Khawchhung chiang taka a lan theihna lai ațangin eng thil nge thleng i va en reng reng teh ang" an ti a. Tichuan khaw lam pan chuan an kal lehnghal a. Khaw lan theihna lai an va thlen chuan khaw mawng lam deuha in pahnih khat lo kang mek chu an va hmu thei a. Khaw mawng lamah chuan Silai a puak reng mai bawk a. Thim dawn thlenga Silai a puah hnu chuan Silai chu a ri khat tial tial a. Silai puahna pawh khua ațangin a hla tial tial bawk a. Zamuanga chuan,"An hnawtkiang thei ani ngei ang. Mi engzat tak thi ang maw" an ti a. Ngula chuan,"A runtu lam chuan an tifuh vaklo anih hmel. Hawh teh khuaa luh i han tum chhin ang hmiang" an ti a. Zamuanga chuan,"Tun boruakah chuan khuaa luhna chi ala nilo tawp ang. Minlo that loang tihpawh a sawitheih hleinem" an ti a. Ngula chuan,"A dik viau mai. Ral ațang te hian minlo kap reu reu anga. Zanin chu ramah riak leh phawt ila. Naktuk khaw en laiin khuaah kan lut dawn nia" an ti a. Ngula bawk chuan,"Kan kal hun chu a fuhlo cher cher mange" an ti leh a. Tichuan ram lama riahna hmun țhadeuh zawn a,a tuk lama Tualcheng khuaa luh mai chu an duh ta zawk a.

    Chumi zan vêk chuan Khawlian lal Vanpuilala leh upate chu thil pawimawh tak ngaihtuahin an țhu khawm a. Apate hriat tur chuan Vanpuilala chuan,"Hei vawiin lamah ka pa unaute lam ațangin thu pawimawh tak kan dawng a. Sailam lal Bengkhuaia chuan a lalna rawn chawkbuai thei tuah ngaiin Mingo ho kapa rammut a rel a. Chumi tur chuan a sangawizawnpui lal tamtak hnen ațangin puihna a hmu tawh ani. Tichuan ka hnenah pawh mi rawn tirin ka tlangvalte chu a rammutna a telve turin min rawn sawm a. Kan tlangvalte tirh nge țha kan tih a,tirhloh mai" tiin a upate chu an rawn a. Upa pakat chuan,"Lal pa,kan tlangval tlemazawng tirh chu a țha lo maw. Nakinah an lung kan tihawiloh palh zawngin min rawn bei chiam thei ania" alo ti vat a. Mahse upa Pachuaia chuan,"Lal pa,keizawng kan tlangvalte tirh ka remti hauhlo mai. Helaiah buaina chinfel tur tamtak kan la nei a. Mingo ho chuan a ram an rawn chhuhsak azeng pawh anilo a. Lo zuk pawngpaw beih vak a țulna a awmin ka hrelo ani. Bakah kan tlangvalte kalbo hlani run kan tawk thei ve tlat ani" tiin a rawn sawi ve a. Rei ngial an sawiho hnu pawh chuan an thu a inmil thei ta hauhlo mai a. Upa țhenkhatin Bengkhuaia puih an duh laiin upa țhenkhat chuan puih a țulna an hrelo a. A tawpah chuan an upa min Kalhkhama chuan,"Lal pa,tunah chuan khaw thar kan din țan mek ani a. Kan buaina tawh neuh neuh te hi Sailam lal mi tirhte hnenah chuan han hrilh ta la. Minlo hrethiam ve mai ang chu maw?" an ti a. Vanpuilala chuan,"A engapawh chu lo nise. Zan te a rei tawh a. Naktuk lamah kan rel chhunzawm dawn nia" tiin a upate chu a țin tir ta hlawm a.

A upate an țin hnu chuan Vanpuilala nu chuan,"Ka fapa,kan chipui Sailo lalte avangin hei leh chen hi kan tlan tawh a. Khaw ropui tak i din takah chuan i puihna an rawn dil leh si amaw. Ka hrilh ang che. I pa thih hnu khan Lalna tlang changlo in min thlawptu te nen tlang hran hranah kan insuan kual a. Tunah chuan hei zalen takin kan awm tawh a. An buainaa kan zuk telve a țulna a awm tawh lo ani" tiin a fapa chu an hrilh a. Vanpuilala chuan,"Ni e ka nu,i sawidik khawp mai. Mahse khang hun lai khan lalna tlang kan changlo ani mai a. A thah em chu min thah loh kha maw. Ka upate nen kan han sawiho leh phawt anga. Kan remtih tlan dan berin kan kal dawn ani" an ti a. Tichuan mut zai an rel ve ta a.

                   Ṭhen-16

     Ngulate țhiandun chu Tualcheng khawdaiah chuan zankhat chu an han riak ta phawt a. Zingah chuan hma taka thoin tui awmna remchang deuh an pan phawt a. An han inphih fai sawk sawk a. Ngula chuan,"Khawdai maiah kan awm a. Mei kan nun chuan kan meikhu lo hmuin an ral te emaw minlo ti emaw ani anga. Tunah hian khuaah kan lut tawp mai dawn em ni?"tiin Zamuanga chu an bia a. Zamuanga chuan,"An khawchhunga va luh pawh a chakawm lemloh hle mai. Mahse hei leh chen kan kal tawh a,beidawnga kir leh chi kan ni tawhlo ani" tiin alo chhang a. Ngula chuan,"Engmah hrelo angin kan awm anga. Kan insawifel thei em ang chu maw. An khua lalh kuhlin an hung lem hlei lova. Thlamuan hmel takin kan kal dawn nia" an ti leh a. An inphifai zawh hnu chuan Tualcheng khaw lam pan chuan an han kal leh ta a.

    Tualcheng khaw kawtchhuah an thlen thleng pawh chuan naupang sava veh tur takngial pawh an táwk lo mai a. An ngaih a țha tawh chiahlo nain Ngulate chu anla kal zel tho a. Tualcheng khaw kawtchhuah an pelh hnu reivakloha chuan kawngchhak lam ațang hian,"Ding rawh u. In hmanruate te kha dahthla nghal bawk ula" an rawn ti ta thut mai le. Ngula leh Zamuanga hamhaih lutuk chuan an Muzuk Fei hawl lai chu an la keng ran mai a. Kawngchhak ațang vek chuan,"In hmanruate in dahthlak loh chuan kan kap nghal ang che u" a rawn tih leh takah chuan Ngulate țhiandun chuan an hmanruate an han dah vat a. Chutih lai chuan kawngchhak lam ațang hian tlangval pahnih hi Silai cheng kausa keng hian an rawn chhuak a. Ngula chuan,"Ral kan nilo ania. Tualcheng khuaa kan chhungte tlawh tur lokal kan ni" an ti vat a. Mahse tlangval pakhat chuan,"Țawng an pai ania,phuar nghal rawh u" a rawn ti tlat mai a. Ngula vek chuan,"Lungthulian khua ațanga lokal kan ni e. Ral kan nilo,khawngaihin in lal hnenah min hruai rawh u" an ti leh hram a. Tlangval pakhat chuan,"Lungthulian khua pawh kan hre ngailo e a. Lungngai suh u,kan lal chu i hmu em em ang" tihpah chuan a rawn phuar mawlh mawlh mai a. Tlangval țhenkhat chuan Ngulate iptepui chu anlo dap rawk rawk a. An mutbu ken te bakah an Buhfai leh Chi ilo an han hmuh chuan Tualcheng tlangvalte chuan an mahni kha run tumte zinga mi annih ngei ringin dim baksaklo hian khaw lamah chuan an kai phei ta a. Ngulate tan han tihvak ngaihna awm heklo le,lal hnenah insawifiahdan ngaihtuah mai chu an tum ta zawk a.

Tualcheng khaw tlangvalte chuan Ngulate chu an lal in lam panin an kai chho zel a. A khaw mite chuan anlo en duh hlawm hle mai a. A tamzawk chuan an ralte ni ngeiah ngaiin an lo an khum ve bawrh bawrh mai a. Tualcheng khaw lal in an han thlen chuan tlangval engemawzah hi lal in leh a velah chuan anlo ding hlawm a. Lal in tualah chuan tlangval panga vel hi thihnuang chungin ripah anlo khung ve bawk a. Ngula leh Zamuanga chu an in en a,an chil an lem kalh kalh ringawt mai a. Ngula chuan Zamuanga hnenah chuan Tualcheng khaw ho hriatthiamloh turin,"Hmabak chu phurawm fahranloh ve" an ti sa sa a. Zamuanga chuan,"La țawng vak rihlo teh ang" lo ti thuai a. Chu veleh tlangval pakhat chuan,"Engmaw in sawi a?" a rawn ti vin țhak mai a. Ngula chuan,"Kan han inhnem kual ve mai mai alawm" alo ti ringawt mai a. Tlangval pawh chuang engtin mah a tih chhunzawm lemlo a. Tichuan Ngulate chu Tualcheng lal inah chuan an hruai lut ta a.

     Lal ina an han luh chuan Tualcheng lal Vanhnea leh a upate chu an lo țhu țhap mai a. Ngulate mantu zinga tlangval pakhat chuan,"Lalpa,he tlangval pahnihte hi kan khawm lam pana lokal anni a. Rinhlelh thilah kan rawn man ani. Lusei țawng pawh an thiam țhațhumlo" ahan ti a. Tualcheng upa pakhat chuan,"Eng ti tura lokal nge annih reng reng le" tiin alo zawt a. Tlangval chuan,"An chhungte kan tura lokal angin an insawi a. Mahse an ipte ah Mutbu leh Buhfai bakah chiseh ilo an ak nual ma. Muzuk fei an hawl ve ve bawk" an ti leh zat zat a. Chutah Tualcheng lal Vanhnea chuan Ngulate hnenah chuan,"Khawi khua ațanga lokal nge innih a. Engti tura lokal nge innih. Thudik in sawiloh chuan ka tlangvalten an that nghal ang che u" an ti a. Ngula chuan,"Lal pa,in khua ațanga hla tak mai Lungthulian khua ațanga lokal kan ni a. Kan lal chu Kamlova niin tunah chuan a boral tawh nghe nghe. Tualcheng khuaa kan chhungte zawngchhuak tura lokal kan ni" an ti zar zar a. Lal chuan,"I khaw hming leh in lal hming pawh chu ka va hre ngailo ve. Kan khuaa in chhungte chu an hming tal insawi thei em?" an ti a. Ngula chuan tuber nge upa Suakkunga tih a hriat duh avang chuan,"Lal pa,pu Suakkunga ni ta in ka hria" an ti țhuai mai a. Chu veleh Tualcheng upa min Suakkunga chuan,"Lal pa,heng mite hi ka hre ngai hauhlo mai. Dawt an sawi ani" a rawn ti vat a. Lal chuan,"A engapawh chu nise. Khawchhak Pawih ho chu annih loh hi. Kawl bun tir ula,ripah lo zuk khung rih phawt teh u. Tunah chuan ngaihtuah tur pawimawh kan la nei e" a ti ta daih mai a. Ngula chuan engemaw sawi a han tum leh laitak chuan Tualcheng tlangvalte chuan an kaichhuak ta daih mai a. An pahnih chuan kawl buntirin lal in tuala rip pakhatah chuan an khung ta a.

     Tualcheng tlangvalte an kal sawn hnu chuan Zamuanga chuan,"Ngula,Lusei țawng i thiam viau emaw ka tia" nui tet tet chung chuan a rawn ti a. Ngula chuan,"Ka hman diklohna lai reng reng ka hrelo. An chhuanlam ve mai mai anih kha" alo ti hluk a. Zamuanga chuan,"Khawchhak Pawih ho chu tute nge ni reng reng le. Nang pasalțha Chawna i zui ngun deuh a. Ilo hre mial lo maw?" tiin Ngula chu an zawt leh a. Ngula chuan,"Hre teh suh ei. Keiniin Paihte kan tih hi anni ho hian pawih an lo tive ani mai lo maw?" alo tive mai a. Zamuanga chuan,"Chu erawh ka ring chiahlo. A engapawh chu nise hei kan l dam a,a zia reng reng e" an ti a. Chutih lai chuan an bul lawka rip chhunga lo awmve tlangval pakhat chuan,"Pawih chu Pawih,Paihte chu Paihte"alo ti lang lang a. Ngulte chuan an en rual țhawt a. Chutah Ngula chuan,"Țhianpa mikhual ve tho em ni innih" tiin an zawt a. Chupa chuan,"Tualcheng khua hi kan pasalțhaten an rawn hal vek dawn. Min ngaihsatute hi chu ka la thungrul vek ang" an ti piap piap mai a. Ngula chuan,"Thungrul thei hmel pawh i put loh kha mawle" alo ti sam et a. Pawih pa pawh chu a ngawi ve mai a. Ngula leh Zamuanga erawh an țawng char char a. An dinhmun a derthawng viau e tilo chuan an hlau hauhlo mai a.

     Fehrehsan thleng pawh chuan Ngulate chu tumah rengin an rawn ngaihven lova. A khat tawkin naupang hoin lungtea rawn vawm paha an rawn chhaih mai mai tihlohah chuan tumah rengin an rawn ngaihsak lo a. Ngula chuan,"Zamuang,heng ho hian ngilneihna an va tlachham ve. Tui far khat pawh min pek an tum hauhlo ania" an ti a. Zamuanga chuan,"A dil tepawh han dil chhin ve phawt la mawle" alo ti sam et a. Ngula chu an hawi kual deuh a,hla vakloa tlangval pakhat ding hnenah chuan,"Hei tlangval,tui tlemte min han pe tawh. Kan thi thei dawn alawm" tiin a han au a. Chu tlangval lah chuan anmahni lam pawh a rawn hawi duhlo a. Ngula chuan zawite hian,"Ral angah chuan minlo ngai tak tak anih dawn hi. Thih a hnai hle mai" an ti a. Zamuanga chuan,"Henglai ram thleng thlenga thitura va kal chu a hahthlak mange aw. Kan khaw bula lengkirahte khan lo tla hlum mai mai zawk ila" nui hak hak chung chuan a rawn ti a. Ngula chuan,"A lungngaihthlakloh e,min thah an tum veleh Saithanpari te ro thuhrukna kha kam hrilh then mai dawn nia" alo ti ve mai a. Hrehawm ti hmel pawh pu duhlo chuan an titi vel mai mai a.

