SANGHAR KHAWTHLIR

                   Ṭhen-50

     Buh ven hunlai anih avangin Ngula chu zing hma takah thoin a in lam a pan nghal vang vang a. Hma taka feh chhuah duh viau mahsela in lamah tihtur țul atam avangin a inpeih fel meuh chuan ni pawh kawlah a rawn eng chhuak tawh a. A lo a hlat tham bawk avangin hmanhmawh takin a insiam sawk sawk a. Lo lam panin akal ta nghal a. Kawtchhuah a han thlen chuan a rinloh tak maiin pasalțha Chawna alo ding vang mai a. Ngula hmel alo hmuh chuan Chawna chuan,"Ekhai,thawh i hai em ni. Zan lamah Chhingpuii i men nasa deuh ani ang a" alo ti var a. Ngula chuan thil hriatchhuah thut nei tih hriat tak mai hian,"Ekhai,Chhingpuii khan lengah min sawm tak e a. Ka lo mangnghilh daih zu nia. Zamuangate in lamah ka awm zankhua țhak alawm" a han ti a. Chawna chuan,"Nimina in rawn inzui hawng kha kalo hmu che u lawm. In inhmeh viau mai lehnghal" a rawn ti leh a.Ngula chuan Chawna kianga din pah chuan,"A, kan haw rual ve satliah anih kha. Khawnge i kal dawn?" a han ti a. Chawna chuan,"Buh vengin mawle. Ka riak lut nghal ang chu ka ti a. Ka duhaiin ka tlai ta deuh ani" a han ti a. Ngula chuan,"Keipawh ka tlai viau tawh mai. Kal nghal ila nimai lawm" a han ti a. Tichuan zau lam panin an kal zui a.

      Ngula leh pasalțha Chawna chuan an khaw chanchin leh an hnam tana thil țha ni tura an hriatte chu kal pahin an sawi thla zel a. Chutiang thil an sawi malh malh lai chuan Ngula chuan,"Kan chipuite chenna bik hi i fangchhuak deuh vek tawhin ka ring a. Kan delh chin ram hi a zau viau em le?" tiin Chawna chu a zawt a. Chawna chuan,"Fang chhuak teh suh ei. Bakah chumi khami chin chu kan delh chin ram ani tiin han hrilh che pawh ni ila. Ila hriatloh ram hlir anih avangin engtianga zau nge kan inzarpharh i hre chuang dawnlo ani" a rawn ti a. Ngula chuan,"Ni ngawt mai .Mahsela kan chhehvela hnamdang awmho tal te min hrilh ve reng reng la mawle" a'n ti a. Chawna chuan,"Chhim lamah leh khawthlang lama awmho hi chu Lusei ho anni tlangpui a. Chhak lam leh hmar lamah hian Thado leh Paite an awm bawk a. Kan chhak lamah khian Thado leh paite mai bakah Chalrangho(Meitei) an awm ve bawk ani. " a ti a. Ngula chuan,"Chalrangho chu tute nge annih le" alo ti vat a. Chawna chuan,"An chanchin ka hre tamlo khawp mai. Mahsela ka țhian Paihte pasalțha in min hrilh danin Chalrangho chu phaizawl zau tak maiah hian an phu mur mur e a tia lawm. Mahse tunhnai deuh khan Chalrangho ram chu Vun var hoin an rawn awp daih ani awm e" a han ti a. Ngula chuan mak a ti tulh tulh mai a. Chawna hnenah chuan,"Vun var ho chu tute nge annih reng reng a?" a ti leh chawt mai a Chawna chuan,"Vun var vek,thuam maksak tak tak inbel an ni awm a. Silai pawh an nghah viau ani awm e. a bak chu ka hre tamlo khawp mai. Kan ram lamah hian an rawn tla lut lo turah beisei phawt ila a țha ange" a han ti a. Ngula chuan,"Hman deuha Khawlian khuaa ka va zin lai khan Lusei lal Mingo ho run tumin an in pun chiam thu ka hre tlat mai. Vun var itih leh Luseihoin Mingo an tih hi a in an hmel riau mai ka ti" a han ti a. Chawna chuan,"A in ang pawh ani mahna. Anih leh luseiho chuan an zuk run ta em?" a rawn ti a. Ngula chuan,"Ka hriat chinah kha chuan an run lo ani. Mahsela kum engemawzah chhung ka zin lo a. A run tepawh an lo run tawh mahna le" a han ti a. Chawna chuan,"Chuti anih chuan Vunvarho chungchang hi Lusei lalte kan sawipui hrim hrim angai dawn anih chu.Nakin zelah kan in mamawh tawn viau thei a" a rawn ti a. Ngula chuan,"Kan thusawi anlo awih duh ngut ange maw. An khua kan runna lah ala rei silo a" a han ti. Chawna chuan,"Nia,minlo la haw viau mahna le. Kan va biak hmasak an ngai tawh ani mai. Buhseng zawh lamah chuan Khawlian lamah kan zin leh hmel " a rawn ti a. Ngula chuan,"Zin leh thuai pawh a chakawm alawm mawle" alo ti vat a. Tichuan thil dang tamtak sawi pahin zau lam chu an pan zel a.

     Zau pui an luh meuh chuan fehrehsan vel ani tawh a. An fehna tur kawng a inan loh avangin Ngule leh Chawna chu an kal hrang ta a. Chawna a penna lai ațang pawhin Ngula lo chu a la fan deuha. Sava hnawh kian tuma patling au thawm leh talkhuang vaw ri te,phelsep in khak ri nawk nawk thawmte a rik deuh chuah chuah avangin Ngula chu hmanhmawh angreng takin a lo lam pan chuan a kal zel a. A khat tawkin Pit rual leh Vasuih rualin an rawn thlawh khum thuak thuak bawk nen a lo lam chu a ngaihtuah viau mai . Rei vaklo a kal leh hnu chuan a lo pawh a zuk thleng ve ta a. A ri ten an buhte an ven vek avangin a rin ang ngeiin alo ah chuan pit leh Vasuih rualin nuam an lo tawl hi ani ringawt mai a. Ngula chu Thlamah lutin a Sairawkherh a la a. Hmanhmawh takin a lo chu a fang kual a. A kal pahin thlawhlaia a mau bung tar te chu a han perh ri leh khak khak țhin a. A neitu ber alo thlen takah chuan Pit leh Vasuih rualte chu an țik dial a. Vau lam panin an thlawk chhuak dam dam a. Ngula chuan thimrim hmel fe hian Vau a thingbuk te chu Sairawkherhin an țhawng zui zawt zawt a. Chutah meuh chuan Pit leh vasuih rual mai nilo. Vaki leh Țhumi,a ruka Buhvui pu chhuaka vau thingkunga lo chuk malh malhte pawh an thlawk darh ta sup sup mai a. Ngula chuan a aw rawl tawp hian a han au zui vak vak bawk a. A lo a nuam lo tawltu te awrawl tawpa au chunga a umdarh vek hnu chuan Ngula pawh a thlan a tla ve zawih zawih thei hial ani. Chumi hnu chuan Thlawhlaia Lungpui pakhat chunga ding chung hian a lo chu a han thlir kual leh thuak thuak a. Lo mawng lama Buh hmun pe deuh un mai chu a hmu ta tlat mai. A buh chu Sanghalin an khawih ngei anih ringin hmanhmawh takin lo mawng lam chu a pan ta nghal a. A zuk thlen thlak chuan a rin ang ngeiin Buh kungte chu Sanghalin alo khawih chhe nual mai a. Ngula chuan Sanghal chet velna chu an en fiah nghal a. A Buh lo eitu chu Nghalrual niloin Nghalmal ani tih a hre thei ta. A ke hniak ațanga en ringawt chuan a len dan tur diktak sawi theih nilo mahsela Ngula chuan a Buh lo eitu Sanghal chu a te chhelo tih a hre mai. A riahchilh theih siloh avangin zan lamah Sanghal an chet fo chuan a beisei anga tam Buh a thar phak dawnlo tih a chiang a. Chuvangin a Buh lo khawihtu Sanghal chu kah ngei a tum ta a.

     Chhun pachangah chuan Pi rual leh Vasuih rual thawm pawh a reh deuh a. Chutihlai erawh chuan vau ngawah Tukkhumvilik leh Kawlrit an hram tawn sek a. A kar lakah Tuklo a lo leh Va zar rualin an lo chhawn ve bawk a. Lung tileng tawk chauhin Thereng anlo kiu ve veng veng mai lehnghal. Ngula pawh Thlamah țhut hahdam pahin chhun chawhmeh tur mai an changchawr leh thlai rah ilo vel chu a thian mawlh mawlh a. Ngaw hnuaia Tuklo a hram lauh lauh lai chuan a khat tawkin zau chhungah Talhkhuang ri leh kuk raih raih thawm hriat tur a awm reng bawk a. Ngula tan chuan khua ai mahin lo lam chu a nuam zawk ngei ang le.

     Chhun chawhmeh tur a siam zawh chuan rei nghak loin chaw a ei zui nghal . A eikham hnu chuan Sava thawm a reh deuh bawk nen a ri chhak te Thlam lamah a chho a. A ri chhakte Thlam a han thlen chuan Sawmnghaki leh anau hi khaw lama hawng turin anlo insiam ve mek a. Ngula hmel an han hmuh chuan an lo be nghal mawlh mawlh a. Ngula chuan Sawmnghakite unau hneah chuan Zamuangate hnehah a Buh Sanghalin a khawih avanga a haw tlai tur thu leh a ranvulhte lo ngaihven sak turin a chah a. Sawmnghaki chuan a lo hrilh ngei tur thu a sawi hnuin Ngula pawh alo lamah chuan a chhuk leh ta a.

Ni chu thlang lam kawlkil panin a her zel a. Tlai lamah chuan Pi rual rilțam pawhin an zia dik tak an rawn chhuah leh țan ta. Zau chu patling au rawl leh talhkhuang ri in a inchhawn tluk tluk hi ani ber mai. Pit leh Vasuih rual lah chu luhlul chhuah ni awm tak hian vawikhat an han thlawk dial a. Reiloteah angaiah bawk an bawh leh țhin a. Lo pakhat ațanga an lo umchhuah velah lo dangah an bawh leh a. Khaw thim dawn thlenga an in hnawh kual hnu chuan sava thawm pawh a reh ve ta a. Ngula pawh tuikhur lamah inbual turin a kal zui a.

# Zan lamah chuan Ngula chuan hmanhmawh takin ei a rel sawk sawk a. Zanriah hma taka eiin lo mawng lamah Sanghal chang turin a chhuk ta nghal a.Sanghalina Buh a khawihna chhak hretah chuan Changel hung khat hi a awm a. Changel hung awmna lai ațang chuan Sanghal chetna hmun chu chiang taka a lan theih avangin Ngula chuan Changel phenah ah chuan țhutna turte a han siam zung zung a. A sa channa tur a siamfel hnu chuan Sanghal rawn chhuah hun tur hriat anihloh avangin ngawi rengin a țhu ta ran mai a.

      Thla de tir lam ala nih avangin thla eng chu a rin tlak vak dawnloh a. Ngula tan pawh zan thimthama Sanghal han kah thluk chu thil awlsam ani hauhlo ang. Zan tir lam ațanga han țhutchilh nghal mai chu a ti vaklo nain vau hnaiha lo nei anih avangin ramsa pawh an ngampat viau a ring a. A beisei dan phei chuan lenghawn arkhuan hmaa chan chhuah hman ngei a inring ani. Amaherawhchu zanrei tak thlenga a chan hnu pawhin eng thawm ri mah hriat tur a awm lo a. Khuangbaichiri thawm leh ralkhata Sa uak rak thawm chu a ring hle ani ringawt mai. Nimahsela Ngula chuan zaua mihring thawm ala awm zeuh zeuh avangin Sanghal chu ala rawn lang mai duhlo anih ringin ngawi hle hlein a țhutna ngaiah chuan a la țhu reng a. Thawm engemaw hriat hmaih palh anei mai ang tih hlauin a beng a chhi kar mai bawk a. Nimahsela zanlai pelh thlenga a chan hnu pawhin eng thawm mah hriat tur a awmlo a. Thosi tam bawk nen Ngula pawh abeidawng lek lek tawh a. Thlama hahdam taka han mut vang vang mai te chu duh rum rum a. Amaherawhchu khawvar dawn lamah sa a chhuak fo tih a hriatchian em avangin haw mai erawh a tum chuanglo.

      Khuan hmasa khuan hun velah pawh chuan Ngula chu a țhutna ngaiah țhuin a mit ala khap fak fak mai a.Van a thiang țhain Arsi tepawh a de tuarh mai bawk a. Zankhua Changel bul hnawng kianga han țhut takah chuan vawt ati in a sikhlim tepawh a bawl ve ar ar mai lehnghal. Chutih laiin Sanghal thawm lah chu hriat tur ala awm hauhlo lehnghal. Ngula mawng kham tawh lutuk chu zawite a ding marin an zi kual vel a. Chutih lai tak chuan vau lamah mau ri khak khak thawm a hre ta tlat mai le. Ngula chu rang taka țhu leh nghalin thawm lo chhuahna lam chu a en vang vang a. Zan thim hnuaia rei tak țhu tawh anih avangin a țhutna thlang lama Buh hmun pawh chu fiahlo ruai hian a hmu thei a. Mahsela rei fe a nghah hnu pawh chuan engthawm mah hriat tur a awm leh ta hauhlo mai. Vaua mau ri khak thawm a hriat kha sa thawm anih loh mai a ring tawh a. Mahsela chutia ngawi renga a țhut lai chuan thlang lama Buh chu engemaw hian a rawn tawn ri sang sang mai a. Ngula chuan thawm awmna lam chu uluk lehzualin an en a. Thla a liam tawh avangin engmah chu chiang deuhin hmuh theih ni heklo le. Thawm lo chhuahna lam chu a en tlawk tlawk ringawt a. Rei vakloah chuan Sanghal tep chuk chuk ri a hre zui leh ta tlat mai. Ngula chuan Sanghal awma zawn lai vel chu uluk takin a en reng a. Buh kara awm anih avangin engmah a hmu thei chuanglo a. Zan hmasa lama alo chet tawhna laia alo chhuah hun chu a chang tawp ani ber mai. Sanghal chuan a awmna hmun a sawn deuh reng a. A khat tawkin a nguk leh hrut țhin bawk a. Buh kung che laih laih te chu Ngula chuan fiahlo ruai hian a hmu thei a. Mahsela a Sanghal ber erawh a ualau laiah a rawn lang duh tlat lo mai. Rei fe a nghah leh hnu chuan vanneihthlak tak maiin Sanghal chu zan hmasa lama a lo tal pet un na hmunah chuan a buh kung tep ri chuk chuk chung chuan a rawn ding chhuak ta voh mai le. Ngula chuan Sanghal ruangam chu a hmu thei ruai ruai a. Nghalchang anih ngei a ring tlat mai. A ngho niawmtak var deuh hlek pawh a hmuh hmaih hauhlo. Sanghal lah chu a mah uluk taka Silaia lo tin reng tu an awm tih hre lek loin thlamuang takin Buh kungte chu an pet kual a. A kein lei te a han thai leh zauh zauh bawk a. Ngula chuan kah ngei tumin uluk takin a'n siai vang vang țhin a. Mahsela Sanghal chu a khat tawk hian a zuang leh thurh a. A hmuiin leite a han nawr leh nawk nawk țhin bawk a. A chet dan vel ațang chuan a tha a za hle tih a hriat mai. Sanghalin Buh kung a peh thluk leh dawn lai takin Ngula chuan a Silai chu a hmetpuak ta dur mai a. Sanghal chu Ngek țhawtin thlang lamah a vir thla nawk nawk mai a. Buh hmunah chuan a tal thla vel chiam a. Ngula chuan hmanhmawh takin Silai zen a sawh nghal sawk sawk a. A mu te a thun leh meuh chuan eng thawm mah hriat tur awmloin a reh tlawk tlawk tawh mai . Thil che zeuh pawh hmuh hmaih palh hlau takin a Sanghal kahna lam chu a thlek vang vang a. Mahsela engkim mai chu an din ngaiin an ding reng thung. Tuibur hmuam da vel a ngah leh hnuin Ngula chu fimkhur takin a sa kahna lam pan chuan a chhuk ta țhem țhem mai a. A kahna lai a zuk thlen chuan lei te a han dap kual vel a. A kuta Thisen a khawih fuh takah chuan a kap fuh ngei tih a chiang mai. Sanghal a tal thakna Buh tlu kual nuaih zingah chuan fimkhur takin a chhuk zel a. Thlang lam chu vau chin anih tawh avangin Sanghal pawh chu ngaw lamah a tlan lut daih anih a ring deuh a. Mahsela a beiseiloh tak maiin vau hrula thingtuluang kiangah hian Sanghal.chu alo bawk zar mai le. Ngula chuan hnaihchilh nghal mai loin a thi tawh nge tawhlo hriat nan a kap nawn leh siah a. A sa kah chu chet pawh a chet takloh avangin a thi ngei tih a chiang ta a. Tichuan a sanghal kah lam chu panin a ruang chu a han rap a. Ring vakloin Sanghal hlado a chham vang vang mai a. A Sanghal kah chu a pa anih avangin a til bawr a hlep thla zui a. Vau hrula Hrui a dap fuh hmasak ber chu chhatin a sa kah chu a han teh kual a. A len tham deuh avangin han kaih leh nawk nawk pawh a awlsam hauhlo mai a. A zak rek laia a tehkual hnu chuan a Sanghal kah chu a sum sarih lai mai ani tlat mai a. Ngula mak ti lutuk chuan a han teh țha leh țhin a. A sumsarih chu ala ni zel tho a. A ngho pawh kutphah chen vel zet a sei anih avangin Nghalchang ngei ani tih rinhlelh rual ani talo.Hliam tuar hauhloa chutiang tak maia Nghalchang lian a kah avang chuan Ngula chu a nui reng mai a. A khat tawkin,"Ka pa,min la dmpui la ka va han ti tak em aw. Ka Sazaw awh ringawt pawh i lawm țhin vei nen" a han ti leh țhin a. Mahni chauha Thlam lama put chhoh ngaihn a awm silo a. Khawvar hun nghah pahin a Nghalchang kah kiangah chuan Vaibel a pak khu tual tual a.

     Chutia ngawi renga rei vaklo a țhut leh hnu chuan a Thlam zawn vel ațangin tuemaw hi a rawn kuk ta raih raih mai a. Ngula chuan ding meuhin alo chhawn nghal a. Chutah lo lu lam ațang chuan meichher kengin mi panga vel hi anlo chhuk diah diah mai a. An rawn thlen thlak hma chuan ,"Ngula,eng sa nge i kah a. I Silai ri kan hriaa,kan lo chhuk rawih mai ani" an rawn ti a. Ngula chuan,"Ekhai,a tihzia hlauh e. Hei Nghalrual ka kap alawm mawle. Kan chan ho dawn nia" alo ti a. An lo thlen thlak chuan a ri chhak Sawmnghaki u mipa pahnih leh an ri mai awm Buhzalianate unau hi an lo ni a. Ngula Nghalchang kah an han hmuh chuan lian hi an ti em em mai a. An teh kual sek mai lehnghal. Buzaliana chuan,"Hei Nghalrual anih loh tawp hi. Nghalchang anih hi mawle. Eng tin nge hliam tuarloin i kah theih zawk ni. Pasalțha dik tak inih hi mawle" a rawn ti a. Midang pawh chuan Ngula chu an lo fak ve mawlh mawlh a. Ngula lah chuan,"Ekhai,ka vanneih mai mai alawm. A puar lutuk awm ngaihna hrelo kha helaiah hian alo bawk a. Tlanchhiat nachang hre heklo. Ka zuk kap ta thawr mai ani" a han ti a. Tumah phei chuan an awih lem hleilo a. Ngula bawk chuan,"Zau a riak dangte pun ila a țha ang a. Hei khua pawh a var dawn tawh a. In kohkhawm pawh a harsa lo ang" a han ti a. Chu veleh Buhzaliana naute pahnih chu zaua riakte pun turin an kal ta nghal a.

      Khua a var fel meuh chuan Ngula Thlamah zaua riak mi sawmthum vel chu Nghalchang sa chaniin an phu suau suau mai a. An vai mai chuan Ngula Nghalchang kah len zia leh a ngho țhatziate chu sawiin Ngula chu an fak chamchi mai a. Ngula chu a chet ve an phalloh avangin Thlam namthlakah alo țhu mai mai a. An chan fel hnu chuan Ngula chan tur chu tam deuh tak mai hi an han dah hranga. Mahsela Ngula chuan a zahna a insem a rawt tlat a. Midang chuan nuamlo ti viau mahsela a kaptu berin a tih tlat avangin a zahna in an insem a. Chhungkaw khat ațanga mi pathum lokal te an awm nual a. Mahsela chhungkaw pakhat chuan chan khat zelin an chang thung. A tir lam khan sa chu insem lo a khuaa haw pui an rawt a. Mahsela Ngula chuan Buh ven hunlai ala nih avangin khuaa haw mai chu țha atiloh avangin khuaa haw chu an ti lui talo ani. Sa te an insem fel hnu chuan hlim takin an titi ho a. Eite rel nghalin Tukțhuan hmeh atan Nghalchang sa chu an chhum hluah bawk a. Ei an rel fel hnu chuan Nghalchang sa chu an lim nghek a. An puar lutuk chu an dul an zut an zut mai lehnghal. Tukțhuan eikhamah chuan an zinga upa deuh ber Thangngura chuan,"Ngula,khuaa haw loh zawng ani thei ngangin ka hrelo. Nikhat thilah chuan zuva pawh a nasa lutuk lo turah ngai ang. Hetiang a sa lian kah te chu a khat em mai" a rawn ti a. Midang pawh chuan Ngula chu a lo lam ngaihtuahlo tur leh an lo ven sak theih tur thute an hrilh a. Chutia an nawr tak tlut tlutah chuan Ngula tan pawh hnial reng theih ani biklo a. Rilru nuam zan lo chung chuan khaw lam panin an inzui chhuak ta diah diah a.

      Tlangval chak țha rual annih avang leh Sa phur anih avang chuan an kal chak hle mai a. Kawng lakah feh kal tur pawh an tawk chho zel bawk a. Hlim taka kal zelin Chhun chawfak hun hma hret hian an khaw kawtchhuah chu an thleng tawh a. Kawtchhuah an thlen chuan a țhiante chuan Ngula chu hlado chham turin an ti ta tlat mai a. Chutah Ngula chuan Sanghal hlado a han chham vang vangba. Silai keng mi pathum vel chuan an silaite anlo kap puak ve bawk a. Tawi khawmuangloin khuaah chuan an lut nghal a. Khua an luh chuan chhun pachang lai tak anih avangin mi an vang pharh mai a. Naupang rual țhenkhatin Ngulate chu anlo bawr ve laih laih a. Ngulate chuan Nghalchang lu chu naupangte an han zawn tir a. Khua a lo awm,a hmutu apiang chuan ropui an tiin an lo thlir tlawk tlawk mai a. Țhenkhat chuan hmuh chian an chak em avangin Ngulate chu an rawn zui ve bawk a. Nula țhenkhat puantah lai te pawhin an thiltih lai tlansan meuhin Ngula sakah lu chu luhka ațangin an rawn thlir ve hial ani.

      Ngula in an thlen chuan naupangho chuan Nghalchang lu chu leikapuiah an hung a. Khaw mi țhenkhatte chuan an rawn en ve laih laih a. Ngulate chuan Salu zawntu naupangte chu sa an lo hleh ve hlawm a. Chutia an rik laih laih takah chuan țhenawm khawvengte pawh lokal khawm ve nak nakin Ngula salu chu an rawn lawmpui a. Alo kal apiang mai hnenah chuan hrang hnih khat lek lekin sa chu an lo sem zel a. Rei fe chutianga an rik laih laih hnu chuan sa phur hawtute pawh an in lamah an in phur liam țan a. Naupangrual tepawh an țin diak tawh mai a. Putar țhenkhat erawh Salu kiangah an la ding thung. Ngula chuan ni danga a sa kah ang thovin a inchhungah lawmpui tu tur a neilo tih a hria a. Mahsela a țhenawm khawvengte chuan thil engkim an hriatthiam avangin Ngula chu an haw san mai ngailo a. Chumi ni pawh hawsan mailoin putar țhenkhat leh patling pahnih vel chuan Ngula Salu hawnte chu an buaipui a. A lu sa leh a sa dangte chu belpuia chhumin țhenawm khawvengte leh țhenrual țhate nen zanriah puar takin an kil tlang a. Zanriah eikhamah lah chuan pasalțha Chawna pa chuan a zu bel rawn pu lutin Sa lu lawmin zan khaw tairek thlengin an meng leh a . Ngula tan pawh han in ngaihtuah lungchhiatna hman reng reng a awmlo ani.