      Ngulate țhiandun chu nilengin tumah rengin an rawn ngaihsaklo a. Chaw leh Tui takngial pawh a petu tur an awmlo lehnghal. Ngulate chuan Tualcheng lal ina lit leh chhuak zat te chu anlo chhiar vel mai mai a. An rilru tih hahdam dan ngawt an ngaihtuah a. Tlai lam thim thet thetah chuan Ngula chuan,"Tualcheng khaw ho chu an in ralring ve hle mai maw. An ral te an la hnawt țiau zo lo ani ngei ang" an ti a. Zamuanga chuan nin hmel fe hian,"An ral te chuan rawn bei thuai thuai se nia ka tih.Tui takngial pawh min pek an tumlo ania" an ti nang nang a. Ngula chuan,"Min la thah em loh hi chuan lawm viau mai teh ang" alo ti sam et . Chutia an titi mawlh mawlh lai chuan tu emaw hi an lam pan hian alo kal tih an hmu a. Mahse khua athim tawh avangin eng ang hmel pu nge anih an hre theilo thung. A inthuam dan ațang erawh chuan hmeichhia ani ngei tih chu an hre thei a. Chu hmeichhia chuan Ngulate kianga rip chhunga awmte chu tuithawlin tuina rawn tulh phei diat diat mai a. A pek zawh vek hnu chuan Ngulate lam chu rawn pan pheiin ngawi reng chung chuan Zamuanga chu tui a rawn intir ve ta a. Zamuanga a intir zawh chuan Ngula chuna rawn tulh ve leh mai a. Ngula tuihal tawh lutuk chuan a lo dawt khawlh khawlh mai a. A duham lutuk aleiah a tuiin chu a hak a,a mah tui rawn tulh mektu chu a phuh ta țhawt mai a. A khuh zui awk awk a. Zamuanga lah alo nui kiah kiah mai a. Tui rawn petu lah engmah sawiloin a ding reng a. Ngula chuan inthiamlo tak chung hian,"Ka tihpalh ani,min ngaidam teh. Tupawh chu lo nila,i chungah kan lawm em em ania. Khuanun malsawm che rawh se" an ti zat zat a. Tui rawn petu chuan engmah sawi lemlo in a kalsan leh ta mai a. Ngula chuan thawk lak ham ham pah chuan,"Ka tuiin tawh azawngah ala tui ber ang. A tawpah chuan mi ngilneitak pakhat chu kan tawng ta anih kha. Ka harh sawng sawng mai" an ti a. Zamuanga chuan,"Tui a rawn pe ta che kha a inchhir rum rum ang ka ti" alo ti vat a. An han nui dun leh rih a.

     Zan lamah chuan khua a thiang vuk mai a. Zan te alo rei tak deuhah chuan Ngulate țhiandun chu an muthlu bawih bawih mai a. Chutia an mutthluk bawrh bawrh lai chuan Silai puak țhuai țhuai ri hian a rawn ti harh zawk mai a. Ngulate țhiandun chu an harh chiang ngei mai. Eng thil nge thleng ta tih hriat tumin an theih ang tawk chuan an han dak a. Khaw mawng lama in kang sen zuaih zuaih mai le Silai puak ulh ulh ri ațang chuan Tualcheng khua chuan run an tawk leh ngei ani tih an hre ta a. Lal in leh a velah chuan mipui an rawn pung khawm sup sup tawh a. Khawchhung lamah erawh na tuar au thawm leh thinrim inhrosa thawmin a khat thung. Ngula chuan ,"Pawih ral ho chu annih tak tak hmel hi. Han inbei tak tak teh se" zawi sap hian an ti a. Zamuanga chuan,"A khawilam zawk pawhin hnehna chang sela kan chan chu a chau ve hrim hrim" alo tive a. Ngula chuan,"Kei chu Pawih lam hi chak sela ka ti mange. Min chhuah mial mahna" an ti a. Zamuanga chuan,"Ilo thlir zel phawt teh ang. Hetianga inbeihna hi ka vawikhat hmuhna ania.Ka hmuh tawpna anihloh hram ka beisei" an ti a. Ngawi hle hle chuan an țhuthmun ațangin Tualcheng khaw kang duai duai chu an thlir ta ringawt mai a.

     Inbeihna chu anasa ta hle mai a. Tualcheng tlangvalte chu an chan a chhe hret hret a. Lal in lam pan chuan an tawlh zim hret hret a. Ngulate awmna velah pawh mipui an rawn din khup tawh avangin Ngula tepawh chuan engmah an hmu thei tawhlo a. Tualcheng tlangvalte lah chu theihtawp chhuah turin anla in au lauh lauh reng a. Mipui thlabar chu an țe terh tuarh mai bawk a. Chutia ngawin renga an chungah enge lo thleng dawn tih ngaihtuaha an țhut lai chuan an bul lawka rip chhunga awm Pawih tlangvalte chu Tualcheng tlangval țhenkhat chuan rawn lachhuakin an rawn sat chhawk ta hmawk hmawk mai le. Ngulate chuan hlauthawng ru tak chung chuan anlo thlir ve tawp a. Rei anilo,Tualcheng tlangvalte chuan Ngulate tanna rip chu an rawn sat chhe nawk nawk mai a. Ngulate chuan che changlo hian anlo en tawp mai a. Mahse Tualcheng tlangvalten an that ve mai dawn a an ngaih lai chuan tlangvalte chuan Ngulate an phuarna chu an zai chah sak ta mawlh mawlh mai a. Ngulate mak ti taka an awm lai chuan tlangvalte chuan,"Tunah hian khua hi chhuahsan ula,in khaw lamah in tlan dawn nia. Kan lal chuan in chunga a thiltih zawng zawng avangin ngaihdam dil ani. Tlanchhe nghal rawh u. Hei in thawmhnawte pawh kan rawn keng nghal e" an ti ta a. Ngula leh Zamuangan lawmthu an sawi hma chuan tlangvalte chu an kal zui nghal a. Ngula chuan,"Ka țhian ka rilru ang hi i pu ve emaw chu. Mi puih an ngaih laia han tlanchhiatsan daih chu" an ti a. Zamuanga chuan,"Ral hi ka la bei ve ngai miahlo a. Mahse tlanchhiat erawh ka tumlo bur. Tui pawh min rawn pek kha" a lo tive vat a. Ngula chuan,"Anih kha i Fei hi,hawh teh Phaw i va dil teh ang. Chempui kha ak bawk ila" tihpahin Tualcheng khaw tlangval Lal in vengtute lam chu a va pan a. Ngulate an va thlen phei chuan Ngula chuan lal in kianga tlangval Silai nena lo ding hnenah chuan,"Țhianpa,Phaw han hman mai tur a awm emaw chu. Kan va mamawh ve" tiin an dil a. Chupa chuan,"Lo nghak lawk rawh u aw" tihpahin lal in lamah chuan a tlan lut nghal a. Phaw pahinh rawn keng chhuakin Ngulate a rawn pe ta. Ngula leh Zamuanga chuan Phaw chu an la ve ve a,lal in sir lamah chuan an tlan liam ta nghal a. Ngula chuan,"Zamuang,an rinlohna lam ațangin kan bei thut dawn nia. Phaw khan i nawr vak anga,i chhun zui zel dawn nia. Tualcheng hoin țanhmun an khawh lohna lam ațangin kan bei ang" an ti a. Tichuan Tualcheng tlangvalho țanhmun chu tlan hualin Pawih ho chu a sir zawng chuan an rawn nawr phei ve ta a. Pawih ho chuan lal in lam chauh chuan an in hawt buk vak ,Tualcheng khaw kawtthler dangah erawh khat pharh hian an inzar a. Chutak chu Ngulate tan beih a rem phah dawn ani. Ngulate leh Zamuanga chuan Pawih tlangval tlema tla fal deuh an hmuh hmasak ber chu Muzuk fei chuan an han khawh thal tawp mai a. Pawih pasalțha ho lah lal in mual lama an awm vek avangin engmah an hrelo a. Zamuanga chuan an khawh hlum pa taksa ațanga a fei phawi pah chuan,"Ngula,kei zawng mi han thah tawp hi ka in thiam theilo. Tihlum lem lova hliam mai ka va duh ve" an ti a. Ngula chuan,"Ni e,thah loh hram dan kan ngaihtuah dawn nia. Silai pakhat tal kan hmuh angai. I hmanhmawh teh ang" an ti a. Tichuan Pawih hoin an lak tawhna chin khaw kawthhler dang chu an fang zel a. Rei vakloah chuan Pawih tlangval panga lai maiin Tualcheng khaw ho lu an lo tan nghauh lai chu an zuk hmu ta a. Ngula chuan zawite hian,"Silai keng pakhat a awm tlat mai. A silai keng ber khu keiman ka khawh anga. Pakhat dang khu nangman. Tichuan kan pawmchilh tawh mai dawn nia. Khai le" tippah chuan Pawiho awmna lamah chuan atlan thla ta a. Pawih tlangvalte lah lo inring hman bik heklo le. Silai keng pakhat leh a bula ding chu an thal nghal tawp mai a. Chu veleh midangho chuan Ngulate chu Chempui nen an rawn bawh ta nghal a. Tlangval pakhatin Ngula a rawn bawh chiah tihah chuan Ngula chuan a Phawin alo su thal tawp a. Hmun leh hmunah chuan an in nawr ta siah siah mai a. Ngula chu tlangval pahnih chuan beihrawnin Zamuanga leh tlangval dang pakhat chu anlo in sat ve siah siah bawk a. Ngulaten phaw an hman avang chuan Pawih tlangvalte chuan an sat fuh thei derlo mai a. A tawpah chuan pawih tlangval pathumte chu an tukzal thei ta hram a. Ngula leh Zamuanga hah lutuk chu an an han ding vang vang a. Lal mual lamah erawh Silai ala puah chhunzawm reng a. Ngula chuan,"Ka rin aiin beih an awlsam daih mai. Ka pa hian Phaw hmandan min zirtir fo a. A sawi hlauhawm thei em em a" an ti a. Zamuanga chuan a dul pilh hrup tuai vut vut pah chuan,"Inbeih ilo va thiam ve. I pa in a zirtie țhin che tih chu ka hria a.Mahse a hmuna han hmuh meuh chuan awih a har alawm" alo ti a. Ngula chuan,"Hawh teh i kal thuai ang. Lal in mual lamah kan lut phei anga. Pawih ho saw hnung lam ațangin Silai hian kan kap anga. Tichuan kan ti hlauhthawng dawn nia" an ti a. Tichuan lalmual lam pan chuan an tlanphei leh ta a. Lal in mual an va thlen chuan Tualcheng tlangvalte chu an lo chep tawh hle mai a. Ngula te chuan pawih tlangval a hnufual deuh pakhat chu an han kuk hnang leh hram a. Ngula chuan,"Kan han pawmchilh chuan kan hneh dawnlo a. Mawnglam ațang hian ka kap anga. Tih hlauhthawn a tlanchhiat tir kan tum dawn nia. Chutiang anih ngawt loh chuan hneh ngaihna an awm tawhlo e" an ti a. Tichuan in la ding awmchhun chu phên chho zelin Pawih ho hnung lamah chuan an kal chho zel a.

     Silai chu a rik chhunzawm reng a. Tualcheng tlangval hmatawng te leh Pawih tlangval hmatawng te chu Chempui leh hmanraw dang nen an in pawmchilh țan tawh a. Chutia Pawih hoin Tualcheng tlangvalte an nawr tawm mek lai chuan an thlang lam ațang chuan Silai alo puak dur mai a. Pawih tlangval pakhat chu a thal tawp mai le. Chutih rual chuan thlang lam ațang chuan tu emaw hian,"Tualcheng tlangvalte u lo zam suh u. Nangmahni pui turin kan lokal e" tiin a rawn au lauh lauh mai a. Pawih tlangval Silai keng,hnung lama țan khawhte chuan Ngulante awmna lamah chuan Silai an rawn kap ta ut ut mai a. Chu chiah chu Pawi ho thil tihsual chu ani ta ani. Silai kenga anmahni lo pui tu tur bera an dah ten an hnung lama Ngulate ngawt an buaipui lai chuan Tualcheng Silai kah thiamte chuan Pawih ral hmatawng ho chu an lo sai thlu ta mial mial mai a. Tualcheng tlangvalte lah anmahni pui tu an awm tawh tih an hriat avangin a hma aia nasa zawk chuan an rawn nawr let ta a. Pawih tlangval Silai kah thiamte an harh chhuah meuh chuan ral hmatawnga an dah tamzawk chu anlo thi tawh a. Ngula leh Zamuanga erawh Thingkhawn phenah Silai mu laka an him nan an tawm chawih chawih mai a. Silai lah chu vawikhat kah chiah a awm tawh lehnghal.An sir velah te chuan Silai mu chu a rawn fing fua fua fua a. Chutih lai mek chuan Tualcheng lam chuan awrawl nen pawih ho chu an rawn nawr tawlh ta hun hun mai a. Pawih pasalțha ho chuan an tlangvalte chu tlanche turin an au lawm lawm a. Tichuan am sa him nan tiin khaw mawng lam,Ngulate awmna lamah chuan thih leh thih tiin an rawn bawh thla ta tlat mai le. Chutia pawih ho an rawn tawlh tak zelah chuan Ngulate awmna chu a him talo. Ngula chuan a țhianpa hnenah chuan,,"Zamuang,kan tlanchhiat mai angai ani. Min rawn chil vaih chuan kan damzo hauhlo ang"an ti a.Ngula bawk chuan,"Silai hi ka kap puak leh anga. Chumi rual chuan i tlan nghal dawn nia" an ti a. Tichuan Ngula chuan pawih ho awmna lamah chuan Silai chu an kap puak leh ta dur mai a. Zamuanga chu a bihrukna ațangin thlang lam panin a tlan nghal a. Mahse a tlai hret ani,chhak lam ațanga Silai mu lo thlawk chuan a dar veilamah tak hian rawn fuhin a tlu thal tawp mai a. Ngula chuan,"Zamuang"tihpahin a phaw ken nen chuan a țhianpa awmna lamah chuan a tlan thla nghal a. Hmanhmawh takin a țhianpa chu in la ding pakhat phenah chuan an hnuk lut nghal a. Zamuanga chuan thei leh theilo hian,"Ngula,min tlansan rawh.Nang tal i dam angai ania"a rawn ti a. Ngula chuan,"Ni lo e,kan thih leh kan thi ani mai. Dam bik kan awm tur anilo. Tikhan thi angin lo awm rawh" tihpahin Fei leh Phaw keng chuan a țhianpa a dahna nilo lamah chuan a tlan phei ta nghal a. Pawih ho tlanchhe tur nen chuan an intawng ta nge nge ale. Pawih ho lah a kawtawpa țang annih tawh avang chuan pawisak an nei tawhlo hle mai a. A hnung lamah Tualcheng tlangvalhoin an rawn um bawk avangin hmanhmawh baklengin Ngula lamah chuan Silai mu leh Fei an rawn sur tir hi ani ringawt mai a. Ngula chuan a țhianpa awmna lamah Pawih ho an kal ang tih hlauin amah an hmuh theih tawk tur ang zel chuan a tlan a. Mahse inven zawh reng sen nilo le. Ngula In pakhat ațanga in danga a tlan phei dawn chiah tihah chuan Ngula malpui tak maiah chuan Fei a rawn inkhawh bur ta chat mai le . Ngula chu a țhingthi nghal hnawk a,a phaw chuan ala inveng hram hram a. A țhingțhit rual deuh thaw chuan Silai a lo puak leh a,Ngula phaw ken chu a a keh pawp a. Thlang lamah chuan a hlawm thla țawk mai a. Pawiho pawh chuan a thi angah ngaiin khaw mawng lamah chuan an tlan luhsan ta vek mai a. Ngula chuan a awm thip deuh zawk chu a hre thei a. A lam pana meichher lo eng thla sap sap chu fiahlo ruai hian a hmu thei a. Chutah,"Zamuanga kha"an ti sap a. A chatthla ta riai riai a.

                   Ṭhen-17

Tualcheng khaw kawtthlerah chuan thisen a luang zel zul mai a. Hnehna an chan tak avangin lawm hle mahsela an țhiante tamtak an chân avangin tu lawm mah a kim theilo. Nu țhenkhat chuan an fapate leh an pasalte ruang anlo țah khum hawm hawm a. Naupangte lahin an pa te an lo au ve chul mai a. Pachang meuh pawh intipachang zolo in a indawm kun hial tave ang. Tlangvalte chuan an țhiante ruang chu an han la khawm a,lal intualah chuan an zalh țhap a. An hmelmate ruang pawh hmun rem lai deuhah chuan vawmkhawmin an lu erawh an la vek thung. Hliam tamtak an awm a. Hliam na zual deuhte chu lal inchhung lamah an zawn lut a. Hliam na vaklo te erawh pawn lamah an enkawl thung. An hliam anat dun em avangin Ngulate țhiandun pawh chu Lal in lamah chuan an zawn lut ve a. Zamuanga chu thihpui tham hliam tuar nilo mahse thisen alo hloh hnem deuh avangin a chechang peih hauhlo mai a. A tlangvalten mikhual tlangval pahnih anlo zawn lut anhan hmuh chuan Tualcheng lal Vanhnea chuan,"Kan mikhualte kha chhuah turin ka ti che u ni lawm ni. An thi anih vaih zawngin mikhual kan that ang ani dawn asin" tiin tlangvalte chu alo hau deuh a. Tlangval pakhat chuan,"Lal pa,an thawmhnawte kan pek vek hnuah khua chhuahsan turin kan ti alawm. Engtia helai hmuna lo awm thei nge annih kan hre hauhlo ani" a rawn ti a. Tlangval pakhat chuan,"Lal pa,lal in veng tur a dah ka ni a. An pahnih khan Fei kengin ka hnenah anlo kal a. Phaw min rawn dil a,ka lo pe ta mai anih kha. Khawi lamah ngre an kal reng kalo en zui lo a" an ti a. Lal chuan,"Tunah chuan anih tur ang ani zo vek tawh a. Khaw mawng lam ațanga min rawn puitute kha tute nge annih ?" an ti zawm a. Chutih lai chuan an khaw pasalțha Hrangaia lo lut chiahin lal hnenah chuan,"Lal pa,khaw mawng lam ațang kan hmelmate rawn beitute kha kan mikhualte pahnih hi anni e. Pawih ho khan pahnih chauh anni tih hria se zawng min beih kha an țhulh hauhlo tur ania. Mahse khatia hnunglam ațanga anmahni rawn kaptu an awm takah khan an chiai ta a. An Silai kap thiamte khan keini min bitum taloin an hnunglama awmte kha an kap ta zawk a. Kan tan hun țha an rawn siam ta hlauh ani. Kan mikhualte awmlo sela zawng kan dang zo hauhlo ang" tiin thil thlen dan chu a rawn sawi a. Lal chuan,"Chuti alo ni maw. An dam chhuah ngei angai ani. Hliam dang kha chu an mahni in lam țheuah zawn hawng ula. Uluk takin enkawl ang che u. Kan mikhualte erawh ka inah awm rawh se. Dam chhuak thei hmel te an la pu em?" an ti a. Pasalțha Hrangaia chuan,"Lal pa,pakhat zawk hi chu a dar ah kah ani a. A ngaihtuahawm lemloh ani. Mahsela pakhat zawk hi a malah Feia khawh ani a,a awmah kah hliam ani bawk a. A dam zo angem tih ka chiang hauhlo mai." ahan ti a. Lal chuan,"A awma an kahna chu a thûk viau em?" an ti leh a. Chuti lai chuan tlangval pahnih hian Ngula hliam chu anlo hrufai mawlh mawlh a.Tlema silai kahna an han zen deuh chuan Silaimu chu a awm ruh ah a tang tih an hre ta a. Chu veleh tlangval pakhat chuan,"Lal pa,hei a kawchhung lam chu a khawih lo hlauh ani. Silai mu hi a awmruhah tang ania" a rawn ti var a. Lal chuan,"Phaw an keng inti maw kha. A Phaw kenin a chhan him hlauh anih chu. Kan Bawlpu pawh koh ula. Han thawi teh se" an ti a. Tlangvalte chuan an lal thupek ang zel chuan an ti nghal a.

     Chu zan zet chu Tualcheng khaw tan chuan zan lungngaihthlak tak ava ni em. Tumah rengin mut hmun pan zai an rel theilo a. An in ralin an halsak takte chu lal in leh a velah chuan an awm rih a. Lal chuan a khaw mipuite chu țawng thlamuanin huaisen taka awm turin a fuih sauh sauh a. Tlangval thi tate chu an in lamah hawn puiloin lal mualah chuan an men anga. A tuk lamah an vui liam mai dawn ani. An ral ho tlanchhe tawh mahse inveng lo a awmna chi anih loh avang chuan Tualcheng val upate chuan an khaw luhkhan remchang laiah chuan ralveng an dah nghal zung zung a. An Silai mu tam zawk an kah ral hman avangin Thirdeng pa pawhin hah sawiloin a zan azan chuan Silimu tur a chher nghal tlauh tlauh maia. Ruang zawng zawng zan lama an senghawi vek chuan an chau lutuk dawna an hriat avangin an hmelhma ho ruang an dahkhawm bak chu a atuk lama senghawi mai atan an dah ta rih a.

     Chumi zan chuan an hmelmate chu anlo lang chhunzawm ta lemlo a. A tuk zing khua alo var chuan Tualcheng khaw tlangvalte chuan an țhiante thlan tur an lai leh nghal sap sap a. Tlangval Sawmthum vel zet mai an chân avang chuan thlan laih pawh hautak hle mai a. An țhiante ruang zah taka vui liam an duh avang chuan thlan khurte chu a thuk dan pangngai thlapin an lai a. An hmelmate ruang erawh thlan khur pakhata a tam thei ang ber phumin ramsah thildangin an haih chhuah mai lohnan leh a rim a chhuah loh nan uluk takin an chilh thung. Thlanmual lama an khaw tlangvalte an zawn liam hma chuan lal chuan khaw mipuite hmaah thu an sawi leh a. An khaw tana nunna hlantu zawng zawngte chu an theihnghilh tawhlo tur thu leh chhungkaw pa ber thihna inchhungte cgu endawng annih dawnloh thu an sawi a. Lal in thu a sawi zawh chuan Tualcheng khaw tlangvalte chuan an țhiante ruang chu thlanmual lamah an zawn ta a. An hnungah mipuiten zuiin a tawp berah chuan lal leh upaten an zui thung. An țhian boral tate an vui zawh chuan khaw mipuite chu lusunte lenpuiin an lungngaihna te an inhnem tawn a. Lusun chhungkuate in lamah chuan zu bel te chawi lutin an zai dap dap a. Tlangval țhenkhat erawh chuan khaw kawtthler thisen luangte chu Ui han liah fai zawh sen anih loh avangin hlumin an lo chhilh hnan mek thung. Lal leh a upate pawh lusun chhungte in lamah an kal lawr den den mai . Chutiang taka channa nasa chu an la tawn ngailoh avangin an hrilh a hai tlang hle ani.

     Lal in pindanah chuan Ngula leh Zamuanga chu an mu zar mai a. Tlai lam zanriah chhum hun bawr velah chuan Zamuanga chu a rawn harh hlawl mai a. Thei leh theilo a rawn țhuchhuak chung hian,"Khawngaihin tui mi han pe teh u. Ka tui ahal em mai"a rawn ti a. A enkawltu tlangval pakhat chuan Mau theiin tui tlemte an tulh a. Zamuanga chu an hawi kual ruai ruai a. A kiang a Ngula,mitthi ang maia lo mu dâng bal chu anhan en a. A kianga tlangval ding hnenah chuan,"Ka țhianpa hi a damchhuak zo angem?" tiin an zawt a. Chu pa chuan,"Ka hre biklo le. A hliam hi rin ai takin a na lo a. A thaw pawh a pangngai viau ani. Kan bawlpu in a thawi a. A dam chho mai ang. Mu hahdam leh tawh rawh" an ti a. Zamuanga chuan a kianga Ngula mu chu an va dek a.A taksate chu alo lum ve pap mai a. Chutah zawi sap hian,"Ngula,i damchhuah ngei angai ania" an ti a. Tichuan a mut na ngaiah chuan a mu leh ta nghal a.

     Zanriah ei hun awm velah chuan Tualcheng lal leh a upate chu Lal inah an țhu khawm a. Lal chuan,"Hei kan mikhual hliam zinga pakhat chu a rawn harh ve ta a. Kan mawl lutuk luatah an hming pawh kan lo zawt lo a. A muhil a harh veleh an hmingte kha inlo zawt dawn nia. An lo thlen tirh khan kan han rinhlel mai pawh a. A zialo tak tak ani. Eng khaw pasalțha emaw chu anni ngei ang le" an ti a. Upa pakhat chuan,"Eng vanga tlanchhe mai lo nge maw annih leh. An sawi ang tak khan kan upa Suakkunga hi anlo hre tak tak angem le?" a rawn ti a. Chu veleh upa Suakkunga chuan,"Kei zawngin tute nge annih ka hre hauhlo mai a. An nu leh pate ațang minlo hria pawh ani thei a. Mahse an țawng hmandan ațang kha chuan min hretu annih pawh ka ring theilo ani" an rawn ti leh a. Lal chuan,"Tunah chuan engmah la zawt rihlo ila. An damțhat deuh hunah anlo kal chhan chu anmahni hian an sawi ve mai turah ngai ila a țha ange. A hliam na zawk pawh a taksa a pangngai țan tawh viau a. Reiloteah ngai a awh chho ve mai turah ngai ang. Tunah chuan pawih ral lakah kan him ta phawt a. A lawmnan zu no tepawh i han dawm ang u hmiang" an ti a. Tichuan zu an in chhunzawm ta a.

     Tualcheng khuain rûn an tawh a țanga ninga lai aliam leh hnu chuan nunphungte pawh a pangngai chho țan leh ta viau mai a. Zamuanga chu damțha viau tawhin lal in leh a chhehvelah chuan a vak kual peih tawh a. Ngula erawh a taksa ala chau deuh a. Chawei tura a țhuchhuak bak chu awmhmun ala sawn thei meuhlo ani. Lal in a enkawl annih avang chuan a taksa pawh a țha sawt viau mai a. A taksa dang bai tepawhin a rawng pangngai a rawn man chho hret hret tawh ani. Chutia an țhat chho zel takah chuan anmahin enkawl tura an tih tlangvalte pawhin kalsan tawhin lal bawih nula pahnih hian an enkawl a. A khat tawkin Bawlpu in alo thawi zeuh zeuh bawk. Ngula chuan lal in pindan piah lam chu ala hmu hauhlo mai a. An mutna pindanah lah chuan anmahni enkawltu nula pahnih leh a Bawlpu bakah lal leh upate tihloh chu tumah an lo lut ngailo ani. Zamuanga chuan Ngula chu pawn lama a thil hmuhte hrilhin a rukte in Tualcheng lal fanu hmelțhatziate chu a hrilh chamchi mai a. Ngula lah chuan thu tak hla takah alo ngaihsak lemlo thung .

    Nikhat chu Ngula chuan chutia awmhmuna zun leh ek han thir ringawt mai chu tlawm thlak atih deuh avangin zing hma deuh hlekah hian a bula mu a țhianpa chu an kai tho a. Ngula chuan,"Zamuang,hawh teh dai thlengin mi bat chhuak teh khai. Pawn lam boruak han hip ve tepawh a chakawm tawh alawm" an ti a. Zamuanga chuan,"I kal theilo ang. I nat belh phah mai tur ania" alo ti hluk a. Mahse Ngula chuan,"Midang an thawh hma hian min batchhuak vat la nih chu" an ti a. Zamuanga chuan,"Chutia nangmah berin itih tlatte chuan ni hmiang chu" tihpahin Ngula chu an kai tho a. Ngula chuan a țhianpa rinchhan chung pawh chuan kal harsa ala ti hle mai a.Mahse a mut reng chuan a dam har dawn lutuk tih hriain a tilui hram hram a. Lal ina ațanga an han in bat chhuak tur chu Ngula chuan,"Zamuang,muangchangin aw,mi muhil lai kan tiharh palh ange" an ti a. Tichuan lal in pindan ațang chuan an inbat chhuak ta a. Lal ina awmte anla mu vek emaw an tihlai chuan mei an lo nun hman tawh a. Mahse tumah an awmloh avangin lal chhiahhlawhte zing tuichawi turin an nun anih ringin pawn lamah chuan tuma hriatlohin an in bât chhuak ta țaih țaih a.