     Ngulate sa lu lawma hlim taka an awm zan chuan Khawlian lal inah erawh lalnu Lallianpuii leh a upate chu Chhim lama an unaute hnen ațanga an thudawn avangin an țhu khawm țhap mai a. Lallianpuii chuan,"Vawiin lam khan kan khawhlui Zawngin ațangin chanchin hriat nuamlo tak kan dawn hlauh mai a. Kan Chipui Sailo lal Bengkhuaian Mingo ho bei tura min rawn sawm lai kha kan la hre reng anga. Ka fapa khan a tlangvalte tirh va a phallo anih kha. Nimahsela Bengkhuaia leh a hote chuan Mingo ho chu an zuk run ta tho a. Mi engemawzah an zuk thah bakah Silai pawh an rawn hawn a. Chumai ala nilo,Mingo hmeichhe naupang pawh an rawn hawn ani. Kha thil kha Mingo ho huat zawng tak alo ni a. Tunah hian Bengkhuaia hmeichhe naupang man hruailet tur leh phuba la turin anlo thawk chhuak ani awm e. Sailo lalte chuan lo dan an tum viau na chungin dan hneh rual anni lo a. Tamtak chu tihtlawmin an awm mek tawh ani. Hmar lam pana anlo kal zel anih chuan pawltlak lamah hian kan khua pawh an rawn luh hman a rinawm khawp mai. Engtia hma han lak chi nge ni ang le" tiin a upate chu a.han rawn a. Khawlian upate pawh engtia hma han lak tur nge tih thuah an buai hle mai a. Țhenkhatin Mingo ho chu lo beih mai an duh laiin țhenkhat erawhin inpek mai an duh thung a. An thu a inhmu thei ta reng reng lo mai . A tawpah chuan lalnu chuan,"Awle,kan ngaihdan te a in ang lo tlang ta si a. Ka ngaihdan ka rawn sawi ve ang e. Kei chuan Mingo ho kuta tlukluh hi ka duh hauhlo a. Mahsela keimahni chauh chuan kan lo dang.hneh dawnlo ani. Kan chhehvela hnamdang ho lah kan thurualpui thei silo a. A hma deuha ka lo sawi tawh ang khan kan unaute chenna Vanbawng tlang lamah kai ila. Tichuan anniho nen Mingo ho chu kan lo dang thei mahna" a rawn ti a. Upa Pachuaia chuan,"Lal nu,Mingo ho chuan chhim lama Sailo lalte an rawn bei mek a. Keini chhim lam panin kan kal thung anga maw?" a rawn ti a. Lalnu chuan,"Heta kan awmin enge tihtheih kan neih chuan ni. Henglai hmuna hmelma hual vel kara thih ai chuan ka unaute kianga thih ka thlang zawk ani. Lo ngai mah rawh u. Mingo ho chu anlo la.thleng ngei anga. Heta kan awmreng anih chuan kan lo do ngei bawk ang. Chumi hunah chuan tunge min țanpui ang ni. Kan chhehvela hnamdang ho hian min țanpui dawn hauhlo ania. Min țanpui a hnekin remchangah lain min chimih țhak duh hial ang. Chuvangin kei zawng buh seng zawh lama pem chhuah mai hi țha ka la ti fo mai" a rawn ti ta a. Upa Kalhkhama chuan,"Lalnu,keini chuan kan damchhungin kan zui ang che . Mahsela Khawlian khua hi i fapa in ropui taka alo din ani a. Ho lam taka chhuahsan chu țha ka tilo mange" a rawn ti a. Lalnu chuan,"Ka fapa pawh la dam sela ka thutlukna hi a thutlukna ve tho tur ani ang. Kan mite an him tlan nan kan chhuahsan mai angai ani. Hetah zawng Mingo ho lakah him mah ila. Khuangzangho leh Hmarho hian minla umchhuak tho tho ang" a ti ta tlat mai a. Khawlian upate pawh an rilru a buai hle mai a. Khawlian khaw ropuitak chu pemsan an duhlo tlang vek a. Chutianga pem an duh takloh thu an sawi veleh chuan an lalnu Lallianpuii chu a țap a țap ta mai a. A upate hnenah chuan,"Ka fapa hnenah khan in rinawm.tur thu in tiam ani lawm ni. Tunah vel nen min phatsan leh si a maw" rawn ti a. A fapa boral tawh Vanpuilala hmingte lamin a țap reng mai a. Vanpuilala fapa Lalhleia lah chuan a pi țap chu rawn.thlemin a rawn kuah vel a. A tawpah chuan upa Kalhkhama chuan,"Awle lalnu,i duh ang ngeiin Khawlian khua hi kan chhuahsan dawn nia. Mahsela vawikhata kan chhuah vek a rem dawnlo a. Kan upa țhenkhat leh Khaw mipui zahve chu nangmah zuiin Vanbawng tlang kan kai a.Khaw mipui zahve erawh kan buh leh Bal te veng ni pahfawmin khuaah an la awm.thung anga. Tichuan a tah tawl.tete in kan inthiar chhuak dawn nia. Khatia țah hla chham reng tur ani lo e" a rawn ti ta a. Upa dangte pawh chuan upa Kalhkhama rawtna ang chu pawm mai chu țha an ti ta a. An thinglung takin Khawlian khua chhuahsan duhlo viau mahsela an lal Vanpuilala hnenah rinawmna thu anlo tiam tawh avangin a fapa Lalhleia enkawl zui zel a,lalțhuthhleng nghet tak siamsak chu an tih makmawh ani si a.

                    Ṭhen-51

    Ngula Nghalchang kah ni ațang pawhin ni tam a liam leh tawh a. Ngula buaina erawhin kian lam a pan thei meuhlo. Lo lam hna leh inchhung sekrek khawih vel han fawm kem vek zawng thil awlai ani hauhlo mai. Amaherawhchu kum tam alo tih țhan tawh anih avangin ngaiah a nei tawh a. In a a awm pawhin a che sek reng mai țhin ani. An khaw ho chuan Ngula mahni chauha rei tak a khawsa thei hi mak an ti em em a. A kut a hmuiin sa a la thei em em bawk nen mi tamtak chuan rammi zawl neiah an ngai a. Nimahsela a ruh lang rawt chuan engmah an sawi lang ngai lemlo. Ngula erawhin an khaw ho ngaihdan chu a hriatthiampui em em a. An khaw nula zingah lah ngaihzawng fumfe a neilo mai bakah nula inah pawh hmuh tur a awm ngai manglo ani. A țhian Zamuanga leh Manchhungate in bakah pasalțha Chawnate inah a leng lut kual ani ber mai. Lawm neihloh aiah tiin a chang apiangin pasalțha Chawna farnute ho nen an han feh ho țhin a. Chumi tihlohah chuan ama intodelhna tawk chu Ngula hian a thawk chhuak zo em em ani. Nimahsela nunphung pangngai a pawl lo lutuk palh ang tih an hlauh avangin a țhiante leh pasalțha Chawnate pawh hian an zilh fo mai a. Ngula lah chuan a nuih liampui zel mai si.

     Buh hmawr rawn eng țanin Buh luchuh a hun dawn tawh a. Lungthulian khaw mite pawh Thlamte thawm țhain Buhzem turte an kual țan a. Fasuarte siam lawkin țhenkhat chuan Hruihzawl tur an vaw bel tlut bawk a. Kum tluana an hnathawh ran seng tur annih avangin chhungtin mai chu an inpuahchah nasa mai a. Pahmei chhungkua tamtak phei chu an Ui leh Arte nen an riak lut chuk chuk mai ani. Ngula pawh nasataka inbuatsaih vein tun țum chu a lo a len bakah a buh hminte a țhat bawk avangin lawm neih ngei ngaiin a hria a. Zamuanga leh Manchhunga chu inlawmpui mai a rilruk ta a.

    Nilenga lo lama hna a thawh hnuin zan lamah Ngula chu a țhian Zamuangate in lamah ava leng phei a. A va thlenphei chuan Zamuangate chhungkua bakah Mamchhunga alo awm a. Zamuangate'n an lo biak hmain Ngula chuan,"E,Manchhunga pawh alo leng elo. Kan sawi tum a in ang viauin ka ring ani" a han ti nghal a. Manchhunga chuan,"Lo țhu ve phawt la kan sawi tlang ani ang chu" alo ti a. Ngula a țhut fel hnu chuan Zamuanga chuan,"Ngula,i buh hmin te a țhat hmel em. A si ang chuan a awm lemlo maw?" a rawn ti a. Ngula chuan,"Kum dang zawng aiin a hlawk dawnin ka hria. Vau hnaih lamah ka awm bawk nen. Mahni mai chuan ka hneh dawnin ka hrelo. Nghalrualin min chil sakang tih ka hlau deuh a" a han ti a. Chu veleh Manchhunga chuan,"Chu in lawmpuiah min sawm i tum leh ani maw. Tun țum chu nula lawm tur ka hual ru ve kiau tawh ania. Ngula,nang pawh i zawn ve mai angai ang" a rawn ti a. Ngula chuan,"Chu min lo thlim der elo. A pawi hlei nem,Zamuanga a awm tho alawm" a ti sam et a. Zamuanga chuan,"A,Ngula tun um chu lawmnu tur zawng ve tawh teh khai" nui tet tet chung chuan alo ti a. Zamuanga chuan,"Uai,țhianțha kan inphatsan dawn ni maw. A pawilo e,keimah pawhin ka hneh thei em ang chu. Anih loh leh ka ri nula Sawmghakite lawmah sawm ila a țha ange. Anni unau zawng an felin hnathawh an thiam em mai" a han ti a. Zamuanga chuan,"Nanghi i ri nulate lakah ilo che na viau lo maw. I han sawidan hmang chu rinhlelh tham a tling tlat" alo ti a. Ngula chuan,"Chutiang engmah a awmlo e. Zanin lam chu ka han leng ve reng reng teh ang" a han ti a. Manchhunga chuan,"Han leng teh khai. Keipawh Vengchhak lamah ka leng chho ange. Kan Zamuanga lah hi thurualpui theih ni tawh reng renglo. Thaibawih lutuk mai" a rawn ti a. An nui dar dar a. Zamuanga nupui Khumi chuan,"Pa innih ve hunah in la hrethiam em em ang" alo ti var a. Zamuanga farnu Laibati chuan,"U Ngul,lawm tur i hmuhloh chuan kan zingah ilo telve dawn nia. Ka țhianten lawm che an chak viau ania" alo ti a. Ngula chuan,"Anih chuan zawn buai pawh a ngaih hranloh chu. In zingah chuan kalo tel ve ange" a han ti a. Zamuanga leh Manchhunga chuan Laibati chu an han hau fiam vel a. Chumi hnu chuan Ngula leh Manchhunga chu nula rim turin an chhuak zui a.

      Zamuangte in ațanga an chhuah hnu chuan an lenna tur lam a inan loh avangin Ngula leh Manchhunga chu an kal hrang ta a. Ngula chu Sawmnghaki te in lama leng turin a kal nghal a. Mahsela kawng lakah pasalțha Chawna nen an intawk hlauh mai a. Pasalțha Chawna chuan,"Kha Ngula khawi lamah nge i len dawn" a rawn ti a. Ngula chuan,"Sawmnghaki te inah ka ve leng dawn maw ka tia. Kha nang khawi kal tue nge inih?" a han tive a. Chawna chuan,"Kan upa Hrangvunga a damlo e an ti a. Ka va kan ange. Nangpawh i buai hranlo bawk a. Lokal ve nghal la ti nia"a rawn ti leh a. Ngula chuan,"A,lenna tur dang ka nei asin mawle. Mahse nang berin itih tlat te chuan ka lo kal mai ange" a ti a. Tichuan upa Hrangvunga damlo kan tur chuan an kal zui ta nghal a.

     Upa Hrangvunga te in an va thlen chuan damlo kan tur midang pawh an lo awm nual mai a. An damlo ber lah chu harh hmel fe hian tapchhakah alo țawng zuah zuah mai lehnghal. Ngulate an va luh chuan Hrangvunga nupui chuan,"Ekhai,kan pasalțhate pahnih anni reng mai ka ti. Lo leng țhu rawh u" a lo ti var a. Chawna chuan,"A,hei kan upa damlo kan turin kanlo kal ve anih hi. Ani lah hei a harh hmel khawp a" a han ti a. Upa Hrangvunga chuan,"Eng tham mah ani hlei nem. Ka lu a na hlek chauha. Min ngaihtuaha inlo kal chu a lawmawm e. Kha rinloh takin Ngula hmelte ka han hmuh chu le. Ani hi zawng kan inah hian a luh pawh ala rawn lutlo niin ka hria" a rawn ti a. Ngula chuan,"In lamah ka buai thei em ani. Lenna hun pawh ka nei manglo e" alo ti vat a. Hrangvunga chuan,"A ni em em ang. Mahni chauha khawsak zawng buai ana dawn em mai. Mahsela nang hi zawng i ngaihtuahawmloh e. Mahni tawkah lah i intodelh nasa mai a" a rawn ti a. Ngula chuan ama chanchin sawi reng nuam atilo tih Chawna chuan hriain,"Nia,Ngula hi rin aiin a puiltling hrep mai. Ti ta daih ila,khawnge Chhingpuii hi?" a han ti a. Upa Hranga chuan,"Ka țhiante inah ka leng dawn e ati nih kha. Alo hawng țep ang" a rawn ti a. Rei vaklo an titi hnu chuan inleng țhenkhat chu an țin sap sap a. Ngule leh Chawna erawh anla țawng tui hle thung. Chutia an titi lai mek chuan Chhingpuii leh an khaw Thirdeng fanu Nuzawni chu la hlum pawm țun chung hian an rawn nui lut ar ar mai a. Ngulaten ngawi renga an lo en tih an han hmuh chuan an zak lutuk chu an han tlanchhuak dun vel a. Pawn lamah chuan za em em hian an la va nui a. Hrangvunga chuan,"Chhingpui,khatin an nui vak vak ngailo e. Rawn lut thuai teh u" tiin a han au a. Chhingpuii leh Nuzawni chu zak tih hriat tak hian kun ngal chungin an rawn lut a. An hmai te chu a sen ap ap mai a. Pasalțha Chawna chuan,"Nangni pahnih chu khawi lam hmuh țha nge in rawn hmuh bik ni" alo ti var a. Chhingpuii zak lutuk chuan a țhiannu chu an nek palh zauh a. Nuzawni chuan a la hlum ken chu a thlauh dar ta vek mai a. An zak lutuk chu kil khatah an ding ngawi reng a. Ngula leh Chhingpuii nu chuan lahlum chu an chhar khawm a. Chhingpuii nu chuan,"Chhingpui,a awm anglo lutuk e. Hei inlengte kan nei ve a. Pangngai deuhin awm teh u" a han tih takah chuan Chhingpuii chuan a nu la hlum ken chu rawn laksak pahin,"Tumah an awm kan ringlo alawm" a rawn ti a. Ngulate erawh chuan ngaihsak zui lemloin titi dang anlo vawrh san daih a. Ngula chuan ala hlum ken pawh ngaihtuah loin pasalțha Chawna leh upa Hrangvunga thusawi chu alo ngaithla leh daih tawh a. Chhingpuii chuan zawite hian,"Ngula Lahlum kha" a rawn tih takah chuan Ngula chuan nui sang chung hian,"Kha ,hlum țhat angai dawn nih kha" alo ti a. Chhingpuii chuan zah theihloh chhuahin,"Pa Chawnate chu kan inah inlo leng ve teh miala. Ka pa damloh vang ani ngei ang maw?" a rawn ti a. Chawna chuan,"Kei chu i pa kan tura lokal ka nia. Hei Ngula erawh thildang vang zawk ania" nui chung chuan a ahan ti a. Chhingpuite pawh tlangnel ta deuhin hlim takin an inkawmho a. Rei vaklo an titi ho hnu chuan Hrangvungate nupa chu chauh chhuanlamin an mu ta daih a. A nu leh pa an mut hnu chuan Chhingpuii pawh tlemin a țawng duh ta deuh a. Thlawhhma chungchangte an sawi lai chuan Nuzawni chuan Ngula hnenah,"Thlawhhma i la zau si a. Lawm lah i nei ngai manglo bawk nen. Buh seng hunah hi chuan kan zingah lo tel ve la" a rawn ti a. Ngulan a chhan hma chuan Chhingpuii chuan,"Ni e lo telve tak rawh khai. A nuam dawn em asin" alo ti vat a. Mahse Ngula chuan,"Lo telve a chakawm viau mai a. Mahsela nangni zawng hnuhlak ațanga lo in lawm sa vek inni awm sia. In țhian dangte lakah a inthlahrunawm dawn em mai" a han ti a. Chhingpuii chuan,"Chhuanlam i siam kha ka ring sa reng a. Keini ho zingah chuan ilo tel duh tak tak lo ani ang" alo ti hmak a. Chu veleh Chawna chuan,"Ngula hi zawng hrethiam teh u. Lawm neih nawmzia pawh a hre ve lo anih hi" alo ti a. Mahse Chhingpuii chuan,"Midang nen pawh an in lawm fo alawm" alo ti a. Nuzawni pawh chuan,"Ni e,kum dangah pawh lawmte chu a nei chamchi alawm" alo ti ve bawk a. Ngula chuan,"Nangni ho zinga tel chu tupawhin an chak ang chu. Chutia min ngei viau dawn ai chuan ka lo telve poh ani ang chu. Inchemharna a thleng em lovang chu" a rawn ti ve a. Chhingpuii chuan,"Ilo telve dawn tak tak chuan naktuk lamah kan loah feh nghal tur ania aw" a rawn ti nghal a. Chawna chuan,"Ngula zawng a chhangchhe lutuk a,a chhuak hma thei ngailo ania" nui hak hak chung hian alo ti a. Rei vaklo an titi leh hnu chuan lenghawn ar a rawn khuang ta al al mai a. Nuzawni chuan,"Ka duh aiin ka țawng tui mah mah ani. Ka chhungten minlo ngaihtuah tawh ang. Ka hawng tawh ange" a rawn ti a. Ngula chuan,"Zawlbuk kai pahin kalo thlah hawng ang che chu" alo ti a. Chawna chuan inthiar fihlim a hun tih hriain,"Keipawh kalo va hawng tawh ange. Zan dangah ka lo leng leh zawkang" tihpahin a chhuak zui a. Chawna a chhuah hnu chuan Ngula chuan,"Nuzawn,h