Lal in an chhuahsan chuan khua ala var chianglo a. Lal in tual an chhuah thlak chuan Zamuanga chuan,"Khawi lam nge kan pan ang le?" an ti a. Ngula chuan,"Zingah chuan khawdai ani mai. Kan thlen hma theihdan ang tur berin min kalpui ang che" an ti a. Zamuanga chuan,"Kalkawngah ek i cheh hman em lovang chu" nui huah huah chung chuan an ti a. Tichuan khawdai lamah chuan an kal ta a. Khawdai an va thlen chuan khua pawh a var chiang tawh hle mai a. An hah lutuk chu thlan fîmin bual khat vek mai a. Khawdaia thingbuk hnuaiah chuan an han țhu rih a. Ngula chuan thawk hlawi hlawi pah hian,"Lal in pindana tawm reng ai chuan a hahdam thlak deuh anih hi. Ka dam sawng sawngin ka hria" an ti a. Zamuanga chuan,"Kan chhungte chuan minlo ngaihtuah nasa tawh teh ang chu aw. Khua hawn thuai thuai a chakawm tawh mange" a rawn ti daih a. Ngula chuan,"Tunah chuan min ngaihtuah em em rihlo ang. Mahse hei kan khua thlenga kal leh tur chuan kan dam chian phawt angai dawn a. Kan la awm rih deuh chu angai anih hi" a lo ti a. Zamuanga chuan,"Ni e,hei ka rin aiin i țha chak a. Kan awmrei vak tawhlo turah ngai ang" an ti a. Ngula chuan,"Hawh teh inthiarna tur remchang mi va zawnpui thuai teh. Kan haw vat loh zawngin minlo ngaihtuah ange" an ti a. Tichuan Zamuanga chuan Ngula chu ramhnuai hmun biru deuhah chuan ava dah ta a.

    A inthiar zawh hnu chuan Ngula chu han dinchhuah mai an tum a. A mal thain ala zawh chiahloh avang chuan a ding thei ta reng reng lo mai a. A țhianpa han koh em chu tlawmah a lak deuh avangin an bei nawn leh ngat a. Mahse vanduaithlak tak maiin a vawnchhan thingzung a phawng hlawl mai a.A tumloh deuhin a ma ek chu a țhut pherh ta nuaih mai lehnghal. A thinrim lutuk engmah tih theih nei silo chuan lei chu a chum dawt dawt ringawt mai a. Ti ngaihna awm tawh heklo le. Tlema thlang lam deuha inher thlain thing kung pakhat rinchhanin a ding leh thei ta hram a. Chutah ring vaklo hian,"Zamuang ,ka inpeih e" an ti a. Rei vakloah chuan Zamuanga chu a rawn thleng ve mai a. Ngula kiang a rawn thlen chuan,"Uai,a rim chu a va țha hem hem ve" a rawn ti sam et a. Ngula chuan thinrim hmel fe hian,"Tui awmna kan zawn angai ania. Heti hi chuan khua kan lut ngam nang"tihpahin a puan ven mawng chu an kawk a. Zamuanga chu a nui kiah kiah mai a. A inthiamlo leh deuh nge Ngula hnenah chuan,"Khulai deuh khuan an khaw tuikhur a awmin ka hria. Kal a harsa lo ang" an ti a. Tichuan tuikhur lam pan tur chuan an in bât thla leh ta a.

    Thui vaklo an chhuk hnu chuan tuikhura nula țawng lang lang thawm an hre ta a. Ngula chuan,"Zamuang,tuikhur em chu kan thleng thla ngam nang. Nangmah zuk kal leh ta mai che. An tuium hawh i zuk dil mai dawn nia" an ti a. Zamuanga chuan,"Ni mai teh se. Khatiang rim nam chung chuan tuilhurah kal a chi nang. Nula hoin anlo nuih mai tur che nia" alo ti a. Tichuan Zamuanga chu Tuikhur lam pan tur chuan a chhuk ta nghal a. Rei vaklo ah chuan Tuium pakhat keng hian alo chho a. Ngula kiang alo thlen chuan,"Hei hian han in sil thuak thuak la. Tuikhur lamah kan chhuk tlang dawn nia. Mi pawh an awm vaklo e" an ti a. Ngula chu a insil nghal nawk nawk a. A puan ven te lah chu a huh vek mai lehnghal. Tuiuma tui ahman zawh vek hnu chuan tuikhur lamah chuan an chhuk ta a. Tuikhur an zuk thlen chuan hmeichhe tleirawte pakhat chiah hi alo awm a. Zamuanga chuan,"Mami kan lawm lutuk e aw" an ti a. Chu tleirawlte chuan mak tih hmel tak hian Ngula leh Zamuanga chu an en a. Engmah pawh sawi lemlo chuan a Tuium chu a la a. Hmanhmawh taka thal nghal sawk sawkin a haw ta daih mai a. Ngula chuan,"Kha tleirawlte khan min hlauh hmel mange" an ti a. Zamuanga chuan,"A Tuium ka hman ka dil pawhin engmah a sawi miahlo. Ka lo hman sak taho anih kha" an ti a. Ngula chuan,"A țawngtheilo anih dawn chu. A va khawngaihthlak reuh e" alo ti var . Tichuan a hmai te phih faiin an han chawl leh rih a. Khaw lam pan tur chuan an chho leh ta a.

      Tuikhur ațanga khaw panna kawng chu alo chho angreng khawp mai a. An kal sawt hlei thei hauhlo mai lehnghal. Khaw hmawr deuh an thlen hma hauhin an chawl an chawl ta mai a. Chutia hah taka in bât chho chunga an kal bek bek lai chuan tuikhur lam pana Tualcheng khaw tlangval țhahnem tak lokal nen chuan an in tawk ta thut mai le. Tualcheng tlangval hma hruaitu pasalțha Hrangaian Ngulate an hmuh chuan,"Ekhai,nangni hi. Hetah enge in tih a?" an ti nghal a. Zamuanga chuan,"In a tawm reng aiah kan han vak harh ani. Kha khawi lama kal tur nge innih zawk?" alo ti vat a. Hrangaia chuan,"Tleirawl pakhat tuichawiin tlangval pahnih tutih hriatlohin a Tuium an hmansak thu a rawn sawi a. Nangni inlo nih lek dawn hi. Ral a hnai emaw tiin kan lo kal ta vat ani" an ti a. Ngula chuan,"A va han zialo tak aw. Naupang kha kan be na a,min chhang hauhlo mai a. A țawngtheilo emaw kan lo ti ve ringawt a" an ti a. Hrangaia chuan,"A hlau lutuk che u kha a țawng ngamlo mai mai alawm. Nangni inlo ni chu a tihzia hlauh e. Kha kal pawh inla harsat hmel sia. Kan lo pui ang che u" an ti a. Mahse Zamuanga chuan,"Tihian muangchangin kan rawn chho ve ange. Puih kan ngailo ang" an ti a. Pasalțha Hrangaia pawh chuan puih an duhlo tih a hre thiam mai a. Tlangval pakhat hnenah chuan lal hnenah an mi hmuhte chu râl anni lo tih lo han hrilh vat turin an ti a. Tichuan Ngulate chu an kalsan ta a.

Tualcheng tlangvalte an kal liam hnu chuan Ngula chuan,"A va fuhlo ve aw. Khaw mipuite kan tithlabar ringawt alawm. Lal ina luh leh pawh ava zahthlak deuh ve" an ti a. Zamuanga chuan,"Ni ngawt mai. I chetsual zar kan zo dawn anih hi" alo ti sam et a. Tichuan khaw lam panin an kal leh ta nghal a.

    Khua an han luh chuan alo hmutu apiang mai chuan mak tih hmel tak hian anlo en hlawm a. Lal leh upate bakah khaw tlangvalte tihloh Ngulate hrechiangtu awm heklo le. Mite chuan an lo enzui vawng vawng hlawm a. Rei ge an kal hnu chuan lal in tual an thleng hlawl mai a. An hah tawh lutuk chu an țhu hnawk a. An thaw hlawi hlawi mai a. Chutih lai chuan lal leh upa țhenkhat hi leikapuiah an lo țhu a. Ngulate anlo hmuh chuan upa pakhat chuan ring deuh mai hian,"Kan pasalțhate chu kha inlo haw thleng thei maw?" alo ti lâng lâng a. Ngula chuan,"Ka pu pasalțha chu kan nilo nia. Kan tihpalh lutuk. Han intih harh kan tum mai ani" an ti a. Chutah lal chuan,"Kha laia țhu lo khan leikapuiah hian lo phei teh u.Sawi tur kan ngah ania" a rawn tih takah chuan Ngulate pawh hah sawilo in an in bât phei leh ta hnak hnak a.

     Leikapui a an va țhut ve hnu chuan Lal chuan,"In chhuah tur thu engmah in sawi silo a. Kan lo mangang hman viau asin. Inlo haw har phian lehnghal" alo ti a. Zamuanga chuan,"Lal pa kan thiamloh ani e. In la mut vek avangin tih harh che u kan duhlo ani" an ti a. Lal chuan,"Kha lah rin aiin in harh tawh a.Kan khua inlo thlen ni a kan lo hmuah dan che u avang khan min ngaidam dawn nia. Ral a hnaih lai anih avangin kan hlauhthawng deuh atin ani" an ti a. Lal bawk chuan,"Kan khua ral lak ațanga min chhanhim avangin inchungah hian kan lawm tak meuh meuh ani" an ti a. Khawnbawl upate pawh chuan lawmthu anlo sawi ve sap sap a. Ngulate țhiandun chu an zak angreng hle mai a. Ngula chuan ,"Lal pa,pasalțha kan ni hauhlo ania. Bakah inkhua kha kan chhanhim reng reng lo. In tlangval huaisen tak tak te vang anih zawk kha. Țha taka min enkawl avang hian kan lawm zawk em em ani" an ti a. Lal chuan,"Eng pawh chu nise. lawmthu chu nakinah kan la sawi mai anga. Kan khua a inlo kal chhan dik tak insawi thei em?. Kan upa min Suakkunga kha in hriat thu kha in sawi a. Amah lah chuan a hre hauh silo che u a?" an ti leh a. Ngula chuan,"Lal pa,ngaihloh lamah minlo ngaih saklo la. Chhungkaw thil anih avangin upa Suakkungte chhungkaw hnenah chauh kan sawi phawt a rem angem?" tiin lal chu an ngen a. Lal pawh chuan,"Ekhai,chhungkaw thil anih chuan kan lo hriat kher angai hlei nem. In tih dan dan ani mai" an ti a. Upa Suakkunga chuan,"Lal pa,in lamah kan va sawiho phawt anga. Eng thil nge anih chiah kan la inhriattir leh mai dawn nia. Tukțhuan tepawh kan in lamah lo ei sela a țha ange" an ti a. Lal chuan,"A țha lutuk alawm. Mahse in kal hmain thil pakhat,in hming takngial pawh zawh nachang che u kan hrelo a. Kan thiamloh tak zet ani. In hming min han hrilh ta che u" an ti ta a. Ngulate pawh chuan an hmingte hrilhin reivaklo lal in lamah chuan an țhu leh a. Tichuan upa Suakkungate in lamah chuan an phei ta a.

     Upa Suakkungate in an va thlen chuan nula pakhat hian hmun alo phiat mawlh mawlh a. Nutling pakhat hian tapchhakah chawhmeh alo vil mawlh mawlh bawk a. In an han luh chuan upa Suakkunga chuan,"Thani nu,hei kan khualțhate annih hi. Tukțhuan eiah ka rawn sawm ania" a han ti a. Saii nu pi Mangkhumi chuan,"Ekhai,ava lawmawm ve. Kha a dam pawh in dam tawh khawp alawm" alo ti a. Ngulate chu an han țhu te te a. Ngula chuan nula pakhat lo awmve chu Saithanpari nen an inang hi a ti em em mai a. Alo en leh vung vung țhin a. Zamuanga chuan a rawn nghawk leh zauh țhin bawk a. Rei vaklo an țhut hnu chuan Saii u tlangvalte pahnih Darzika leh Thanțhuama zing leng pawh anlo hawng ve a. Ngulate hmel an han hmuh chuan Lal in lama an ihmuh tawh avangin an innel nghal hle a. An titi mawlh mawlh lai chuan Ngula chuan,"Pu Suak,ti hian in kim vek tawh em ni?" tiin an zawt a. pu Suaka chuan,"Aw,kim vek chu ani mai. Taka,sawi duh te kha i neiin ka hria a" tiin alo chhang a. Ngula chuan,"Tukțhuan eikhamah muang marhin kan la sawi dawn nia"alo ti daih a. Tichuan tukțhuan chu an kil hmasa ta phawt a.

     Tukțhuan ei khamah chuan Ngula chuan,"Pu Suak kan lo kal chhan ber chu kan sawi tawh dawn em ni" an ti a. Pu Suaka pawh chuan,"Ni tuk e,han sawi ta poh che" alo ti a. Ngula chuan,"Kan thu rawn ken hi in lawmloh zawng anih chuan in ngaihdamna kan dil hmasa ni sela. Ka pu,i fanu Saithanpari ala dam thu leh kan hnena a awm thu hrilh tur che u a lokal kanni" an ti ta a. Pu Suakate chhungkua chu an ngawi țhap a. Chutah Saii nau Thanpuii chuan,"Ka u chu ala dam ka ring reng ani. A ruang pawh in va hmuh hman miahlo kha" tiin a țap zui ta hawm hawm mai a. Chutah pu Suaka chuan,"Thapui,insum teh,i u chu a thi tawh ngei alawm. A ruang kan hmulo a. A thlan chu kan hmu chiang ani. " an ti a. Pu Suaka bawk chuan,"Tlangvalteu in hresual ani ang e,kan fanu Saithanpari chu Ngur khuaah pasal a neia . Kumkhat pawh a inneih tlin hmain nauchhiatin a boral zui ta ani. Kan khua ațanga an awmna a hlat deuh avangin a ruang kan nang hmanlo a. A pasalte lah chuan țap chungin minlo hmuak nghe nghe asin. Tunah tunge innih pawh ka hrelo a.Ka fanu a dam thu sawiin min rawn bum tum amaw?" an ti ta piap piap mai a. Saii nu pawh chuan,"Tlangvalte u,thu lawilo mai mai sawiin kan rilru rawn tihnat belh lo hram rawh u" an ti a. Ngulate chuan sawi tur an vân ta hle mai a. A tawpah chuan Ngula chuan,"Awle,in pawi kan sawi anih chuan min ngaidam ula. Chute mai chu sawi tura he lai thlenga lokal kan ni. Min awihsaklo anih chuan sawi tur kan neilo e" an ti leh a. Mahse Saii u Darzika chuan,"Ngawi teh u,thildang engemaw sawi tur inla nei ang" an ti leh a. Ngula chuan,"In chhungkaw ro phum rukna chu in tapkawm hnuaia lei laihkhuarah ani a. Tin,Saithanpari chuan pasal a neia a kal bo dawnin a țhiannu Nuthangi hnenah a nau Thanpuii tan Puanchei a dah sak bawk ani. Tin,Saithanpari leh Thanpuii hi an inang em em bawk" an ti leh ta a. A sawi zawh veleh chuan Saii nau Thanpuii chuan,"Ka u kiangah min hruai rawh u. Ka kal duh ani" țap hawm hawm chung chuan a rawn ti a. An chhungkaw thuruk thlenga an sawi takah chuan pu Suaka te nupa pawh an indawm kun ta tlawk tlawk mai a. Pu Suaka chuan,"A theihloh. Engtin nge ka fanu chu in hnen lamah a rawn kir theih. An inneih hnuin Ngur khaw lamah an pem a. Khami hnu khan a thih thu kan hre leh a . Han sawi zel teh u" a rawn ti ta a. Ngula chuan,"Saii sawidan chuan a pasal khan nupui dang anei a. Tihchuan amah chu hmei angin a awm ta ani. A rei deuh hnu phei chuan sal chhawrin an chhawr ta a. A hrehawm ti lutuk tihngaihna hrelo chu a tlanboin a tlanbo na lamah ralin an man leh a. Tichuan amah chu hralh chhawn zel niin kan khuaa puk pakhatah kan khaw lal misual hoin an hrenbeh kan va chhanchhuah na lamah kan hmu ta ani. An nghaisak nasat em avangin thil tamtak a hrechhuak zo tawhlo a. Amah phei chuan heta kan lokal hi a duhlo ani" an ti a. Chu veleh Saii Thanțhuama chuan,"Engah nge he lama lokal chu aduhlo ang. A chhungte kan awm si a?" alo tivar a. Ngula chuan,"Ka hre biklo. In hmel hmuh a hreh vang tepawh ani mahna le" an ti ta a. Saii nau Thanpuii chuan,"Engvangin nge alo haw duh ang. A duhloh chungin pasal in neih tir anih kha" insut faih faih chung chuan alo ti a. Pu Suaka te nupa chuan sawi tur an van hle mai a. Saii nu phei chu a țap pir tawh a. Pu Suaka erawh inti pachang hram hramin Ngulate hnenah chuan,"Min bum lo ani tih engtin nge ka hriat theih ang. Kan ro awmna thlengin in hre vek a." an ti a. Ngula chuan,"He thil hrilh tur che u hian thih pawh hlau lovin kan bei asin. Nangmahni bum tura lokal ni ta ila thih ngamin in ral te kha kan beihsak hauhlo ang che u" an ti ta a. Saii u Darzikat chuan,"Ka nau Saii chu chutiang khawp chuan maw kan Neihdul lubawka chuan alo tih a. Lo ngai tak rawhse. Phuba chu ka la la mawlh ang" ti ta bap bap mai a. Ngula bawk chuan,"Saii chuan la deh leh puantah tepawh a thiam em em mai a. Hmeichhia in an thiam tur zawng zawng chu a thiam kim vek ani" an ti leh a. Saiin a pa te hnena sawitura atih zawng zawng leh a nau Thanpuii a ngaih țhin thu a sawite chu an hrilh ta vek mai a. Chutah meuh chuan pu Suakate chu an lawm ta em em mai a. Pu Suak chuan,"Ngula,in thusawi ka awih vatloh avang khan min ngaidam dawn nia. Saii chu aw,a hnena sawi tur ka va han nghah tak em" ati ta vawng vawng mai a. Pu Suaka bawk chuan,"Vawiin ațang chuan lal in lamah pawh awm tawhlo ula a țha ang. Kan lal hnenah thil awmzia chu ka han sawi ange. Tikhan lo awm rawh u" tihpahin hlim takin a chhuak ta daih mai a. Pi Suaka a chhuah hnu chuan pi Mangkhumi chuan,"Ka fanu Saii chunga kan thiltih kha chu a lo țhalo em ani. A nawmsak theihna tur hlir kanlo ngaihtuah a" an ti a. Thanpuii chuan,"Ka u chu a damțha maw. In khuaah chuan kalo kal ve dawn nia. Naktuk lamah kal nghal ila" a rawn ti a. Ngula leh Zamuanga chu an nui ringawt a. Chutah Thanpuii bawk chuan,"In ute nise kal nghal in duhve tho ang" a rawn ti leh a. Saii u Darzika chuan,"Thanpui,hei Ngulate hi an hliam a dam hma chuan an lam hla kal thei anni hlei nem" a lo ti thuai a. Thanpuii vek chuan,"Ka pain tlangval rawih tur a hmu mai ang,an zawng anga nimai" alo ti leh a. Ngula chuan,"I u te hi anlo kal dawn alawm. Nang chu ilo kal ve thei lovang. A hla em mai. Hmeichhe tan kal ve arem love" alo ti a. Thanpuii bawk chuan,"Ka kal tho ang. Nula ka nih hi" an ti vei ham ham a. Tichuan hlim takin an inkawm ho a.

Saii pa pawh lal in lamah chuan thil awmziate chu an lal hnenah a sawi vek mai a. Lal Vanhnea chuan,"Upa Suak,Ngulate țhiandun hi rinloh chi anni lo ang. Ka lawmpui lutuk che nia. I duh ang chuan zanin ațangin i in lamah lo insawn mai tawh sela a țha ange" an ti a. Lal bawk chuan,"Kan khaw tana an thiltih avang hian engemaw pek ka duh a. Mahse an la duh hauh dawnlo a. Lo hmin dan i ngaihtuah dawn nia. Tin zan lamah an peih chuan ka inah lo leng rawh se" an ti leh a. Upa Suaka chuan,"Ka lo hrilh hlawm ange. An thawmhnawte pawh Darzikate unauin lo la mai rawh se. Ka zuk hawng tawh ange" an ti a. An in lam pan chuan a chhuak leh ta a.

     An in a zuk thlen chuan phur sut hian,"Kan lal pawhin helama in awm chu a remti nia" a rawn ti vei suah suah a. Zamuanga chuan,"Hei kan țawmkailo viau mai a. Kan tibuai lutuk zawk ang che u a" alo ti vat a. Pu Suaka chuan,"Buai teh suh ei. Thanpuii a awm alawm. A enkawl hneh viau ang che u" an ti leh a. Thanpuii pawh chuan hlim deuh mai hian,"An khuaah min hruai dawnte chuan ka enkawl țha viau ang" alo ti a. Ngula chuan thu tak hmel fe hian,"Ilo kal ve thei lovang. A hla lutuk" alo ti a. Darzika chuan,"Ni e Thanpui,hmeichhe tan chuan lam hla tak kal a rem țhinlo ani" a lo ti leh a. Thanpuii chu lehlam hawiin a ngawi ta daih mai a. Chutah pu Suaka chuan,"Thanpui,lungngai suh,i uten an hruai duhloh che leh ka hoin kan kal dawn nia" an rawn tih takah chuan Thanpuii chuan nui var var chung hian,"Kha kha nimai. Ka kal ve dawn tho tho" a rawn ti leh a.

                    Ṭhen-18

   An fanu thi daih tawh tura anlo ngaih ala dam ani tih an han hriat takah chuan awih chiahlo,awihlo phal bawk silo chuan an awm a. Chumi ni zet zawng pu Suakkunga te chhungkaw tan chuan hun danglam leh hlimawm tak ani a. Ngulate damlo pawh chu a tidam theitu nise zawng an zuan tir nghal tawrh tawrh ngei ang le. Fehrehsan tlhlengin an inkawm ho a. Chhuh chawfak hunma hretah chuan Darzika leh Thangțhuama te chu Thlam hmanrua la turin zau lamah an inzui liam a. Pu Suakkunga pawh lal in lamah kal leh tawhin pi Mangkungi chuan an kawmchhakte la a kaih pui a. Thanpuii erawh a chhungten Ngulate lo enkawl tura an duh avanngin khawiah mah a chhuah an phallo thung. Ngulate lah chu zing lama anlo vah chhuah avanhin an chau em em a. An mi hle hle mai a. Thanpuii lah chuan mamawh an neih leh neihloh a zawt sek mai lehnghal. Chutia an titi an titi takah chuan Zamuanga chuan,"Thanpui,in lal fanu khi a hmelțha riau mai a. A hming ka van hre duh ve" an ti a. Thanpuii chuan,"Sangpuii anih khi,kan khaw nula chhuanvawr ania. Khawdang lal fapa tepawhin anlo rim be fo asin" alo ti a. Zamuanga bawk chuan,"A felin a hawihhawm em em mai a. A zahawm khawp mai" an ti leh a. Ngula chuan,"Nikhaw hrelo a ka awmchhung khan enge inlo sawi hman chu le. Lal fanu ngawt hi i rilruah ilo dah ange aw. Kan dinhmun nen chuan a inthlau teh ania" alo ti vat a. Zamuanga chuan,"A,ka phu lo tihzawng ka hre na meuh mai. Mahse hmelțha hi chu hmuh an nuamin min tihlim ve alawm mawle" an ti a. Ngula chu alo nui mai a. Chutah Thangpuii hnenah chuan,"Thanpui,i u Saii nen hian in va in ang tak e aw. Kan hmuh chiah che kan i u khan dawt a sawilo tih ka ring nghet nghal ani. Mahse ani ai chuan i hmelțha zawk daih ania" an ti zat zat a. Thanpuii chu a nui ar ar a,a biang te chu a tai têk lehnghal a. La hlum mawlh mawlh pah chuan,"Mi pawhin in ang min ti țhin rêng asin. Ka u hi chu ka ngaina em em a. Kan in ngai fal bik ti ila a dik ber awm mange. A nulat lai chuan a hmelțha teh ania" an ti a. Zamuanga chuan,"Tunah pawh ala țha lutuk . Ngulate inah hian a awm a. An chhawr rim teh ania" nui țhaw pah chuan a rawn ti a. Thanpuii chuan Ngula en pah chuan,"In chhawr rim viau amaw?" an ti hluk a. Ngulan a chhan hma chuan Zalawma bawk chuan,"Ngula hi a nu in a boralsan na a rei tawh a. A pa nên chauha awm annih avangin i u chu inchhung cet velah a hah thei lutuk" alo ti leh zat zat a. Thanpuii chuan,"Ka hmuh hunah alo cher chhiat vaih zawngin i châk lo khawp ang" Ngula hnenah chuan an ti a. Ngula lah chu chunglam enin a ngawi vung vung a. Thanpuii chuan Ngula va sawi pah chuan,"Ka thilsawi chu i hria em?" a ti leh a. Ngula chuan,"A Thanpui,Zamuanga sawi ang khan ka pa nen chauha khawsa kan ni a. Heta ei tur min hlui ang hi chu kan pe theilo ani. Mahse kan theihtawpa țha cuan kan enkawl ve nia" an ti ta a. Thanpuii chuan nuamlo a ti ta em em mai a. Mahse Ngula chuan,"Ka pa phei chuan Favai chiar chauh alo pe emaw niang a. A ruh hlangin i va hmu mai theih ni" nui chung chuan a rawn ti ta a. Chu veleh Thanpuii chuan,"I sual thiam hle mai. Ka u hnenah engkim ka zawt vek ang" an ti a. Tichuan nilengin hlim takin an in kawmho a.

    Zan lamah chuan Ngulate chu lal in a sawm angin lal in lama leng tur chuan an in bât chho leh ta hnak hnak mai a. Lal in an han thlen chuan zanriah anlo eikham ve chiah mai a. Ngulate an han luh chuan lal chuan alo be vat vat a. A bawih te hnenah chuan zu tuitling han thal sak turin an ti . Ngulate an țhut fel hnu chan lal chuan,"Kha rin aiin in harh tawh a. In dam hmel hmuh zawng anuam teh e" an ti a. Zamuanga chuan,"Lal pa,i zar liau liau a hetianga țhachhuak leh thei kan ni a. I chungah kan lawm takzet ani" tiin an chhang a . Lal chuan,"Lawmthu sawi angai reng reng lo. Mamawh inneih phawt chuan rawn sawi zel ang che u" an ti a. Lal bawk chuan,"Inlo kal chhan kha kalo hre tawh a. Upa Suakkungate chhungkaw tân chuan a.tluka hlu kha a awmin ka ringlo ani" a ti leh a. Ngula chuan,"Lal pa,an awihlo mai ang tih kha kan hlau hman khawp asin" an ti a. Lal chuan,"Awih harsa tak chu ani ang. Mahse a sawitute kha nangni inni miau a. Awihlo thei ni heklo" a han ti a. Lal bawk chuan,"Hei zanina ka koh chhan che u chu ka khaw mipui tana in thiltih kha aropui em a. In tan thil engemaw tihsak che u ka duh a. Enge in duh sawi rawh u" an ti ta a. Chu veleh Zamuanga chuan,"Lal pa,khang kan thiltih ve te kha eng tham mah anihloh kha. Engmah min pek angailo e. Min enkawlna zawng zawngah pawh hian lawm zawk viau tur kan ni" an ti a. Lal chuan an tilui tum ngial țhin na a,engmah a sawt theihloh avangin a tawpah chuan a tilui duh ta bik lo a. Ngulate pawh dam chianglo an la nih avang cuan rei țhu lovin an thlen in lamah an in bât hawng leh nghal a.

Hun leh nite a her liam ve zel a. Ngulate pawh Tualcheng khuaah chuan thlakhat vêl zet an châm tawh a. An taksa pawh a dam chiang viau tawh mai a. An khaw lama kir leh tur chuan n in buatsaih țan ta a. Ngulate pawh Tualcheng khuaa an awmrei tak em avang chuan an tlangnel tawhin khaw mite pawh chuan an ngaina tawh hle nghe nghe ani.