awh teh i kal thuai ang. Thawh ka hai reu reu ange" a han ti a. Nuzawni pawh chuan,"Nia,țhiannu kan haw san mai ang che" a lo ti a. Mahsela Chhingpuii chuan,"Kalo thlah ve ang che.I kal ho ang u" a rawn ti a. Nuzawni pawh chuan engkim a hriat thiam avangin a hnial lui talo a. An pathum chuan Nuzawni te in lam panin an kal ho ta a.

    Nuzawni an thlah fel hnu chuan Ngula leh Chhingpuii chu an inzui thla hnak hnak a. Ngula chuan,"Chhingpui,in zinga lo tel ve chu a chakawm viau na a mi lungte hi kan tiawilo palh ang tih ava hlauhawm ve" a han ti . Chhingpuii chuan,"I ngai thutak lutuk anih kha. Nuzawni naute ho leh ka u te nen bak kan ni dawn hlei nem. Mahse ilo tel duh loh chuan ka tilui chuanglo che a" a rawn ti a. Ngula chuan,"Lo tel chu duh lutuk e. In zinga ka tel thei tur chu ka lawm khawp mai" a han tive a. Inpawh dun taka Chhingpuii te in thleng an kal dun hnu chuan a tuk lama inhmuh beiseiin an inthlah ta a.

     A tuk zingah chuan Ngula chu tlai bik nih hlauin a a che vat vat a. A rilru tak chuan Chhingpuii te zinga a tel tur chu aphur viau mai. In lampanga tihtur țul ang ang a zawh fel hnu chuan tukțhuan an ei sawk sawk a. A kham hnu chuan Favah leh Chempui bakah a Chawfunte chu iptepuiah a thun a. Tlam em lian zet phur chungin kawtchhuah lam pan chuan a chhuak ta a. Buhseng a kal tur anih avang leh mi lo a feh turte annih avangin Silai erawh a pu chhuak lo thung.

      Kawtchhuah a han thlen chuan a chhuak hma viau emaw a tihlaiin Chhingpuiite ho chu an lo awm țhap tawh mai a. Ngula hmel anlo hmuh veleh chuan Chhingpuii chuan,"Chhungkaw nu ber tan chuan chhuah hma a har deuh ani ang maw?" alo ti var a. Ngula chuan inthlahrung tak mai hian,"Ka țuan a muang deuh atin ani. Minlo nghak rei tawh awm mange" a han ti a. Nuzawni chuan,"Rei lutuk lo e. Ilo kal dawnlo emaw kan ti hman deuh a. Kan țhian țhenkhatte chu an lo kal hmasa ta anih kha" a han ti a. Ngula chuan,"Ava zahthlak lehzel ve. Kan kal nghal mai dawn em ni" a han ti a. Chhingpuii chuan,,"Ni e,khawi i chawfun kha kalo phur ange" a rawn ti a. Chhingpuiin Ngula chawfun a phurh sak hnu chuan lo lam panin an inzui chhuak ta a.

     Nula leh tlangval kal ho tih takah kawng tluanin an ri thla ham ham reng a. Chhingpuiite lo chu zau laili lai deuha awm anih avangin an thleng thla thuai a. An zuk thlen chuan Chhingpuii u Zabiaka chuan,"Ngula.Silai i rawn pu nange. Sa phur hawng turin kalo in ngai ngawt asin" alo ti a. Ngula chuan,"A,Buhseng tura kalin Silai han put daih kha a inhmehlo ka ti riau alawm"a han ti a. Chhingpuii nu Thanghliri chuan,"A,Zabiaka țhin hi. Silai hi a tive reng a. Engmah lah hi akap thei mang silo a" alo ti a. Zabiaka chuan,"Ka nu țhin hi a. Ka sa kah sa hlir anih hi kan hmeh" lo ti ve bawk a. Midangho chu an lo nui dar dar a. Chhingpuii te chuan an lawmte chu tuisik mai bakah zu tuitlingte an han hlui a. Reilote an chawlh hahdam hnu chuan Zabiaka chuan,"Hei vawiin lam chu kan tam deuh bawk a. Lo mawng lam ațangin kan bung țan anga. Hahdamin kan thawk dawn nia" a rawn ti a. Tichuan nula leh tlangval rualte chu lo mawng lamah Em leh Favah nen an inzui thla ta diah diah a.

     Chhun ni sensa hnuaiah chuan Ngulate chuan hlim takin Buh chu an seng mawlh mawlh a. Chutianga nula leh tlangval hna han thawkho ta chu fiamthu nen an ri bawrh bawrh mai a. A khat tawkin thlawhlaia Fanghma hmin tai tek te chu favaha vel in an han keih leh tawn tawn țhin a. Fanghma har te chu an in thlawh siak vel a. Ngula leh Chhingpuii chu inhnaih taka bung dunin an țhiante chuan an han chhaih fiam leh zauh zauh bawk a. Hlim taka chhun chawfak hun thlenga an thawh hnu chuan Thlam lamah an lawi ta a.

     Thlamah chuan Zabiaka leh anu chuan lawm rualte eitur an lo peih diam tawh a. Tuisikte ina an țhut hahdam deuh hnu chuan Chaw an ei zui a. Hlui khata nula leh tlangval han țhu ho ta chu an che pui tlang hle mai. Tlangval țhenkhat chuan an kianga țhu nulate chu an eitur te an han chawm sak vel a. Sa te an inthehchhuah sak vel bawk a. Tumahin huatah an la lo. Chutihlai erawh chuan a puar hnuhnung bik nih hlauin an bar zung zung a. Tlangval țhenkhat erawhin an nula chawei muang deuhte nghah pahin fiamthute an la thawh kual vel a. A tawpah chuan tlangval phawk fal pahnih in hlui an khar ta a. Chhunchawfak zawh hnu chuan an han țhu hahdam leh ren rawn a. Chumi hnuah an hmabak lam panin an chhuak ho leh ta diak a. Tlai ni her bawih thlenga an thawh hnu chuan Zabiaka chuan,"Ekhai,kan bun reng zawngin nikhatah kan zo mai dawn e a. Kumpui lingleta kan chai ve ani si a. Nikhat leka kan zawh vek zawngin a zahthlak lutuk ange. I haw tawh ang u khai" a rawn ti a. Tlangvalte chuan,"Ekhai,hei hmabak ala awm duai alawm. Khawng ni ala sang bawk a in bei tak tak teh ang aw" an rawn tive bawk a. Nimahsela Zabiakate chuan lawm haw tlai pui lutuk an duh biklo a. Nidanga an haw hun pangngai aia hma chuan an lawmte chu an hawn pui ta a.

      Khawlian lam pawh Lungthulian khaw ho ang thoin Buh an seng țan ve tawh a. Nimahsela kum danga hlim taka nuiri hriat tur a vang hle mai. Mitin mai chuan an khua an chhuahsan thuai dawn tih hriain hmanhmawh takin anmahni lo țheuah an bung mial mial mai a. Khaw mipui tam zawk chuan an khua pem san an duhlo a. Mahsela an lal leh upate thu hnial theih ani silo. Ngulate hoin hlim taka Buh an seng ni chuan Zarkimite unau pali pawh an loah buhsengin an bung ve mial mial a. Zarkimi chuan a rilruah thil tamtak a ngaihtuah a. Ngula nen buhseng zawh lama palai tirh chunchang an sawite kha a ngaihtuah chhuak uaih uaih a. Tunah lah Buhseng zawh veleh an khua an chhuahsan mai dawn bawk si. A rilru reng a hlim theilo. Buhseng laklawh laite chuan alo ding leh vung vung țhin a. A u Tawnluia chuan a chau deuh anih ringin,"Zarkim,i nau nen Thlam lamah ei lo han rel mai ta che u. Hahdamin kan thawk anga. Kan zo thuai dawn alawm" a han ti a. Zarkimi pawh chuan hnial lemloin Țhatlingi nen chuan Thlam lamah an chho ta a.

      Thlam an thlen chhoh chuan Zarkimi chu zah pawh dawn loin Thlam chhuatah a mu tawp mai a. Țhatlingi chuan,"Ka u,engtin nge i awm a. Na i nei em ni?" a han ti a. Zarkimi chuan,"Nei hranlo e. Kan khua kan pemsan mai tur hi ka ngai ngamlo ani" a han ti a. A nau chuan,"Chu zawng tupawhin kan duh bik hlei nem. Mahsela khatia awm tur ani ngai lo e" a han ti a. Zarkimi beidawng chuan Ngula nena an inkar thu zawng zawng leh an ruahmannate chu a hrilh ta vek mai a. A sawi zawh chuan Țhatlingi chuan,"Thil dang ngaihtuah i nei anih ka ring renga. Mahse lungngai suh,Ngula chuan a hmangaih tak tak che anih zawngin khawiah pawh awmla alo zawng chhuak tho ang che" a han ti a. Zarkimi chuan,"Keipawh ka ring alawm.Mahsela ka pa te hian pasal nei turin min ti ang tih ka hlau ani" a han ti a. Țhatlingi chuan,"I ngaihtuah thui lutuk anih kha. Ngula i duhzia te chu tupawhin kan hre vek ania" nui chung hian a rawn ti a. Zarkimi chuan mak tih hmel fe hian,"Ka awihlo e" alo ti vat a. Mahse a nau chuan,"Mi a kan nih bikloh hi. Engkim hrethiam rual kan ni tawh alawm. Ka pa te pawhin an hnial lo ang che" a han ti a. Zarkimi chu a nui var var mai a. Khawlian khaw lo pem san pawh nise Ngula chuan a rawn zawn chhuah ngei a ring tlat a. An inhmuh leh hma chuan lo nghah reng chu a tum bur mai ani.

                 Ṭhen-52

     Lungthulian khua chu Buhseng buaiin an buai ani ber a. A hmei a pain ram țang rual chu nitin mai lo lamah an liam diak zel mai a. Ngula pawh a lawmte a lo lama an rawn feh ve hnu chuan mahniin a bei rak rak a. Zing khawvar hmaa thawk chhuakin tlai lamah lah a thim haw țhak țhak reng mai a. Zan lama nula han rim leh lenkual velna hun pawh a neilo ani ber mai. Chutiang taka an țul lai chuan zan khat chu Leisen khaw lam ațangin tlangval pahnih an lo lang hlawl mai a. Hemi zan hian Ngula chu pasalțha Chawnate in a len lai tak ani a. Pasalțha Chawna nen Buh seng zawh lama Khawlian zin dan tur vel an lo sawi lai mekin an khaw Tlangau alo lut hlawl mai a. Tlangaupa chuan,"Chawna,rorelna in lamah ilo kal vat angai ani. Thil pawimawh tak ngaihtuah tur a awm e" a rawn ti a. Chawna chuan,"Ngula,zanin chu min rawn zui teh. Rorel dan kalhmang pawh i hriat tam angai ania" a ti a. Ngula chuan hnial viau mahsela Chawnan a tihluih deuh tlat avangin Tlangaupa hoin rorelna in lam pan chuan an kal ta a.

     An khaw rorelna in an han luh chuan upaho pawh an lo kim țhap tawh a. Chawna chuan Ngula a hruai chhate an sawi nghal zung zung a. Upa Dozamanga chuan,"A pawina a awm reng renglo. Kan khaw daingul ber ala ni thuai dawn a. A hriat tur țul tamtak a awm ve ani. Hei zanin chu Leisen lama kan unaute hmel kan hmu hlauh mai a. An thu rawn ken te han ngaihtuah tlang ila kan ti deuh ani e" a rawn ti a. Lungthulian upaten sawi tur an tih hnuin Leisein tlangval pahnih te zinga a upa deuh zawk Khawthanga chuan,"Nimin piah mai khan Hansip khaw lam ațangin kan khuaah Paihte ho anlo thleng hlawl mai a. Chhungkaw sawmhnih vel lai anni awm e. Chutianga a huhova an rawn pem ta mai chu mak kan ti in khuaa awmtir ve pawh kan phal mai lo deuh a. Mahse kan khawngaihna an ngen nasat em avangin khawchhungah kan chentir ve ta rih ani. Kan upaten chutianga an khua tlansana an rawn pem chiam chhan an han zawt a. An sawi dan chuan Paihte hnam chenna khaw tamtak chu Khuangzanghoin an rawn run ani awm e." a han ti a. Upa Dozamanga chuan,"Chhungkaw sawmhnih vel lek chu in buaipui thei mai ang chu" alo ti a. Chu veleh Khawthanga chuan,"Ni e,lo enkawl ringawt kha chu a harsa lo a. Mahsela Paihte ho nen hian a hma ațangin kan in ngeih vaklo a. Bakah kan khua an rawn beih ațang phei kha chuan kan in tlawhpawh tawh vaklo a. Bakah Hmar hnam zinga Paite ho chentir ve hi a pawi thei angem. Tin,Khuangzangho hi lo lian zel ta sela. Keini tan chuan an hlauhawm tham em em si a. Kan upaten thil awmdan en fiah tur leh Khuangzangho lo lian zel tur lo dang thei tur a ruahmanna min rawn siamsak turin an duh che u ani. Pasalțha Chawna hi kan khuaah lokal thei sela an duh ani" a rawn ti a. Upa Kapliana chuan,"Khuangzangho chu Luseihoin an um darh vek tawh emaw tih naklai a. Paihte ho chuan phuahchawp thu mai mai an rawn sawi anilo maw" a lo ti a. Khawthanga chuan,"Phuahchawp mai mai chu ani theilo ang. An in leh lo kalsana an neih zawng zawng nen alo kal anni a. Rinhlelh rual ani lo e" a rawn ti a. Pasalțha Chawna chuan,"Khuangzangho chuan an unau Thado thlah dangte pun khawmin phuba lak an tum ani ngei ang maw. Keimahni hi an tum ber chu kan ni hauhlo anga. Mahsela Paihte khua an run duh ani chuan min hmaih bik hauhlo ang le. Chuvangin inring sa ata kan lo awm angai dawn anih chu. Kan unau khawdanga awmte hrilh turin lamkal tir ila a țha ange"a'n ti a. Upa Dozamanga chuan,"Hman kuma an tlangvalte kan thah vak te kha an theihnghilh hauhlo ang. Kan lo inbuatsaih ve deuh chu angai dawn ani" a rawn ti a. Tichuan Lungthulian khaw upate chuan Leisen lama thil awmdan enfiah tura an tlangvalte tirh chu țha an ti tlang a. Leisen lamin pasalțha Chawna an rawn beisei deuh tlat avangin amah leh tlangval dang sawm vel Leisen khaw lamah chuan an kal dawn ani.

An rorelte an zawh hnu chuan Ngula leh Chawna chu Zawlbuk lam pan turin an chhuak nghal a. Kawng lakah Chawna chuan,"Ngula,tun țum chu khaw lamah lo awm la ka duh ani. Lo lamah ila țul bawk si a. Bakah khua lo venghim tur hian midang hi ka ringzo vak hlawmlo ani" a rawn ti a. Ngula chuan,"Leisen khaw lamah chuan kalo kal ve zawk ange. Buh pawh ka sengzo țep tawh a. Ka lak bang zawng khu chu midang ka pe mai dawn alawm" a han ti a. Mahse Chawna chuan,"Ngula,ka sawi chu awih mai rawh. Khuaa i awm a ngai ani. Zawlbuk tlangval dangte pawh thil awmdan hi kan hrilh hre vek anga. Tupawh inring renga kan awm a ngai tawh ani. Khuangzangho hian Luseiho an huatna aia nasain min haw zawk lo ang tihpawh a sawi theiihloh. Naktuk lamah ka hoin tlangval sawm vel nen kan chhuak anga. Nang erawh khuaa tlangvalte lo kaihruai turin i lo awm dawn nia" a han ti a. Ngula pawh chuan hnial lemloin Zawlbuk lam chu an pan ta zel a. Zawlbuk an thlen hnuin pasalțha Chawna chuan Khuangzanghoin Paihte khua an run thu leh Hmar khua pawh an rawn bei mai ang tih a hlauhawm thu te,chumi avanga an lo in ralrin a ngaih thute chu a sawi a. Zawlbuk a tlangvalho chu an phawk hra hlawm a. Pasalțha Chawnan khua an ven dan tur leh an inbuatsaih dan tur a sawi laite chuan ngawi țhapin an lo ngaithla a. A sawi zawh hnu chuan Khuangzangho chu beih hmasak mai an duh thute an sawi ve sap sap mai a. Mahsela Chawna chuan,"Tunah rih chuan hahdam taka kan awm rih angai ani. Kan hmabakah enge lo thleng dawn kan hre silo a" a han ti a. Leisen khaw lama a kalpui tur tlangval a thlan fel hnu chuan Zawlbuk a chhuahsan ta a.

      A tûk zing varțianah Chawna leh anhote chu Leisen khaw lamah an kal ta a. Ngula erawh zing hma taka thoin ei a rel sawk sawk a. Tukțhuan hma taka eiin lo a feh turin a inphur chhuak a. Chumi ni chuan zan lama Zawlbuk a pasalțha Chawna thusawi avang chuan Lungthulian khaw ho chu mahni chauha feh kal pawh an awm mang lo a. A huhoin an feh tlang ta dial mai a. Ngula erawh thlamuang takin mahni chauhin a kal thauh thauh a. Zau a zuk thlen chuan riaka bei ho chuan an lo bung mawlh mawlh taeh a. Țhenkhat chuan Ngula chu an lo au lang lang a. Ngula chuan thil tamtak a nghaihtuah a. Khuangzanghoin Paihte ho an run ngawt na chhan tur awmte ngaihtuahin Leisen ho thu rawn sawite chu a awihlo rum rum a. Khuangzanhoin Paihte ho an run ngawt na chhan tur awm theiin a hrelo a. Mahsela lehlamah chuan Khuangzango chu Lusei ho hlauh avanga an ram luah lai tlansan an ni a. Khaw thar dinna tur ram an duh avanga Paite ho run ta annih tepawh a ring rum rum tho mai. Chutiang thil eng engemaw ngaihtuah chung chuan nilengin hna a thawk a. Tlai lamah chuan hma deuh taka lawiin haw paha a phurh chawp tur Buh ala han chil sawk sawk a. A țhahnemngai lutuk chu a phurh tawk aia tam a chil hnu pawhin ala bei tlauh tlauh mai a. A hriatchhuah meuh chuan khua alo tlai tawh hle mai a. Ni pawh kawlah alo liam lek lek tawh a. Hmanhmawh takin a Buh chil sa chu Tlam em lianzet mai khat thur hian a rut a. A inpeih fel hnu chuan a Silai leh Iptepui chu a Buh phurh chungah dahin khaw lam panin a kal ta nghal a.

     Ngula chu țum dang aia a tlai deuh avangin zaupui a chhuahsan hmain ni a tla hman ta tlat mai . Ngaw hnuaia kal tur ala nih avangin meichherte a han siam leh phawt a. Chumi ni kher chuan riaka Buhseng ho pawh an hawng vek ni ngei tur ani,Thlam a mei de zeuh hmuh tur pawh a awm hauhlo mai. In lama amah lo ngaktu an awm lemloh avangin Ngula chu hmanhmawh vakloin a kal zel a. Zaupui kal pela Ngaw hnuai a han luh chuan alo thim viau tawh a. Mahsela lei ala hmuh theih rei ruai avangin meichher chhilo chuan a kal bek bek zel a. Zaupui ațanga mual khat a kal liam chiah tihah chuan a hma lam deuh awihpanga lung lum ri rum rum a hre ta tlat mai. Awih pang deuh anih avangin Saza thawm anih a ring deuh ngawt a. Tlam em khata Buh phur chunga Silai lek a remlo bawk nen a kal ngaiin a kal leh ta zel a. Lung lum rik rum rum na zawn ava thlenphei chuan kawng pawh fiahlo ruaiin ala hmuh theih a. Lung lum rikna zawn velah chuan Buh hum alo tla darh nuaih mai a. Lung lum ri pawh kha Chulaia Buh hum inchuh ramsa in umkulin a an tih lum anih a ring ringawt a. Mahsela chulai hmun a kal pelh dawn lai tak chuan eng rim emaw hian a hnar a rawn verh ta zawk mai. Ngula chu a ding chat a. A ding leh vei ngun takin a thlek kual nghal zar zar a. Thil che zeuh pawh hmuh hmaih tum hauhloin a mit a len nghal a. Thawm dang engmah a awmlo a. Mahsela thliin a rawn beng fuh chang chuan Ngula chuan thil engemaw rim chu a hre leh zawk țhin a. Thli chu thlang lampang ațanga rawn thaw chho anih avangin Ngula chuan thlang lamah chuan eng thil emaw chu a awm tih a chiang mai . A rim hriat pawh chu engdang niloin Sapui rim ngei ani tih a chiang hle a. Hma lam pana a kal zel chuan Sapuiin a zui zel anga,remchangah a zuan tho dawn tih a chiang em em a. Chuvangin a em chu zawitein an nghat a. A nghah fel veleh a Chempui a han phawrh nghal a. A Silai pawh kah mai theih turin a cheng a kau zui bawk a. Mahsela eng thawm mah hriat tur a awm hauhlo mai a. Ngula chu ngawi rengin rei fe a țhu vang vang a. Eng thawm mah hriat tur a awmloh bakah Sapui rim pawh hriat tur a awm tawh hauhlo mai.bNgula chuan fimkhur takin hnathel ro a la khawm a. Mei chhemin a meichher chu a dep kai ta a. Meichher chuan a awmna kiang vel chu a chhun eng pup tawh a. Chutia engkim fiah taka a lan takah chuan Ngula beiseiloh lam daih thil a thleng ta tlat mai. Kawngah leh kawngthlang lama Buh hum baw nuaih zingah chuan thisen thar lam tak mai a tel tlat mai le. Chumai ala nilo. Kawng thlang lamah chuan Tlam em ruak hi alo let bal a. Hnim hnah leh lung țhil zingah chuan thisen a baw neih nuaih a. Sapui chuan awlsam takin a saseh chu a tukzal mai biklo tih hriat tak mai hian awihpanga hnimte chu a pe thla un mai a. Hnim țhenkhatte chu a hnah pawh a inzut țil vek nghe nghe ani. Ngula chuan Chulai hmunah chuan an khaw mi tu emaw Sapuiin alo lambun tih a hailo . Nungdama a awm ring tawh chiahlo mahsela beisei tihbo nan a han kuk raih raih a. Tumah rengin an chhawn lo. Chu veleh Ngula chu Silai leh Meichher nen thlang lampangah chuan fimkhur takin a kal thla a. Sapuiin a saseh a hnuhthlak na laite chu chiang taka langin thisen pawh a baw nasa ngang mai. Tlema awihpang deuh anih avang chuan kal a harsa in fimkhur angai em em a. Sapui chu ala kal hlat dawnloh avangin inring renga awm ngai bawk a. Thui vaklo a kal thlak hnu chuan Thing bul pakhat kianga zawl zimte lo awmah chuan thisen alo baw nuaih a. Chulai hmunah chuan Sapui chuan a saseh chu a ei ani tih Ngula chuan a hre thei mai. Chuta chinah chuan a mihring seh chu a dam a beisei awm tawh hauhlo . Thui vaklo a chhuk leh hnu chuan Lung hmun zawl deuh hi alo awm leh a. Zawlah chuan mihring ruang, a chanve vel Sapuiin a ei hek huam tawh chu alo awm ta. Sapuii chuan a saseh chu ala kan leh ngei dawn ani tih hriat nan a chhawlchhin thlap a. Ngula chuan tunge anih tih hriat tumin ava pan hnai a. Mahse a a hmel hmuhtlak alo awm tawhloh avangin tunge anih tih a hriat theih tlat loh. Ngula chu an ding vang vang a. Sapui chuan a saseh chu hla takah a kalsan dawnlo tih a chiang a. Tunah pawh hian amah hi alo thlir reng hial mai thei. Ngula tan pawh tihdan tur hriathiam a har hle mai. Chutiang taka an khaw mi leh sa lo sawisa tu Sapui chu han chhui zui nghal mai a duh rum rum a. Mahsela zan thim hnuaiah chuan thil tihchi ani silo. Ruang let reng chu rilru na takin a han thlir vawng vawng a. Ruang chu a kalsan mai chuan Sapuiin alo put bo daih a hlau si. Khaw lama han zualko phawt țhaa hriatna a nei bawk nen a rilru a buai hle mai a. A tawpah chuan Chulai hmuna riah chilh tawp a,Sapuiin a saseh a rawn ei leh hun lo nghah chu a tum ta zawk a. Tichuan ruang awmna piah deuha Thing uipum tiah vel lo dingah chuan a lawn chho a. A kak puiah țhuthmun a rem a. A lawn kai ta maw tihaha chuan a meichher chu a timit zui nghal bawk a. A lawnna thing kung chu a sang vaklo a. Awih panga awm anih avangin tlemin ala awn deuh zui lehnghal. Nimahsela channa hmun rem dang a awm loh bakah chuta țang chuan ruang awmna lai vel chu chiang taka a lan theih avangin a aia țha a awm chuang awmlo e. Ngula beisei dan chuan tuna Sapuiin a seh chhungte hi amah ngaihven tura an lo kal tho a ringa. An lo thlen thlak hma zawnga a ruang lo venhim chu a tum ber ani. Chumai piah lamah an khaw mi leh sa lo seh tu Sakei chu that loa chhuah a tum hauhlo bawk.