    Nikhat chu Ngula leh Zamuanga chuan intih thawvenna ni pahfawmin Thanpuii daihnai thingphura kal chu an zui mai mai a. A thingphurh turte chu an lak khawm sak a. Ngula leh Zamuangan thing an lak lai chuan Thanpuii chu kawng zau deuh laiah hian alo țhu vel mai mai a. Chutih lai tak chuan an khaw lal fanu Sangpuii leh an bawih te chu thingphur tur hian anlo kal ve hnak hnak a. Thanpuii alo hmuh chuan,"E,U Sangpuii te lah ni rengin. Kha khawi lamah nge phurh in tum a?" tiin alo be vat a. Sangpuii chuan,"Helai velah hian kan vak ve mai mai ang chu ka ti. Kha i thleng thla ve chauh elo. Kan haw rual dawn nia aw" an ti a. Thanpuii chuan,"Ngulaten ka phur tur min va zawn khawm sak a. An lo phei hnai tawh ang" alo ti mai . Sangpuii chuan,"Nang zawng i vannei bik mange. Kha hahdamin i hawng dawn zu nia" a rawn ti leh a. Thanpuii chuan,"Lo nghak lawk ula. In phur turte pawh an lak sak thei mahna che u" tiin an chhang a.Sangpuii chuan,"A,chu zawng thil mawi ani nem. I tlangval hruai ten ka phur tur min laksak zawngin a dik nang" alo tive a. Chutihlai mek chuan Ngula leh Zamuanga chu Fah thing ro lian țha zet mai záwn chung hian an rawn phei theuh theuh a. Kawngpui an rawn chhuah veleh a Chutia lal fanu leh a bawih nulte an lo awm thut takah chuan Zamuanga chuan,"Ehe,kha kan lal fanu kha tiraw?" an ti tawl mai a. Ngula chuan an mitmei zauh a. Chu veleh Zamuanga chuan,"Ka tihpalh" an ti leh ringawt a. An thing tlawn zâwn lai n dah fel lai chuan Thanpuii chuan,"Awi ,Fah thing ro lah ni rengin. Kha a phurh pawh ka phur zo seng dawn em ni?" alo ti a. Ngula chuan,"I phurh vek tura kan rawn lak ani hlei nem. Tlemte i phur anga. A bâk chu keimahnin kan pu hawng dawn alawm" alo ti a. Thanpuii chuan,"A ngailo ang,hei u Sangpuii te hian ka phurh bâng chu phur ve rawh se" alo ti leh a. Sangpuii chuan,"A ngai lo e. Keini zawng kan muangchangin kan phur tur chu la khawm ve mai dâwn alawm" alo ti vat a. Zamuanga lah pek chuan,"A,hei sawlaiah sáwn thing ding ro dang ala awm alawm. In phur tur pawh kan va laksak nghal ang che u" tihpahin an lo chhuahna lamah chuan a lêt leh ta zuk mai . Ngula chuan Thanpuii chu an melh zauh a. Thanpuii lah chuan an lal fanu alo hmai zah ve tawh bawk nen nui sâng chung hian,"Kha Zamuanga kha a insawi ba laklawh tawh sia" alo ti vat a. Ngula chuan,"Ni e,lal fanu thingphurh tur han lak sak pawh a châkawm alawm le" tihpahin a țhianpa Zamuanga chu a um zui nghal a.

     Zamuanga kiang ava thlen chuan Zamuanga chuan thing ro ding hi alo rek mawlh mawlh a. Ngula chuan thinrim hmel fe hian,"I țawng tam luatah hei kan hah phah hrep dáwn anih hi. Lal fanu khan an sal chhawr pathum lai a rawn kalpui kha i hmu nange" an ti zat zat a. Zamuanga chuan,"Enge awmzia pawh ka hrelo. Ka hamhaih vek alawm" alo ti mai a. Ngula chuan,"Kan lak sak ngei chu an ngai ta nih kha. Mahse Zamuang,lal fanu hi i ngaihtuahna ațanga paihbo vat tum ang che. Hnamchawm kan nih mai bakah fahrah kan la nih hi" an ti nghal a. Zamuanga chuan,"Ka hria lawm. A vei a zâwng chuan ka vei lemlo. Mahse thil engemawtak han tihsak theih hi ka châk em em ani" alo ti mai a. Ngula chuan nui chung hian,"I rilru chu alo luah nasa hman hle mai maw. Thing lak tur dang kan lo zawng ange" tihpahin a țhianpa chu a kalsan ta .

    Ngulaten an thingphurh tur an lak khâwm mêk lai chuan Thanpuii leh Sangpuii chu anlo inkawm dûn a. Sangpuii chuan ,"Kha Thanpui,i u Saii ala dam thute kha kalo hria a. Engtikah nge in va hruai dâwn" tiin an zâwt a. Thanpuii chuan,"Ka pa leh ka u ten an sawi dân kha chuan naktuk lama chhuah an tum ani awm e. Ngulate pawh an dam țha tawh tho bawk a" alo ti a. Sangpuii chuan,"Anih kal ve te i tum em?" a rawn ti leh a. Thanpuii chuan beidawn hmel tak mai hian,"Ka pa a kal ve thei dâwn silo a. Ngulate hian min hruai an tum hauhlo mai bawk nen. Zui rûk dan ka ngaihtuah ang chu kalo ti a" an ti leh a. Sanpuii bawk chuan,"A hlat hmel sia, hmeichhe tan chuan kal a rem chiahlo pawh ani mahna" alo ti mai a. Sangpuii vek chuan,"Tita daih ila. Ngula te chanchin hi engemaw tal hriat i nei em?" a rawn ti leh a. Thanpuii chuan,"An sawi te adik anih chuan Ngula hi chu a pa nên chauha khawsa an ni a. Zamuanga erawh a nu leh a unau dang te nên anni awm e" an ti a. Sangpuii chuan,"Chhungkaw zahawm tak chu anni lo ani maw?" alo ti zauh a. Thanpuii chuan,"Kei chu an zahawmlohna ka hre hran lo e. An fel a,an huaisen bawk a. Ka zah em em tawh zawk a" alo ti ve a. Sangpuii pawh a inthiamlo deuh nge ni a kut sik niap niap pah chuan,"Nia,an seilenna chu eng ang chhungkua pawh ni se. An nungchang hi a pawimawh ve tho ania" alo ti a Chutia an titi mêk lai chuan Ngula leh Zamuanga pawhin Thing tlâwn sei deuh deuh hi an rawn hnûk phei a. Kawngah chuan rawn dah chhuak zelin an lâkkháwm sate an va thiar zêl bawk a.Rei vaklo an thiar hnu chuan nulate phur khawp vel chu an dah khawm ta ruih mai a. Ngulate an lo thlen chuan Thanpuii chuan,"In hah em,kha tui hi lo in rawh u" tihpahin Tuithawl a rawn pe a. Ngula chuan Tuithawl han ban pah chuan,"Zamuanga hi a țang nasa lutuk a,a hah ang. Kei chuan phur khat pawh ka la hman hlei nem" alo ti sam et a. Sangpuii chuan,"Kan tlangvalte zârah hahdamin kan hâwng dawn zu nia. Kan ti hah viau lo che u maw?" a rawn tive a. Ngula chuan,"Hna han thawh meuh hi chuan a hahthlak lo tak tak a awm lemlo a. Mahse kan thawhchhan a zirin a nawm dan dang" nui țhaw chung hian a rawn ti a. Thanpuii chuan,"Ngula zawt zawt chu a. Chutia i hah viau chuan in lâk sa te hi zawng kan lo tan ve tawh ange" tihpahin a tho thurh a. A em a Hreipui chu la chhuakin Fah thing ro chu a chêk karh karh a. Lal fanu Sangpuii chu lo țhu mai maiin a sal nulate chuan a thingphurh tur chu an tan sak ve bawk a. Ngula chuan Zamuanga țhu ngawi reng chu a en leh zauh țhîn a,a nuih a za em em mai lehnghal a. Rei vaklo a țhut hahdam hnu chuan Ngula chuan,"Khawi teh Thanpui keiman ka lo tan ange. I hawng thuai teh ang u" tihpahin Thanpuii Hreipui chu an laksak a. Thanpuii chuan,"Ngula thawt thawt țhin hi chu aw. I nupui neih hunah chuan i Thaibawih viau ang" nuih ar ar ph chuan an ti a. Ngula chuan,"Ka nupui tur azir pawh ani mahna" tihpah chuan Thing chu a tan chhunzawm mawlh mawlh a. A tan zawh veleh chuan a ek phel leh nghal vek bawk a. Fah thingro deuh vek anih avangin lal fanu Sangpuii sal hruai nulate chuan thing han tan chu harsa an ti hle mai a. Ngula chuan lal ina an awmlaia an mahni enkawltu ber te annih avang chuan Zamuanga hnenah,"Zamuang hawh teh kan nulaho hi in chhâwk teh ang. Kan chungah an țha țhin em mai" an ti a. Zamuanga leh Ngulan sal nulate han chháwk an tum lai chuan lal fanu Sangpuii chuan,"Chhâwk an ngailo e. An tihtur alawm" alo ti hlak mai a. Ngula chuan han chhan let mai a tum laiin Thanpuiin alo mitmei zauh a hmuh avâng chuan ngawi hle hlein a țhu ta daih a. A țhut fel hnu chuan Ngula chuan,"Thanpui,kan haw dawn em niang. Naktuk lamah chhuah kan tum sia. In lamah tihtur pawh kan ngah kha" an ti a. Thanpuii chuan Ngula leh Zamuanga chuan nuam an tilo tih hriain an lal fanu hnênah chuan,"U Sangpui,kan lo hawsan mai ang che u. Hei nangni pawh rei in awm tawh dawnloh hi" an ti a. Sangpuii chuan,"Ni e,hei kan phur tur lah min lâkkhawm sak vek a. A bâk chu kan tihve tur alawm. Kan láwm lutuk ania" alo tive mai a. Tichuan Thanpuii chuan a phur turte siamin a inpeih hnu chuan khaw lam panin an kal ta a. Ngula leh Zamuanga pawhin Thing tlawn khat ve ve an pu bawk a.

 Thui fê an kal hnu chuan Ngula chuan,"In lal fanu mai mai chu aw. A bawih nulate kan chhâwk pawh aphal lo ania. Anni kha kan damloh laia min enkawltute an ni asin. He khuaah hian hmelhriat pakhatmah lo neilo ni ila chuan ka kêk thal tawp duh hial ang. Ngilhneihna a tlachham lutuk mai" a ti ta bawrh bawrh mai a. Thanpuii chuan,"Lal fanu ani a. A in tizahawm thiam tur alawm. Bakah a pian tirh ata tawh an sal ten a tihtur ai zawng zawng an ti vek a. Ngaiah a nei tawh anih kha. A dinhmunah khân ding ve ula zawng in ti ve tho mahna" alo ti a. Ngula chuan,"Khatiang kha zahawmna anih dâwn chuan kei chu zahawm taka awm ka duhlo ni rawh se. Zamuanga lah hian a hmelțhatna alo tuiral pui a. Țul lo deuhah kan rei phah zêk leh nghal" a ti leh zat zat mai a. Zamuanga chuan,"Hmeichhia ang maia in phun tak mial mial chu le. Ngawi mai mai teh" alo ti duh lek a. Thanpuii pawh chuan,"Nia Ngula,thildang sawi teh ang u" a rawn ti a. Ngula chuan,"A țawng dan reng kha ka haw mai" ala rawn ti hrâm a. Thanpuii chuan nui chung hian,"Kan lal fanu hi a fel viau asin. Khaw mipui tu mai pawh hian kan ngaina tlâng vek ania. Mihring hi chuan țhatna bîk leh țhatloha hi kan nei vek alawm" a han ti leh a. Ngula lah chuan,"Lal fanu ania. A khaw mite chuan in fak ve bawk ang chu. Tuman sawisel ngam dawn heklo" alo ti leh hrâm a. Zamuanga ning lutuk chuan,"A tâwk tawh em em e. A hah pawh i hah tawhlo mi?" alo ti hluk a. Ngula lah pek chuan,"Zamuanga lah hi a,ilo țan nghal em em ringawta. Chhete mahin a vei phalo ang che" a han ti leh a. An vai nuih ta ham ham a. Khawlam pan chuan muangchangin an kal ta zêl a.

In an va thlen chuan midang pawh anlo awm kim țhap mai a. Pi Mangkhumi chuan Ngulate thingput a han hmuh chuan,"Kan Thanpuii țhin tak hi chu aw. Kha țul lovah i va tihah hrep anih kha" alo ti a. Thanpuii chuan,"Kan lal fanu Sangpuii thingphurh tur an lak saka,nuam an ti khawp mai" a ti a. Pu Suaka chuan,"Kan lal fanu zawng a fel teh ania. A hmel lah a țha a" alo ti vat a. Thanpuii chuan,"Ngula hian fel ati vaklo in ka hria" alo tive leh a. An phur te an nghah fel hnu chuan inchhung lamah an lut a. A tuk maia Lungthulian lam pana kal tur annih avang chuan an mamawh tur te la khawmin an phur tur an siam mawlh mawlh a.

     A tûk maia an khaw lam pana kal tur annih avang chuan Ngulate pawh zân lamah lalinah an han chuang kai a.Lal inah an han kal chuan lal chuan Ngulate hnenah chuan,"Hei ka khuaah hian engtiklai pawhin in tân hmun a awm reng ania. Kan khaw tan thil ropuitak min tihsak a. A tawpna atan enge tihsak theih che u ka neih min han hrilh ta che u" an ti ta a. Ngula leh Zamuanga chuan eng thilpek mah a ngaihloh thuin an chhâng a. Lalin a nawr lui viau chung pawh chuan a thil pêk tum engmah chu an laksak duh ta tlatlo mai a. A tawpah chuan lal chuan,"Awle,in duhlo chung chu ka tilui lo ang che u" an ti leh a. Ngula chuan,"Lal pa,kan chunga i țhatna vang hian kan lawm em em ani. Thil pakhat min tihsakla ka duh chu kan lo kal tirha rip chhunga min khung lai khan zan lamah tu tih hriatloh hian tui intur min rawn pe a. Kan kal hnua inlo hrechhuak palh anih hlauh chuan lawmthu minlo hrilhsak mawlh mawlh dawn nia. Keini lah chuan han zawnchhuah ngaihna kan hre silo a" an ti a. Lal chuan,"Han hriatchhuah mai chu thil awlsam ani hauhlo anga. Mahse zawnchhuah dân kalo ngaihtuah dawn nia" tiin thu antiam ta a. Lal inah chuan reitak pawh awmlovin pu Suakate in lamah chuan an haw leh ta nghal a.

     In an zuk thlen chuan pu Suaka chuan,"Hei ka sawi tawh ang khan upa min ka nih avangin khualrala hunrei tak thangbo thei ka ni lo a. Darzika leh Thangțhuama hian an rawn zui ang che u" an ti a. Thanpuii chuan ,"Ka pa ka kal ve chu a remlo viau ami" a rawn ti a. A u Darzika chuan,"Thanpui,nang chu hetah ilo awm anga. Kan lo haw leh thuai dawn alawm" alo ti a. Thanpuii pawh chuan kal ve châk viau mahsela a tâna hlauhawm thei thil tamtak a awmve avangin a ute chu a hnia lui ta bik lo a. A tuk zing khawvar hmaa chhuak tur annih avangin hma takah an mu ta a. A tuk zing khuan hmasa khuan hunah chuan Ngulate chu an tho sang sang a. An hmai te phih faiin chawțhing awm ang ang chu an bar sawk sawk a. Lungthulian khaw lam pana kal tur chuan an inbuatsaih ta a. An kal chhuah dawn chuan pu Suaka te nupa chuan Ngulate chu an khuaa lo zin leh ngei turin an sawm a. In an chhuahsan dawn chuan Thanpuii chuan Ngula chu thil fûn engemaw hi a rawn rawlh ru zauh maina. Chumi pah chuan,"Ka ngai dawn hle mai che" an ti zauh a. Ngula chuan hrethiam takin,"Kan dam anga. Kan inhmu leh thuai dawn nia. Keipawhin ka ngai ngawt ang che" an ti a. Tichuan hlim taka inthlah liamin Lungthulian khaw pan tur chuan an kal ta a.