     Lenglen hun vel ani a. Ngula awmna mual chu awih pang anih avangin thli a tam hle mai a. Ngula chu a țhutna ngaiah ngawi rengin a țhu a. Meichher eng a awm taklohah chuan ruang awmna lai pawh chu a hmuh theih mang tawhloh a. Mak tak maiin chulai hmun vel chu a reh hian a reh tlawk tlawk mai a. Zan lama nungcha hram țhinte thawm pawh hriat tur a awm mang tlatlo. A khat tawka lung țhil tawlh ri leh thing hnah thliin a chhem rik chu ani mai awm e. Ngula chuan chutia Sapui saseh an chang tawp mai chu mawl pawh a inti viau mai a. A chan chhuah pawh a ring chuang lem lo. Mahsela mipa in a tum tawh chu a hlen tur ani tih rilru pu mi anih avangin chulai hmuna țhut tlaivar zak pawh chu pawi ati hauhlo ani.

      Hun chu tlem tete in a kal hret hret zel a. Lenghawn arkhuan hun thleng pawh chuan eng thawm mah hriat tur a awm hauhlo mai. Khaw lam ațang pawha tumah an rawn kal lo mai chu Ngula chuan mak a ti hle mai a. Lehlamah chuan mipa ramkal haw tlai satliahah an lo ngai ve pawh ani thei tho mai. A țhutna arem loh avang chuan a ke te a na țhum tawh a. Ngula chuan a țhutdan te chu a han thlak kual vel a. Chutia a țhutdan te athlak kual lai tak chuan a thlang lamah lung țhil a tawlh er er mai le. Ngula chu chet pawh che changlo in a țhu rem nghal a. Thlang lam chu uluk takin a en a. Thlang lam a thawm chu lo hnai chho zelin Ngula awmna lam nilo,ruang awmna zawn lamah a ri phei zel a. A rawn hnaih chho viau tawh hnu phei chuan Ngula chuan Sapui thaw rite pawh a hre thei ta hial mai. Chutia thlang lam ringawt a ngaihven lai chuan a chhak lam ah thawm dang alo awm leh tlat. Ngula chuan mak a ti ta hle mai. Chhak leh thlang chu a thlek tawn sek a. A rinloh tak maiin Sapui chu pahnih an ni ta tlat mai . An pahnih chuan ruang awmna lam panin an kal.ve ve. Ruang awmna lai an thlen chuan Sakeite chu an in ngur ta chhur chhur mai le. Khua a thim viau nain Ngula chuan an ze țial rei ruai leh an taksa ruangam chu a hmu thei a. Pakhat zawk tak kah fuh ngei tumin a tin nghal vang a. Mahse Sakei pahnihte chu an saseh inchuhin an in tibuai ta tlat mai. An sa seh ei ta mailo chuan ngaw khawk rum rum khawpin an inrum khum hum hum mai a. An rum ri chuan mual chu a nghawr der der thei hial ang chu. Mi tamtak tan chuan chutianga Sapui rum thawm han hriat chu zam rum rum na tham ani ang.Mahsela Ngula erawh a zam chhete lo a. A Silai chu a thlawna a hmehper loh nan uluk takin alo tin reng tawh a. Mahsela Sakeite chu an in seh khek nawk nawk a. An zuang kual zak zak mai lehnghal a. A tawpah chuan Ngula chuan Sakeite chu an inchhaih vel mai mai ani tih a hre ta. Rei fe chutianga an awm hnu chuan Sakei pakhat zawk chu thlang lamah a kal thla ta daih mai a. Pakhat zawk chuan ding chung hian mihring sa chu a han seh a,a chang leh a thingkual vel a. A chet sawn reng avang chuan Ngula tan pawh kahna hun remchang a awmthei ta hauhlo mai. Ngula ke kham tawh lutuk chu din țhat tumin a inher zauh a. Vanduaithlak tak maiin a chetsawnna lamah thing țang ro pakhat a vai tliak palh hlauh mai. Chu veleh Sapui chu Ngula awmna lamah a rawn hawi phei ta vang mai. Ngula pawh chuan che chang hauhloin Silaiin a lo tin nghal a. Rei anilo,Sakei chu huk dum dum chungin Ngula awmna lamah chuan a rawn zuang phei a. Ngula lawnna thingkungah chuan rawn zuan kai a tum ta mai a. Mahsela chuti maia zuan kaina chi ani bik hauhlo. Ngula pawh a aia sang hretah a lawn chho ve nghal. Chuti lai vela Sakei rum ri chu a rapthlak hle mai. Ngulan kahna hun remchang a zawn reng laiin Sakei lah chuan seh ve ngei alo tum bawk a. Ngula a zuan na lamah a khat tawkin thlang lamah a tawlh thla leh hun hun țhin a. Mahsela beidawng hauh loin a ngai te bawkin a rawn zuan leh țhin a. Ngula tan pawh kahna hun remchang a awm thei bik hauhlo. Ngula lawnna thingkungte chu a rang neih nuaih tawh a. Chutia rei fe huk dum dum chunga a rawn zuan hnu chuan Sakei pawh chu a chau ve ta deuh nge thingkung chu haiin a rum ngul ngul mai a. Chutih lai tak chuan Ngula Silai chu a puak țhuai a. Sakei chu huk țhawtin thlang lamah a zuang thla nghal a. A lum ri thla rum rum mai a. Ngula chuan rem leh remloin a Silai zen a han sawh leh nawk nawk a. Silai mu a thun meuh chuan thlang lama thawm pawh a reh tlawk tlawk tawh a. Ngula chu thing kakah chuan țhuin thawk an la hak a. Sakei chu a kap fuh ngei tiha hria a. Mahse han chhui zui chi anilo tih a chiang ngang mai. Thawm a reh taka chuan a Silai chul heuh heuh pahin thing kakah chuan a țhu a. A țan lutuk avangin a tha te pawh ala khur dar dar thei hial ani. A khat tawkin a hnuailam chu a bih deuh reng a. Sakei pakhat kap tawh mahsela pakhat dang ala awm tih a hai hauhlo. Sakei nena an inchhaih chhung kha a rei lo viau nain a tha zawng zawng a hmang tak meuhin a hria a. A thlan fimin a bual ve zawih zawih thei hial ani. Zan thilah chuan engmah han tih ngaihna a awm tawhloh mai bakah chutiang huna Sapui kah ruang zuk ngaihven chu thil tih mi anih loh avangin Ngula tan pawh khawvar hun nghah mai angai dawn ani.

                   Ṭhen-53

     Zan khaw thim leh reh ruih mai hnuaiah Ngula chu țhing zarah țhuin a khur deuh hlawk hlawk a. A awmna hmun chu awihpang ani a,thli a tam em avangin a beng te pawh a hik vek tawh a. Chutia a awm na ngaia a awm reng chuan vawtin a man anga,a damloh phah thei tih a hre ran mai a. Kawnga chhuah chho a mei chhem mawlh chu a châk a. Hnuai lamah chuan eng thawm mah awm tawhlo mahse pawngpaw chhuk ngawt chi niin a hre biklo a. Mahsela thli thaw vuk vuk kara thingkung a țhut tlai var chu thil tih chi anilo. Khuan hmasa khuan hun vel anih meuh chuan Ngula taksa chu a hik vur tawh mai a. Kawngpui lama chhuah chhoh chu a duh viau nain ruang chu a sehtuin alo lak leh mai a hlau bawk si a. Rei vaklo a in ngaihtuah hnu chuan a Iptepuite ak țhai thingkung ațang chuan a chhuk det det a. Lei a thlen veleh a Silai a mit leh beng uluk taka chhiin Silai chu a lek kual nghal vat vat a. Sapui a hnaih lai chuan thawm a reh viau țhin tih a hriat avangin engpawh tawk thei turin a in ring reng a. Fimkhur tak chungin ruang awmna lam chu a hnaih phei hret hret zel a. Pen thum a pen apiangin thawm ngaithlain a ding leh vang vang zel a. Ruang awmna lai a va thlen phei thleng chuan harsatna engmah a tawklo hlauh. Ngula chuan ruang chu tlansan mai a tum hauhlo a. Thim tham hnuaiah chuan hrui chhah tur a dap kual zung zung a. A duh ang tawk a chhah hnu chuan Sapuiin an khawpa ruang an ei hek huam tawh hnu chu ken a awlsam zawk nan tiin a phuar khawm mawlh mawlh a. A phuar fel ta maw tihah chuan thlang lam ațangin Sapui thawm a rawn awm leh tlat mai. Chu veleh Ngula chuan rang zetin ruang chu a han pu lawk a. Kawngpui lam pan chuan a theih anga chakin a tlanchho pui ta vat vat a. Awih pang,lung hmun deuh anih avangin a tlanchhoh zawng chuan lungțhil a rap tawlh leh er er țhin a. Thawm a han neih takah chuan thlang lama Sapui thawm pawh a hma aia chak zawkin a lo ri chho ve tawh a. Ngula chuan Sapuiin a rawn nangchin hma ngeia kawngpui a chhuah chho hman a tum bur a. A mihring ruang put chu a per chhoh pui thauh thauh ani ber mai. Vanneihthlak takin kawngpui a thlen chhoh chuan Sapui thawm pawh a reh zui ve tlat. Mahsela chu zawng pasalțha tana thlamuana thlentu ani hauhlo. Sapuiin sa a beih dawn reng rengin thawm a chhuah ngailo ani. Chuvangin Ngula pawh chuan a ruang put chu kawngah an nghat nghal a. A Silai lek kualin a hawi valh valh a. Rei ve ngawi renga a din hnuah pawh eng thawm mah a awm zui taklohah chuan Ngula chuan a dinna kiang vela hnah rote chu hai khawmin mei a chhem ta a. Sapui a hnaih laia mei han chhem chu thil tihchi ani berlo . Mahse Ngula chuan vawt a tih em avangin mei chu a nun ta tho a. Kawngsir vela thing leh mau ro te la khawmin mei chu a chhep eng ta hluah mai le. Mei eng a awm takah chuan Ngula tan pawh thui deuh hlek a hmuh theih tawh a. Mitthi ruang chu Mei kiangah a zalh a. Mihring ruang hek huam chu mi pangngai tan hmuhnuam ni heklo le. Ngula chuan hnahin a khuh ta vek a. Chumi hnu chuan a kut leh ke khawng ur tawhte chu a hem lum a. A tuithawla tuite chu inin a intiharh a. Khaw lam ațanga anmahni ngaihven tura tumah an lokal lo chu mak a ti viau mai a. Lehlamah chuan zan hmasa lama Khuangzangho chanchin an sawi vel avangin khaw mite chu an ralkhel deuh pawh ani thei tho bawk.

     Ngula meichhem eng chuan chulai ngaw chu a chhun eng deuh pup a. Ngula chu mei kianga Silai nen a țhuin a mei chhem chu a chhawm belh sauh sauh a. Khuaa haw ngaihna a awm siloh avangin an khaw mite lo feh hun chu a nghah mai angai dawn ani. Zantir lama khaw vawt avang khawng țhem țhum tawh mei kianga a țhut leh takah chuan a mutte lo chhuak țanin a ham bai bai reng a. A chang phei chuan alo chhing leh diar diar țhin a. Chutia mutchhuak em em a a awmlai chuan kawng chhak lam awih panga lungțhil tawlh er er thawmin a tiharh ta kawk mai le. Ngula chu rang taka ding chhuak nghalin chhak lam hawiin Silai a lekchhuak a. Sapui chuan a saseh chu awlsam taka tlansan mai a tum bik hauhlo mai. Mei engin a chhun phakloh chinah chuan rum ngur ngur chungin a vei kual sek mai a. Ngula dinna chhak lam chu awih pang,lungkelha hmun ani a. Thui tak mei engin a chhun avangin Ngula tan inven a harsa lo hlauh. Mahsela a dinhmun chu a țha bik hauhlo. Sakei chuan kawngpuite chu rawn zawh pheiin a rawn inlan leh zuaih a. Kah hman loh hian a zuang sawn leh țhin a. Chutianga rei fe a rawn hel hnu chuan khua pawh a var dawn hnai ta. Sakei pawh chu a beidawng tak meuh tawh a. A tawp nan ti niawm tak hian ngaw khawk rum rum khawpin a rum hum hum a. Ngula chu rang zet zet hian a tlan hual ta a. Mahse Ngula chuan chiai hauhloin a Silai chu a hum reng a. Sakei thawm awmna lam apiangah chuan a inher vat zel a. Chutia a inher kual zauh zauh lai chuan vawilehkhatah Sakei chu chhak lam ațanga lo zuang thlain Kawngah takmai a rawn ding chat a. A țhen țhu mai leh nghal a. Ngula cuan kah ngei tumin a Silai a lek vah a. Mahsela Sakei chu thlang lamah a zuang thla zuiin a rum thla hum hum a. Kawng ațanga hla tak a thlen hnu pawhin ala rum hum hum reng tho a. Ngula chuan a rum ri a reh thlengin a ngaithla a. Sapui thawm a reh hnu chuan kawngchhak lam nghengin a țhu thluang ta zar a. Rei vakloah ngaw chhung chu khawvar tur nghakhlel taka lo thlirtu nungchate hram thawmin a rawn luah khat ta a. Ngula pawh chuan Sapui chu alo hnaih mai a ring tawhlo a. Thlamuang takin a țhu ta hle hle. Zan lama a Sapui kah kha a thi ngei em tih zing lama zuk chian ngei a tum ta a.

      Zing khua alo var a. Ngula awma kiang vela ngawhte chuan chungleng savate an chiar nak nak tawh a. Ngula chuan zan lama Sapui chet velnate chu a enkual thuak thuak a. Meienga a rawn lan zauh lai khan a lian hle tih a hmuh hmaih hauhlo. A ke hniakte lah a hrawl ngang mai lehnghal. Ngula chuan a vanneihzia te a ngaihtuah nauh nauh a. Chutia Sakei hniak vel enkual mek lai chuan khaw lam ațanga mihring țawng lang lang thawm a hre ta tlat mai. Kawngah chuan an lo thlen thlak hun nghah pahin Vaibel a lo pak a. Rei vakloah chuan khaw lam ațangin pasalțha Chawiliana leh tlangval sawm vel hi anlo lang hlawl mai a. Kawng lai taka Ngula thisen kai neng nung chunga lo țhu an han hmuh chuan tlangval țhenkhat chu an phawk hra hlawm a. Ngulan alo biak hmasak hmain Chawiliana chuan,"Ngula,i țha maw. Eng thil nge thlenga. I chhuak hma awm ve"a rawn ti a. Ngula chuan a dinna kianga hnaha a khuh mihring ruang kawh pah chuan,"Hei tunge anih ka hre hauhlo mai. A feh hawng lam Sapuiin alo lambun anih hi. A chanve vel lai chu alo ei hman a"a han ti a. Chu veleh tlangval pakhat chuan ruang khuhna chu rawn hai kiang sawk sawk pahin,"Karei le ka pa ani ngei ang" a rawn ti ta a. A pa ruang Sapuiin a ei hek huam tawh chu a țah khum ta hawm hawm a. Mitthi chu tudang niloin an khaw mi Phungthanga alo ni a. A feh kal zan khua alo haw loh avangina chhungten pasalțha Chawiliana punin zing lamah an rawn zawng hi alo ni a. Zan lamah erawh mi tihbuai an hreh deuh avangin leh Khuangzang ral a hnai deuha an hriat avangin an zawng ngam lo ani. Phungthanga fapa in a pa ruang a țah khum ham ham lai chuan Chawiliana chuan,"Ngula,engthil chiah nge thleng a" a rawn ti a. Ngula chuan,"Nimin tlai lam ka fehkal hawng kha helai hmunah hian Buh alo tla darh nuai a. Kawng thlang lamah hian thisen alo baw zul bawk nen ka ngaihțhaloin ka chhui thla ta a. Pu Phunthanga ruang hi khulai deuhah khuan ka zuk hmu ta ani" a han ti a. Chawiliana chuan,"Engah nge ilo zualko nghal mailoh aw" a rawn ti leh a. Ngula chuan,"Khua a ka rawn haw san chuan an lo ei zawh hman ka hlau atin ani. A ruang tal a chhungten hmu se ka ti a"a han ti a. Chu veleh Chawiliana chuan,"An itih chu enge awmzia" a lo ti vat a. Ngula chuan,"A sehtu bi pahnih anni. Zan lamah khan pakhat chu ka kap a. A thi ngei em tih ka chiang ngamlo. Chumi hnu chuan pakhat zawk khan khawvar dawn thlengin min rawn hel ani. Kah remin a awm duh derlo lehnghal a" a han tih leh takah chuan Chawiliana chuan,"Ngula,ka rin ai daihin ilo huai mai ka ti. Zan lama i Sakei kah pawh chu zuk chhui zui reng reng ila a țha ange. Tlangval pahnih hi khuaah kan tir anga. Midangin hlang an siam chhungin kan pahnihin kan zuk chian dawn nia" a rawn ti a. Tichuan khaw lamah tlangval pahnih chu an kal nghal a. Ngula leh Chawiliana pawh thlang lamah an chhuk dun ta a.

     Ngula Sakei channa thingkung an zuk thlen chuan Ngula chuan,"Helai hmunah hian ania ka kah ni. Sawlai deuha lung hmun zawlah sawn pu Phunthanga ruang hi an lo dah a" a han ti a. Chawiliana chuan Ngula sa chan na thing Sakeiin a hai ran nuaih a han hmuh chuan nui chung hian,"Sapui nen chuan in inhnim hnai viau anih dawn hi maw" a rawn ti a. Ngula chuan,"Min hnuk thla lo chauh alawm. Ka vanneih a siamin ka kap hman hlauh a" alo ti vat a. Eng engemaw sawi chhunzawm pahin an chhuk ta zel a. Ngula Sakei kahna lai ațanga hlam sawmnga vel zetah chuan Sakei pakhat hi alo thal uau mai a. Ngula leh Chawiliana chuan Silaia tin reng chungin an pan hnai a. An pawh thlak hma chuan lungtumin an vawmchhin zauh a. Sakei chu a chet miahlo avangin a thi tawh tih hrian an pawh thla ta a. Sakei ruang kiangah chuan Sakei dang bawhna hnhma leh a hniak te awm a. Chawiliana chuan Sakei chu a belchiang that that a. Ngula rawn en pah chuan,"A zang ruh i kap tliak anih hi. Dam ngaihna a awm reng renglo. A patuai mai ala ni leh nghal" a rawn ti a. Ngula chuan,"Anih chuan pakhat zawk kha a pui a ni ngei ang maw. An ramvak dun anih ngei dawn hi" a han ti a. Chawiliana chuan," Hei i kah hnu pawhin a pui chuan ala kalsan mai lo anih hi. Fimkhur tura kan in hrilh angai ani. Pakhat zawk hi a kal hla lo táwp ang" a rawn ti a. Ngula chuan,"Tunah rih chuan umzui ngaihna a awm silo a. A rawn lan leh hun kan nghah mai angai dawn ani maw. Buh seng buai lai ani bawk nen. A zialo hle mai" a han ti a. Chawiliana chuan,"Kan fimkhur tlan angai hle ang. Han chhuak chho phawt ila. Nakinah Sakei ruang hi chu kan la chho dawn nia" a ti a. Tichuan Sakei chu chhawlchhinin an kalsan ta rih a.

      Kawngpui an thlen chhoh chuan an țhiante pawhin hlang pakhat chu an lo siam zo tawh a. Ngula te an thlen veleh chuan tlangvalte chuan Sapui hnuhma an hmuh nasat zia leh a hniak lenziate an lo sawi sap sap a. Chawiliana chuan,"Sapui hi pakhat ala dam a. Pakhat zawk chu Ngulan a kap hlum tawh a. Kan țhiante lo thlen veleh kan zuk la chho dawn nia. Kan fimkhur tlan viau angai dawn anih hi" a han ti a. Tlangvalte chuan Ngula Sakei kah chu an hmu chak em em mai a. A len leh lenlohte an zawt sek a. Khaw lam ațanga tlangval dang an lo thlen thlak hmain Ngulate chuan Phunthanga ruang chu hlangah an lo dah fel vek a. Fehrehsan velah tlangval dangte chu an lo thleng a. Ngula Sakei kah an zuk lak chhoh hnuin khaw lam panin an hawng ta a..

     Chumi ni zet zawng Lungthulian khua chu hlauhnain an khat ani ber awm e. Tumah rengin khua an chhuahsan lo a. Phungthanga sehtu Sapui pahnih zinga pakhat ala dam avang leh Khuangzangho vang ani deuh ber a. Ruang tlak hnu lamah pawh tumah an ramkal lo a. Inah an tawm țhap ani ber mai a. Chutih lai reng erawh chuan Ngulan Phunthanga ruang a hum duh avanga a ven tlaivar zak thute,Sakei pakhat a kah hlum thute chu an titi tui ber ani a. Ngula chu huaisen an tiin an ngaisang zual em em ani. Ngula inah chuan Sakei ruang chu an zalh a. Sakei ruang en pawh an in dawt zut mai a. Phunthanga an vui zawh hnuin pasalțha Chawna pa chu Ngula Sakei kah en turin alo kal ve a. Ngula hnenah chuan,"Ngula,hei kan khaw boruak tawnin a zir silo a. Sakei lu pawh hi kan ai theilo mai ang a" a rawn ti a. Ngula chuan,"Pu,Aih kher angai hlei nem. Bakah buhseng buai nen a inremlo ani" alo ti a. Chawna pa chuan,"Ngula,aih i duh chuan ka Sial pawhin kan Ai mai dawn alawm" a rawn ti leh a. Mahsela an hun tawnin a zir loh em avangin Ngula chuan Sakei lu chu ai loh mai chu a ti a. Tichuan a nghawng tanin a vun an lip a. A pum lam zawng chu khua ațanga hla deuh hlekah an va paih ta a.

     Zan lamah val upate chuan Lungthulian tlangvalte chu Zawlbukah an ko khawm a. An kim țhap hnu chuan val upa Sangvela chuan,"Awle,hei kan boruak tawn hi kan hrethiam vek anga. Buh seng buai lai takin Sapui a hnai a. Chumai bakah Khuangzangho laka kan inralrin a ngai zui bawk a. Chuvangin in mawhphurhna a rit zual em em dawn ani. Zanin ațangin ralveng kan in dah dawn nia" a han ti a. Sangvela vek chuan,"Kan Buhseng hi kan chawlhsan a remlo a. Ni hnih khat lek kan chawlhsan pawhin zuva a nasa hman viau dawn ani. Chuvangin naktuk lam ațang chuan a huhoin kan feh zel anga. Haw lamah pawh a huho bawkin kan hawng leh zel dawn nia" a han ti leh a. Thil pawimawh dang a sawi zawh hnuin tlangvalte chu Khawhar in lama leng turin an chhuak ta hlawm a. Chumi zan chuan Ngula pawh Zawlbuk lama lawi loin khawhar inah chuan a riak nghal a.

     Zing khua alo var a. Tukțhuante an ei kham hnuin Lungthulian khaw mite chu lo lama feh turin an chhuak ho ta dam dam a. Mitthi chhungten kaichhan an sawm avangin Ngula chu ama lo lamah kal loin kaichhanin a thawk chhuak a. Mitthi chhungte chuan Ngula chu an pa ruang a venhim sak avangin lawmthu an hrilh mawlh mawlh a. An dinhmunte an hriat thiam avangin kaichhana thawk kherlo tepawh chu Phunthangate lo lamah chuan an feh vek a. A khaw nawt a an beih takah chuan Tuibur hmuamda pawh an bun hmain Phunthangate buh chu an seng zawh sak vek a. An seng zawh hnuin an la chil sak vek zui bawk a. Chumi hnuah mahni lo lam țheuhah kal lehin tlai lam alo nih a,haw a lo hun chuan Phungthangate lo lamah bawk kal khawm lehin Buh chu an phurh hawn sak leh ta hlawm a. Puitling za rual vel zetin an phur tawk țheuh an han ruh takah chuan Buh pawh chu an phur zo leh ta vek mai a. Mitthi chhungte tan chuan a thlamuanthlak viau ngei ang le.

     Mitthi chhungten kaichhan an sawm ni ațanga nikhat a liam leh hnu chuan Ngula pawh lo lamah feh turin a chhuak leh hnak hnak a. Kawtchhuah ațang chuan a huhoin an kal a. Sapui thawm a reh zui takah chuan khaw mite pawh an thla amuang leh ta deuh a. Nimahsela chhun lamah pawh ralveng erawh an la dah reng a. Ngula erawh chhun lamah chuan an phut lo a. Zan lamah erawh ralven bukah a awm zantin thung. A lo a zuk thlen chuan Ngula chu țhahnem ngai takin a bung mial mial a. Seng zawh hman hram a duh avangin chawlh pawh chawl lo chuan a seng mawlh mawlh a. Chaw chhun pawh eilo a tlai ni nem thleng a bun hnu chuan a Buh seng chu a zo thei ta a. Haw na tura ala hma deuh avangin Thlamah chuan a țhu thluang zar mai a. Thil tamtak ngaihtuahin Zarkimi hmuh leh hun mawlh mai chu a nghakhlel tawh a. Zarkimite pawh Buhseng tura an feh mek a ring a. Buhseng zawh vel leha Khawlian lama kal chu chak hle mahsela a tan chuan tih theih ani silo. An khua a ralmuanloh chu thu hran nise,a Buhseng sa a chil vek hnuah in lama phurh han leh vek ala ngai dawn a. Chu ringawt pawh chu parawl tan chuan beih tham fe ala ni dawn ani.

     Chutia Ngula Zarkimi ngaihtuaha Thlama lungleng taka a țhut lai chuan Khawlian lam erawh an buai ru hle mai a. Khawlian khua chhuahsana Vanbawng tlang lama kai duhlo tamtak an awm a. Chungho chuan Vanbawng lama kai ai chuan khaw danga pem mai pawh an hnial lo a. Khawlian lalnu leh upate pawh an buai ru viau mai. Zarkimi te chhungkua erawh a pa thu angin Vanbawng lamah an kal ngei dawn a. An buhseng te an zawhfel tawh avangin Vanbawng an kai hun tur pawh ahnai uarh tawh a. Zarkimi rilru chu a hah hle a. Ngula tan lo zin vat a harsa dawn ani tih a hriat avangin a pa hnenah a awm hnufual pawla țan an ngen deuh țhin nain a pa chuan a aw a pawh duh silo a. Rilru nuam lo takin hun a hmang reng ani ber mai. Amaherawhchu a beiseina erawh tibo duhloin Vanbawng an kai hnu pawha Ngula lo la nghah reng chu a tum ruh hle ani. Ngula lah chuan Khawlian lama thil thleng engma a hre ve silo a. Buh te aphurh zawh vek hnua Khawlian khaw lama a zin hun turte suangtuahin a Thlamah chuan a nui ver ver mai a. Zarkimi a hruai haw hun turte,an chen ho hu turte chu a suangtuah neuh neuh a. A khat tawkin a nui leh țhin a. Chutiang ngaihtuah pah chuan chawhnu lamah buh tlemte a la han chil a. A huho a haw tur annih avangin hma deuh tak chuan khaw lama hawng turin a chhuak ta a.