     Lungthulian khaw lamah thung chuan Ngula pa pu Challiana leh Saii chu Ngulate khualzin an thang rei tâk em avang chuan an beidawng tawh hle mai a. Naktuk lamah chuan an hmel kan hmu tawh ang a an ti liam nitin mai a. Chumi tûk pawh chuan Saii leh pu Challiana chu an pahnih chauh chuan inah an titi malh malh a. Saii chuan,"Ka pa,keimah vang vek ani. Ngulate kha lo dan luih hram hram tur hi nia" beidawn hmel tak chuan an ti a. Pu Chala chuan,"Saii,tlangval annia. Anlo thleng thuai tawh turah ngai ang. Ngaihtuahawm annih loh kha" alo ti mai a. Mahse Saii chuan Ngula pa pawh a beidawn tawh tho ani tih a hrechiang em em a. A rilru a hrehawm lutuk loh nan a beisei awm zawngin thil a sawi mai mai tih pawh a hria ani. Tichuan Saii bawk chuan,"Ka pa,hei thlakhat chuang ani tawh a. Ka nu leh ka paten lo la chelh rih pawh nise chutiang thleng thleng an thang na chhan tur a awmlo ani. Engtin nge kan tih tak ang. Kan pasalțha Chawna hi a puihna kan dil tawp mai dawn em ni ang" an ti a. Pu Chala chuan,"Ni e,enge maw han sawipui hrim hrim ka duh tho mai. Tikhan lo awm la,kan pasalțhate inah chuan ka han kal lawk ange" an ti .Pasalțha Chawna te in lam pan tur chuan chhuak ta a .

    Chawna te in ahan thlen chuan pasalțha Chawna chuan pawnah hnâng alo hlai melh melh a. Pu Chala lo kal a lo hmuh chuan Chawna chuan,"Kha pa Chal,enge i ngaithuah a" alo tivara . Pu Chala chuan,"A Chawna, engdang nilo e. Ngulate bawk hi mawle. Kei chu thuhranah in dah ta ila. Zamuanga chhunte hi an khawngaihthlak em mai. An thi tawh hialin ania ka rin ni" an ti a. Chawna chuan,"Ni e,rilru an tibuai ta khawp mai. Ninga vel la han nghak ila. An lo la hawn loh chuan an chanchin ngaihven turin kan va thawk chhuak dawn nia. Tlangvalte an ni a,an va zinna khua a hla tham bawk nen a thih em zawng anla thilo ang" alo ti a. Pu Chala chuan,"Han tihbuai che chu ka hreh viau mai a. Mahse Ngula hi kan chân palh ang tih ka hlau ani" an ti leh a. Chawna chuan,"Ka hrethiam alawm. An chungah engthil pawh thleng sela. Kan zawngchhuak em em ang. Lungngai reng reng suh. Zanin lamah in inah kan sawi tlang dawn nia" a rawn ti leh a. Rei vaklo an titi leh hnu chuan pu Chala pawh in lamah hawng leh ta a.

     In a zuk thlen chuan Zamuanga nu pi Ngailiani chuan alo nghâk reng tawh mai a. Pi Ngaii chuan,"Ngula pa,kan fate chanchin hi ngaihven thuai a țhalo maw. Ka beidawng takzet tawh ani" alo ti nghal a. Pu Chala chuan,"Ngaii ,kan chhungkaw thil vanga hetianga in awm ta hi a pawi ka ti takzet ani. Sawi dan tur pawh ka thiamlo e. Kan pasalțha Chawna ka han hmu a. Zanin lamah hmalak dan tur kan sawiho dawn nia. Nang pawh lo leng phei la aw" an ti a. Pi Ngaii chuan,"Ekhai,kan pasalțhain min puih theih dawn chuan a va lawmawm ve. Ka thla pawh a muang deuh sawt e" alo ti a. Saii chuan,"Ka pi keimah vang vek ani" alo ti a. Pi Ngaii chuan,"Saii khatiang zâwngin thil an thlir ngailo e. I thiamloh ani reng renglo. I tirh anni hlei nem,an duh thu ngeia kal ani kha. Keini pawhin kan phal thlap ani. Hrehawm tihna tur awmlo e" tiin alo țawng thlamuana . Tichuan Ngulate ngaihven tur kal ngei chu țha an ti a

                 Ṭhen-19

   Tualcheng khua an chhuahsan hnu chuan Ngulate chu hmanhmawh taka kal zelin tlai lam zanriah chhum hun velah chuan Kawlbem khua an lût tawh a.Zankhat chauh riak tura mi ina han mikhual tawp chu an hreh deuh avangin khua chu paltlangin ramhnuaiah riahbuk an sual ta a. Zanriah chawhmeh atân an Sarêp ken te chu an han siam sawk sawk a. Zanriah puar taka an kilho hnu chuan meipui chhepin thil eng engemaw hi an sawi a. Ngula chuan Darzika te chu Selam leh Kawlbem khaw chanchin te an zawt a. Darzikate chuan an hriat ang ang chu an han hrilh ve . Darzika chuan,"Khaw inhnaihte kan nih avang hian kan in kal pawh nasa a. Mahse sa leh rel beihna lamah erawh a tu lam mah hi kan inpui ngai lemlo ani" an ti a. Ngula chuan,"Țawng hrang in hmang si a. A buaithlak viau lo maw?" alo ti vat a. Darzika chuan,"Kan khaw lamah hian Paite țawng thiam an awm nual a. Chutiang bawkin Kawlbêm leh Selama lamah pawh Lusei țawng thiam an awmve tho bawk a. Mahse i sawi ang deuh khan a buaithlakna chin chu a tam khawp mai. Inhmuh thiam vakloh châng pawh kan nei zeuh zeuh ani" a han ti a. Zamuanga chuan,"Thisen chhuah ngai khawpin buaina in nei tawh em?" a rawn ti a. Darzika chuan,"Chutiang em chu kan la tawk lo e. Bakah heng khuate hi khaw te tak tete an ni hlawm a. Kan lal Vanhnea hian thurualpui dang alo nghah bawk nen. Min tibuai ngam chi anni lo ani" a han ti a. Chutah Thangțhuama chuan,"Heta țang hian khawilam nge kan pan zel dawn?" a rawn ti a. Ngula chuan,"Ngopa khaw lamah kan kal anga. Zingkara kan chhuah chuan chawhmain kan thleng hman ang a. Châm khawmuang lovin kan tlang leh nghal dawn nia. Ngopa khua ațang chuan Khawlian khua kan pan leh anga. Khawlian ațang chuan kan khaw lam panin kan kal tawh ang" an ti a. Rei vaklo an țhut leh hnu chuan muthmun an rem ta nghâl a.

    A tuk zing khawvar hma chuan Ngulate chu an tho sang sang a. An Bûk piah lawka luite ah chuan inphih harhin reilote an han țhu khaw muang hlek a. An Buk leh a velte chu tifaia an meichhemte an leih mih hnui Ngopa khaw lam panin an kal ta nghal a.

    Chawhma țha zet an kal leh hnu chuan Ngulate pawh Ngopa khawdaiah an awm leh tawh a. Ngula chuan Darzikate hnenah chuan,"Khuaah hian reilote kan la awm khawmuan lawk angai ania. Tihtur pawimawh deuh mai kan nei a" an ti a. Thangțhuama chuan,"Ekhai,nangni berin in tih chuan kan hnial ngam nang" alo ti var a. Ngula chuan,"Kan chhungte han tlawh lawk kan duh mai ania. A rei lovang" an ti a. Tichuan Ngopa khawchhungah chuan lûtin an kal lama an thlenna pi Tlingi te in lam chu an pan ding ta nghal a.

    Pi Tlingi te in an va thlen chuan Sawmi khan luhkaah Herawtin la alo her rât rât mai a. Chutia Ngulate hmel an hmuh takah chuan mak tih hmel tak hian,"A u Ngula te lah ni rengin. Kha khawi lama kal tur nge innih a?" alo ti var a. Ngula chuan,"Sawmi hei kan zin kha kan rawn hawng leh chiah lawm. Khawnge i nu leh i nau hi?" an ti let nghal a. Sawmi chuan,"An thing lâk sa an zuk phur lawk anih kha. An rawn haw har tawhlo ang" alo ti var a. Chutih lai chuan Zamuanga chuan an kal lama an Mau chik sa kawmchhaka an pho sa en vel pah hian,"Ngula hei kan chungdâl tur pawh a ro mah mah tawh anih hi. Mahse a sawisak nuam tawk vel niin ka hria" an ti a. Ngula chuan Sawmi hnenah chuan,"Sawmi,hei kan châm hman tawh dawnlo a. In chungdal tur hi kan zar anga. Kan kal leh mai dawn nia aw" an ti a. Sawmi chuan,"Zankhat tal la châm ve ula,ka nu pawhin a hmuh leh chak thu che u a sawi a sawi a" alo ti a. Mahse Ngula chuan,"Kan dam anga,kan lo la zin leh fo dawn alawm. Tunah chuan in chungdal hi kan han zar phawt ange. Rap chunga hnâng hlai sa ka dah kha tuiah lo va chiah ta che" an ti a. Sawmi pawh chuan thudang sawi tawhloin in inchhung lama luh chu a rual nghal a. Ngula leh Zamuanga chuan an iptepuite an han dahthla sawk sawk a. Ngula chuan Darzikate hnenah chuan,"Hei in hi chungdal kan han khuh lawk anga. Kan kal leh nghal dawn nia" an ti a. Darzika chuan,"Kut a tam leh kan thawkzo hma ting ani mai a. Kan lo zar pui ang che u" tihpahin a itepui chu an dah thla ve mai a. Tichuan Ngula leh Zamuanga bakah Darzika chu inchungah an kai chho a. Thangțhuama chuan hnuai lam ațangin an mamawh ang angte alo pe zêl a. Hmeithai in chunga Tlangval lian țha thelhthawlh pathum lai mai an han lawn chu a che leh luih luih țhin a. Rei vakloah chuan chungdal chu khuh zovin țha takin an chep a. Inchhung lamah fardawn te siamin tlema phuar hnâng hlui deuh tawhte chu an thlak vek a. An zawh fel hnu chuan inchhungah chuan an han țhu hahdam rih a. Sawmi chuan tuisik a rawn ompe kual dan dan a. Ngula chuan,"Sawmi,hei kan kal leh nghal mai angai dawn a. I nu te kha min lo biak mawlh mawlh dawn nia" an ti a.Sawmi chuan,"U Ngul,in chunga lawmthu sawi dan tur pawh ka hrelo e a. Ka lawm ani mai" zak deuh tak chuan an ti a. Zamuanga chuan,"Keini tak hi nia lawm ni. Kan chungah in țha em a. Kan lo zin leh hunah chuan kan khaw lamah minlo zui phei thaw ula a țha ang" nui var var chung chuan a han ti a. Sawmi te chhungkua la puih zel chu châk viau mahsela in lam ngaihtuah a nat tawh em avangin tlai lam behliang mun hun velah chuan Ngulate chuan Ngopa khua chu an chhuahsan leh ta a.

Ngopa khaw kawtchhuah an thlen chuan Ngula chuan hla tak mai a khaw pakhat lang va va chu a kutzungchala kawh pah hian,"U Darzik,sawta khaw lo lang saw kan kalna tur Khawlian khua anih saw. Kan lokal lam kha chuan in Zali vel lai anni a. Tunah chuan an pung leh viau tawh ang. Thlakhat chuang lai kan thangbo si a" an ti a. Ngula vek chuan,"Vawiinah chuan kan thleng hman dawn tawhlo a. Zaninah Tuivai luiah riakin naktuk chawhma pelh hretah Khawlian khua chu kan ban thei tawh ang" an ti zar zar a. Kawtchhuaha an din zawk hnu chuan an tum ram lam panin an kal ta zel a.

    Zanriah kil hun awm velah Ngulate chuan Tuivai lui an thleng thla ta a. Lui chu daikai nghalin Khawlian ram lamah chuan riahbuk an sual ta a. Bûk an sak zawh chuan Darzika chuan,"Ngula,Zanin chu zanriah chawhmeh tur Nghalim hnarsawp i sât teh ang u. Lui sa ei a khât alawm mawle" an ti a. Ngulan a chhân hma chuan Zamuanga chuan,"Nuam ka tih zawng tak. Meichher kan lo siam nghal ange" alo ti vat a. Darzika bawk chuan,"Thangțhuama hian chaw lo chhum sela. Midang zawngin Sangha kan man ang" an ti a. Tichuan Meichherte an siam zawh hnuin Nghalim man tur zawngin Tuivai lui chu an dai țan ta a. Tlema li thûk lohna lai deuh leh suarah te chuan an vak kual a. Nghalim lung bâl liaka lo bawk hle hle te chu Chempuii chuan tui chhungah an han sat bung hmawk zel mai a. Rei vakloah chuan Nghalim mai bakah Nghavawk leh Nghaler engemawzah chu an sat hlum tawh a. Nuam an ti ta lutuk chu zanriah chawhmeh tur ani tih reng ngaihtuahlo hian,"Hei pawh,Hei pawh" tiin an tlan kual zak zak mai a. A lui lah mihring daidar vakloh ala ni bawk nen an sat hnem ta hle mai a. Luipui dungah chuan an nui ri chel chul mai lehnghal. Chutia Sangha an sah mawlh mawlh lai chuan Darzika chuan,"Ekhai,i duhtawk teh ang u. Kan zanriah hmeh tur anih kha. A tam lutuk tawh hiala ang a" a rawn ti chhuak hlawl mai a. Ngula chuan,"A,kan rêp țhen mai dawn nia. Hei Nghangiai tepawh ka sat hlum nual mai. Ka rin ai daihin an lo tam a" an ti a. Zamuanga chuan,"Lam hla kal tur nilo ila zawng ka sat zankhua țhak peih ang mawle. A va han nuam em em" a rawn tive bawk a. Darzika chuan,"Bûk lamah i kal phawt ang u. Keipawh hei ka akuar nalh tawh mai a. Ka ah ringawt pawh hi kan hmeh senglo nasa ang" a rawn ti a. Tichuan an Bûk lam an pan ta nghâl a. Bûk an zuk thlen chuan Thangțhuama chu alo awm hauhlo mai a. Darzika chuan a nau chu lui dung khawk rum rum chuan an au ta vak vak mai a. Re vakloah chuan an Buk thlanglam pang ațang chuan Thangțhuama ngei mai hian,"Hetah ka awm e. Keipawh hei ka lo sat hlum nual tawh mai. An tam em em lehnghal" a rawn ti lung lung mai a. Ngulate chu an in en a,an nui ringawt a. Darzika chuan,"A va han ho mai mai tak e aw. Kan rep mai dawn nia. A repna tur lam i ngaihtuah mai teh ang u" an ti a. Tichuan an beisei aia tam Sangha an man tak avangin tumloh deuhin a urna tur an siam ta mawlh mawlh mai a. Sangha ur na tur an siam mawlh mawlh lai chuan Thangțhuama chu huh hluam hian alo thleng ve hlawl mai a. A u ten Sangha repna tur anlo siam mawlh mawlh a han hmuh chuan nui chung hian,"In rei ka ti reng a. In tui laklawh ani maw" a rawn ti a. Darzika chuan an Sangha sahhlumte Changel hnaha bun chhuak mawlh mawlh pah chuan,"Hei han en la. Ei zawh sen anih loh hi. Kha nangpawhin ila rawn ak zui lehnghal "alo ti a. A repna turte an siam zawh hnu chuan Nghalim tihloh Sangha dang zawng chu an rep tlar dul mai a. Nghalim erawh chu Mau burin an chhum hluah mai a. An Sangha rép te let kual pah chuan Ngula chuan,"Ka rin aiin kalo sat hnem hman. Kan va tlai dawn ve" an ti a. Darzika chuan,"Kha tiang em em a an tam kha kalo ring hlei nem mawle. Chengkawl lah kha kezungpui tiah tiahin an dum rûn hlawm mai a. Khapnga bel khata chhum hluah a han fawh dawk dawk a chakawm mange" a rawn ti ve a. Thangțhuama chuan,"Kan haw leh lamah kan chhum anga nimai lawm" nui țhaw chung hian alo tive bawk a. Darzika bawk chuan,"Chhum hmin vat ila,ei vat teh ang u. Ka ril a țam tawh teh ania" tihpahin mei chu a thawm țha sauh sauh mai a. An chawhmeh siam a hmin hnu chuan Changel hnahah hian chaw an han bun vum thûr a. A lai nawr kuain an Sangha chhum chu an han bunchhuak a,a tláwn sung mai a. An Sangha chhum Hmarcha pum an thlak leh Chi chu changel hnahah chuan an han hmet sawm nawk nawk a. Tumah pawh in be mang lo chuan an lim ta nghek mai a. An chaw leh chawhmeh chu an ei fai piak leh nghal. An han eikham meuh chuan lui kama lungpui ngheng chuan an țhu tung far mai a. An thaw leh hak hak țhin a. A puar lutuk avanga a dul tuai vut vut pah chuan Ngula chuan,"Ka rit ta nalh mai le. Hei bak bak a puar hian ka la awm ngailo"an ti a. Zamuanga chuan,"Ka la khamlo nia" a rawn ti zauh a. An nui ta kiah kiah hlawm a. A tuk lama an kalna lam reng ngaihtuahlo chuan an Sangha man chu zan rei tak thlengin an ur a. Zanlai arkhuan hun velah chuan an mu fel thei chauh ani.

A tuk zingkhua alo var pawh chuan Ngulate chu hmanhmawh lemlo tak chuan an insiam a. Rawnal hnang hlai pah chuan Zamuanga chuan,,"Kawk kan tah angai dawn nih hi" a rawn ti a. Darzika chuan hriatthiam hmelloh tak mai hian,"Enge Kawk chu?" a rawn ti hu mai a. Ngula chuan,"Luseiho chuan Bawmrâng inti ang. Keini Hmarho chuan Kawk kan ti țhin alawm" alo ti vat a. An nui leh dar dar a. Ngula vek chuan,"Kan khuaah chuan kan rel nasa viau dawn che u nia" a rawn ti leh a. Thangțhuama chuan,"Lusei țawng in hmang meuh nange?" alo ti var a. Ngula chuan,"Hmar hnam vek kan ni a. Lusei țawng thiam chu tlemte chauh kan ni. Nula in rim duh anih pawhin a buaithlak deuh ang" alo ti sam et a. Darzika chuan,"A,kan duh zawng takte an awm anih zawngin a tih dan dan a awm mai ang. Sangha rep te kha Kawkah chuah thun ila,i kal thuai teh ang u" a rawn ti leh a. An inpeih fel hnu chuan Khawlian khaw lam pan tur chuan an kal chhuak leh ta a .

    Chhun chawfak hun velah chuan Ngulate chu Khawlian khaw kawtchhuahah an ding vang tawh mai a. Thangțhuama chuan,"Hei Khawlian khaw kawtchhuahah hian lungdawh leh luruh ro takngial pawh ala awmlo a" a rawn ti a. Ngula chuan,"A khaw dinna ala re hlei nem. Mahse phung velh an sawi ang maiin an pung thur thur anih hi. Khawchhung kan han lut mah anga, a ropui dangdai inti ve viau ang" an ti a. Zamuanga chuan,"Ngula,nula kha i tlawh kual dawn em?" a rawn ti zauh a. Ngula chuan,"Ani tak e maw. Zarkimi kha ka tlawh ngei chu angai ang. Kan vaiin kan kal dawn nia" alo ti vat a. Tichuan khaw lam panin an kal leh ta nghal a.

     Khua an va luh chuan in thar ding alo awm leh nual tawh a. An kal lam ai mah khan khua chu alo zauh belh tawh tih Ngula chuan hre thei mai a. Darzikate unau chuan chutiang khawpa khaw lian chu an la hmuh ngailoh avangin pui hi an ti em em mai a Mahse tuala naupang lo infiamho chuan Lusei țawng an hman loh avangin Dazika mak ti chuan Ngula hnenah,"Ngula,Sailo lalna khua ani lawm ni. Eng țawng nge an hman hi?" a ti ta phawng mai a. Ngula chuan,"Ralte țawng anih kha. Mahse Lusei țawng pawh an hrethiam vek. Ralte țawng chu keipawhin ka hrethiamlo" alo ti a. Tichuan khawchhung fang vel pahin Zarkimi te in lam pan chuan an kal ta zel a. Darzika leh Thangțhuama chuan Silai an put avangin khaw mite chuan anlo en hrek hrek hlawm a. Ngulate ho lah an hleitling hlawm em em bawk nen,hmuhnawm tling tham anni reng reng bawk a. Zarkimi te in an thlen hma hauh chuan Zawlbûk pawh pahnih lai mai an kal pel tawh a. A khaw ropuizia hlir mai chu an sawi phei zel a.

     Zarkimite in an va thlen chuan alo reh țhap mai a. Ngula chuan an kawmchhak ațang chuan,"In awm em?" a han ti a. Chu veleh inchhung lam ațang chuan hmeichhe pakhat hian,"Awm e,lo lut rawh u" alo ti var a. Ngula chuan a țhiante hnenah chuan,"Pawnah hian minlo nghak lawk ula. Kalo kal leh nghal ang" tihpahin luhkaah chuan a kai chho a. Inchhung ava luh chuan Zarkimite unau chuan puan anlo ran mawlh mawlh mai a. Chutia beiseiloh tak mai Ngula hmel an hmuh thut takah chuan an phi cheng mai a. Țhatlingi chuan,"Ngula,i zin haw khan min rawn tlawh miahlo nia. Ka u hnenah khan min rawn tlawh ngei i intiam kha" alo ti zat zat mai a. Zarkimi pawh chuan,"I thutiam angin i aawmlo hle mai. Kha khawi lamah nge i zin leh dawn a" alo ti ve a. Ngula chuan,"A,ka thusawi hi in awih pawh ka ring chiahlo a. Mahse hei u Zarkimin min hmuhni a kan zin kha tunah hian kan rawn hawng chauh ni. Khuaah kan cham theih dawnloh avangin ka la rawn tlawh kual che u anih hi" an ti a. Zarkimi chuan,"Tunah in hawng chauha maw. Ka va awihlo e,khawnge i țhianpa pawh kha" a han ti leh a. Ngula chuan,"Pawn lamah sawn midang nen an awm a. Kal leh nghal kan duh a,mahse nangmahni rawn tlawh lo a kal tlang kha ka duh tawhlo ani" an ti leh a. Chutihlai tak chuan Zarkimi pa lal in kal pawh alo hawng chiah mai a. Ngula hmel an hmuh takah chuan,"Ekhai Ngula,i dam meuh maw. Hei kan chhungkua hian i chanchin kan sawi nasa țhin teh ania. Pawna mite khi i țhiante em ni. Han ko lut ta che" a rawn ti a. Țhatlingi chuan,"Ka pa ,Ngula hi kan khuaah rawn kalin zan khat pawh cham lova kal leh nghal mai a tum anih chu mawle" alo ti pâng pâng . A pa chuan,"A pawimawh deuh te pawh ani ang chu. Reilote tal han țhu hahdam rih se. Nangi pawh in Thembute kha lo dahfel rih te u" an ti a. Zarkimite unau pawh chuan an Thembute chu dahfel mawlh mawlhin Ngula pawhin a țhiante chu ako lut ta a. Zarkimi pa chuan Ngulate chu zu tuitlingte an siah chhuahsak a. Ngula chuan an va zinna a an thil tawn zawng zawng chu Saii chanchin telloin an hrilh fai ta vek a. An khuaa let leh vat a țulna chhante pawh an sawi ta vek a. A sawi zawh meuh chuan Zarkimite unau chuan Ngulate chu an ngaisang ru ta riau mai a. Zarkimi chuan,"Chu a rukin pasalțha ilo ni reng ani maw?" a rawn ti a. Ngula chuan,"Ni teh suh ei. Kan vanneih vang liau liau alawm" an ti a. Darzikate unau chuan Ngula leh Zamuanga chu an han fak vel bawk nen an hlim tlang hle mai a. Zarkimite pawh chuan Ngula chu chelh beh tlat an tum ta lemlo a. Rei fe an țhut hnu chuan Ngulate chu an khaw lam pan turin an kal leh dawn ta a. An kal hma chuan Ngula chuan ,"Hei Khawlian khua hi alo lian ta hle mai a. In va pung chak reng reng ve" an ti a. Zarkimi pa Kalhkhama chuan,"Ni hei in zanga lai mai kan ni tawh a. Zawlbuk pawh pathum lai kan nei tawh asin. Hetiang em em kan pun chak hi kan ring biklo a" a rawn ti a. Zarkimi pa bawk chuan,"Tikhan tluang takin va kal ta ula. Remchan veleh ilo zin leh thuai dawn nia" an ti a. Zarkimi te unau pawh chuan lo zin leh thuai tura an duh thu chu an hrilh chamchi mai a. Ngula chuan hrethiam takin,"Hei kan țhiante thlah pah hian kalo zin leh maithei nia" an ti zauh a. Zarkimi chuan Darzikate hnenah chuan,"Rawn hruai lui nngei ngei ang che u aw" an ti lawm lawm a. Tichuan hlim takin an ințhen ta a.

     Khawlian khua an chhuahsan hnu chuan Zamuanga chuan,"Ngula vanneih zia hi aw. Khatiang nula hmelțhain an han thlahlel ngawih ngawih mai che kha" a rawn ti hlut a. Darzika pawh chuan,"Ni e mawle,kha vang khan aniang a a tirah pawh inchhunga kan luh a phal ve loh" a rawn ti a. Ngula chuan,"In va ho mai mai tak e aw. Keini ang hi tunge min ngai ve tak tak ang ni" alo ti mai a. Darzika bawk chuan,"Ngula,an pa ber pawh zah lem hleilo in an ngaih thu che an sawi mawlh mawlh kha. Awihloh phal chi va ni suh" a rawn ti leh a. Ngula chuan,"Unau ang chiahin kan in en alawm. In duh anih chuan hmalak dan kalo ngaihtuah ang e" nui chung chuan an ti a. Zamuanga chuan,"A teuhlo. Keini kan awmve tih pawh an hrelo. Nangmah chiah an thlur bing che a" alo ti nang nang a. Thangțhuama chuan,"Chu Zamuang,i lungawi chiah nange" alo ti nghal a. Zamuanga chuan,"A nula puitling zia lo lutuk alawm" alo ti leh a. Ngula chuan,"Thildang i sawi ang u. Nula buaia buai ringawt mai" a han ti a. Tichuan thudang dang sawi chungin Lungthulian lam chu an pan ta zêl a.

    Ngulate chu tlai lam ni tlak hma hret chuan Khawlian ram chin la ni si,Thingdawl ngawa an kal lai chuan an hma lama mihring țawng ri lawng lawnh thawm an hre ta a. Khawlian tlangval sa pela ramvak annih ringin an ngaihsak vak lem lo a. Thingdawl ngaw chhuahsana luite pakhat an kân dâwn lai tak chuan Ngulate chuan an lam pana lokal te hmel chu an hmu thei ta a. An han enchian nak chuan pasalțha Chawna leh an khaw tlangval pakhat hi anlo ni reng mai a. Chutia ram pa lailenga an han inhmuh takah chuan an phul hlut mai a. Pasalțha Chawna chuan Ngulate hnenah chuan ,"In thang rei tak em avangin in chanchin ngaihven turin kanlo kal anih hi. Kan lo beidawng hman lutuk a" an ti a. Ngula chuan,"Kan beiseiloh lam daihin thil a a kal alawm mawle. Hei Saii Darzika leh Thangțhuama annih hi. Thil awmdan chu kal pahin kan sawi phei dawn nia" an ti a Pasalțha Chawna chuan,"Dam taka inlo haw leh reng reng chu alawm awm e. Saii pawh va lawm dawn em" an ti a. Darzika chuan,"Ka nau Saii chu a dam țha a maw?" alo ti vat a. Chawna chuan,"Dam țha lutuk e. In hmel ahmuh chuan a mang emaw a ti hial ang. I kal thuai teh ang u" an ti a. An zinna rama an thil va tawn te sawi zel chung chuan Lungthulian lam panin an kal leh ta a.