     Mahni hnaa țhahnemngai fal deuh an awm avangin in nghah khawm hun chu a rei phian a. Zau laili deuha Thlamah chuan an in nghak khawm a. Țhenkhat anlo thlen tlai hlawm em avangin a hmanhmawh fal deuh ho pawl hnih lai chu an lo kal hmasa a. A hnungdawl tur Ngulate chu tlemte chauh anni tawha. An țhian dangte an kal liam hnu a reife an innghah leh hnu chuan an kim ta a.Khaw lam panin an kal zui ta nghal a.

     Ngulate ho chu an tlai deuh avangin chawlh hmun hla zawk an thlen chuan ni a tla fel der tawh a. Chawlh hmun hla zawk hi Phungthanga Sakeiin a sehna mual ațanga chhiarin mual hnihna chiah ani. Chawlhmun ah chuan meichher tur siam pahin an la chawl a. Chutia an chawlh lai chuan tlangval pakhat hi e turin Chawlhmun thlang lam deuha ngawah chuan a lut thla a. Ngulate chuan eng vakah ngailoin an țawng siam siam mai a. An Buh thar zat tur awm angte an sawi ho a. Chutia tui taka an titi mawlh mawlh lai chuan Chawlhhmun thlang lama e tura kal Chhuanvela chu a țe ta tuarh tuarh mai a. Sakei rum ri in a zawm zat bawk a. Ngulate chu hrilh chawp an ngailo kher mai. An hmanruate lain Chhuanvela awmna lamah chuan an tlan thla ta nghal a. Hmeichhia awmve te chu an rak chel chul bawk a. Chutih lai chuan Sapuiin a seh mek Chhuanvela chuan ring tak mai hian,"Chhan tlak ka la awm e" a rawn ti lang lang a. Ngula chuan hmahmawh taka tlan chungin,"Chhuanvel,lo tuar fan fan rawh. Kan rawn kal nghal ania" a han ti tuarh tuarh a . Sapui chuan Chhuanvela chu thlang lamah a hnuk thla zel a. Ngulate chuan hmanhmawh takin an um zui a. Chhuanvela chhan hmanloh an hlau lutuk thinrim bawk sin chuan mau ro te an pal tliak rawp rawp mai a. Sakei chuan Chhuanvela chu mual mawng lamah hnuk thla zelin Chhuanvela chu a aw rawl tawp tawpin a au chhunzawm zel a.

                    Ṭhen-54

Ngaw thim ruih hnuaiah chuan Sakei chu a saseh hauhin a rum ngul ngul a. Chhuanvela malah tak chuan a ngho a chilh tlangin a hnûk țang țang a. Chhuanvela lah chuan au țial rei ruai chungin thing tuai pakhat hi a vuan țawk țawk a. Sakei thinrim chuan a phik nawk a,a changin a thing leh nawk nawk țhin bawk a. Mahsela Chhuanvela chuan a thil vawn a thlah duh mai biklo. Chutih lai mek chuan Ngula chu meichher leh Silai nen lo thlengin Chhuanvela leh Sakei lo in hnuk țang țang chu a hmu thei a. Sakei chuan Chhuanvela hnungzang leh mawngtam vel te chu alo hai nasa mai a. Thisenin a bual zui tawh a. Sakeiin Ngula hmel a han hmuh takah chuan a hma aia nasa zawkin a saseh chu a han phih leh a. Chhuanvela chu a rak țhawt a. Chu veleh Sakei chuan Chhuanvela chu thlahin a saseh rawn laksak tumtu Ngula chu a rawn zuan ta thut mai le. Chu veleh Silai a puak dur a. Sakei chu thim zingah a per lut daih a. Ngula pawh a tlu thal huang bawk a. Sakei chu ala thilo tih hriat tak mai hian a rawn rum chhunzawm nghal a. Chutih lai mek chuan Ngula hnunga lo tlanve pa ho leh tlangval țhenkhat pawh an rawn thleng thla ve chiah a. Thawm dang alo awm tak avang leh meichher a rawn det chuah chuah takah chuan Sakei pawh mual mawng lam panin a rum thla ngul ngul mai a. Ngula chuan Chhuanvela chu a han bawisawm nghal vat a. Chhuanvela chau lutuk chu thawk pawh a thaw muma thei h tawhlo a. A mal ruh chu Sakei chuan seh tliakin a mawngtam leh a hnungzang velte pawh a ham thler dei duai bawk a. Midangin Chhuanvela an buapui nak nak laiin Ngula chuan Sakei zuan pheina lam kha a han enchianga. Thisen alo baw nasa mai le. Sakei chu a kap fuh ngei a. Mahsela a sa huatah tak a kaplo ani tih a chiang mai. A hliam tawh hnu umzui chu tihmi ani hauhlo tih a chiang em em a. Mahsela Sakei hliam chu a damchhuak anih ngat chuan an khaw tan ala pawi dawn ani tih a hrechiang em em a. Chhuanvela an zawnchhoh zawh hnu a chhui leh a tum ta a.

     Chutia Chhuanvela an bawisawm mek lai chuan meichher engin a chhun phakloh chinah Sakei a rawn rum ta hum hum mai le. Ngula tihloh midangho chu an tlan khawm sang sang a. Ngula chuan ring deuh mai hian,"Kan tam vaklo a. Min hlau lo anih hi. Chhuanvela kha zawn ula. Keiin ka lo veng ang che u" tihpahin a Silai zen a sawh mawlh mawlh a. Midangho chuan ți dekin Chhuanvela chu an han dawm sang sang a. Hlang siam nan hun a awm tawhloh avangin a rem lai laia dawmin an zawn a. Țhenkhatin Meichher an chhi bawk a. An chet vel lai te chuan Sakei chu hnai tete ah a arawn rum leh thut țhin a. Țhenkhat hlau lutuk phei chu chet pawh an che ngamlo hiala ani. A huhoa an kal det det loh chuan Sakeiin a tu emaw ber rawn beih a tum ngei dawn si a. Ngula chuan Chhuanvela ruang zawn tute chu tlem tlema tawlh chho tirin Silai nen hnung lamah a veng a. Chhuanvela an han zawn veleh chuan Sakei chu a hma aia nasa in a rum a. Patling țhenkhat chuan,"Tlanchhe mai ang u. Kan inhloh belh mai mai ange" an rawn ti a. Mahsela Ngula chuan,"Kan tlanchhe lo ang. Ti khan muangchangin kal ula. Kalo veng ang che u" a lo ti a. Hlau chung chung chuan Chhuanvela chu an kal pui zel a. Sakei rum ei erawh hriattur a awm tawhlo a. Mahse Ngula chuan Sakeiin ala zui reng ani tih a hai lo. Chhuanvela chu athisen hloh nasat lutuk avangin a thidang tawh a. A zawn tute tan pawh a hahthlaklo deuh zawk ngei ang. Chutia Chhuanvela ruang zawna an kal bek bek lai chuan thawklehkhata Sakei chuan huk dum dum chungin Chhuanvela ruang zawntute chu a rawn bawh ta thut mai a. Tlangvalho chu an darh hak a. Țhenkhat phei chuan an meichher ken te an pai nghal rawk rawk a. Sakei chuan Chhuanvela chu a bawh leh ta ran mai a. A sir vela mihring lo awmte chu a rum khum hum hum a. Silai han hmeh puahna chi ni heklo. Sakeiin Chhuanvela a seh leh dawn ta maw tihah Ngula chuan Sakei chu Chempui nen a rawn zuan ve ta. Sakei lah kah hliam anih tawh avangin a duh anga rangin a che zung zung thei tawhlo a. Ngula chuan a rem lai laiah a sat ta siah siah mai a. Sakei pawh chuan a theih ang tawka Ngula chu lo bei letin a ke hma lamin alo hai ve nasa mai a Sapui hliam tih takah a deh ala khirh ngang mai. Ngula tan pawh awlsam taka sahhlum mak theih ani biklo a. A taksa hmun țhenkhat chu a Sakei tinin a tai thler ve nual tawh a. Mahsela chutia Ngula berin hlauhna tel hauhlo a Sakei an sah takah chuan midangho pawh an awm mai mai biklo. An Chempuite phawrhin Ngula chu an rawn pui a,Sakei chu an sat sup sup mai a. Chutah meuh zawng ramsa huaiser ber tan pawh tawrh zawh rual ani talo. Hreh tak chungin a chatthla ta riai riai a. Sakei ber an thah takah chuan Ngula chuan ,"Chhuanvela hi khua kan thlenpui vat angai ania. Sapui ruang hi chu hetah awm sel a. Hmanhmawh takin i chho teh ang u" a han ti a. Tichuan Chhuanvela ruang chu kawng lamah hmanhmawh takin an chho pui ta hlawk hlawk a.

      An han thlenchhoh chuan Chawlhhmuna an chawlhpui hmeichhiate leh anmahni lo awmpuitu mipa țhenkhatte chu anlo thlaphang hle mai a. Sakei rum ri zawng zawng kha an lo hriat phak vek avangin țhenkhat phei chuan Ngulate chu an rawn inhloh nual an lo ring hman ani. Chhuanvela dinhmun a țhatloh em avangin Ngulate chuan thingtuai chawnpuar tiah vel hi an sat a. Puan awm rem chang apiangte chu la khawmin zawnna tur an siam a. An phurte chu chawlhhmunah dahin khaw lam panin an zawn hawng ta a. Tlangval țhenkhat chuan Sakei ruang pawh kha zuk lak mai an duh a. Mhasela Ngula chuan khua thlen vat an mamawh tih hriain a remti talo a. Khaw lama tlangvalte pun turin an hma lamah tlangval pahnih an tir a. Sapuii a hliam Chhuanvela chu khua thlenpui vat an tum avangin Ngulate chu tlan titih hian an kal a .An hmeichhe hruaite chuan an zui zo talo tlat mai a. Ngula chuan tlangvalte hnenah,"Mi pathum velin hmeichheho hi rawn chhawm mai ta che u. Kan in kalsan ngawt thei silo a" a han ti a. Tlangvalte chuan hmeichheho lo awmpui bik nih chu an duh lo tlang hle mai a. Mahsela Ngula chuan,"Ekhai,kan hmeichhiate venhimna in thawk dawn alawm. Mipa tello chuan helai ram pilrilah kan in tlansan ngawt theilo ang" a han ti takah chuan tlangval pathum chu hmeichheho zingah chuan an kal a. Midang zawng chuan hmanhmawh takin Chhuanvela chu an kal pui leh ta a.

      Ngulate chu hmanhmawh taka kal zelin daihnai,an khaw nuhoin leipui an neihna lai an thlenchhoh chuan khaw lam ațanga lokal tlangvalte nen an in tawk a. Alo thleng thar ho chuan Ngulate chu an chhawk nghâl a. A lo thleng thar hoin Chhuanvela khaw lama an kal pui hnuin pasalțha Chawiliana leh Ngula bakah tlangval dang engemawzah chu Sakei ruang zawn turin an kir leh a.

     Sakei an thahna hmun an zuk thlen thlak chuan pasalțha Chawiliana chuan,"Khai aw. Hei a vun lih tlak pawh a awm dawnloh nih hi. In va sat chik nasa ve" a han ti a. Ngula chuan,"Chhuanvela kha a sehhlum palh mai ang tih kan hlau a. Kan bawh ta chiam mai anih kha" a lo ti a. Chawiliana chuan,"Kha hliam chhete chu i nei anih kha maw?" a rawn ti a. Ngula chuan Sakei ke hmalam khai kang pah chuan,"Ka rin dan chiah. Nichin khan kalo enchiang hmanlo a.A tin pawh a bung nual tawh anih hi. A țuan fum danah khan tlemin a upat deuh tawh ka ring reng ani. Chuti nilo sela min pawt sawm thei hial ang chu" alo ti a. Chawiliana chuan,"A nih hi. Tu kut zala thi nge anih reng reng" a rawn ti leh a. Ngula chuan,"A,kan sat sup sup a. A hnukchhattu ber pawh a hriatloh e a" alo ti mai a. Chawiliana chuan Ngula thah anih ngei a rin avangin a kaptu chan chang mai turin an ti a. Mahsela Ngula chuan a duh hauhlo mai a. Sakei kahnaa telve midang pawh chuan Ngula chu a hnukchhattu ber ani an ti vek a. Mahsela Ngula berin a kaptu nih a duh tlat loh avangin Chawiliana chuan,"Awle,tunah chuan hei kan khaw ti ralmuanglotu kan tukzal thei hi a alawmawm hle a. A hnukchhattu chu tupawh lo ni sela,tun atan chuan a pawimawh berlo e. Khaw lamah kan upaten la rel fel rawhse" a rawn ti ta a. Sakei zawnna turte an siam zawh hnuin an zawn hawng ta a.

       Ngulate Sakei ruang zawn hawng chu an hmanhmawhlo bawk nen an khaw kawtchhuah an thlen meuh chuan lenghawn ar a khuang der tawh mai a. Hahdama khua luh an duh avangin an la țhu rih hlek a. Rei vaklo an chawlh hnuin Chawiliana chuan,"Ngula,hlado te han chham ula mawle" a rawn ti a. Ngulate pawh chuan hnial lemloin Sakei hlado an han chham vang vang a. Silaite lawn ut ut chungin khawchhung lam an pan a. Khua an va thlen chuan Sakei ruang zawntute chu an kal hmasa a. Khaw mipuite chuan an tlangvalte chu hlim takin an lo hmuak a. An khaw rorelna in lamah chuan an in zawn phei a. An khaw rorelna in tuala Sakei ruang an nghah hnu chuan Sakeiin Chhuanvela a seh dan leh an chhanchhuah tak dan zawng zawng chu Ngula chuan tawi fel takin a sawi a. A hnukchhattu bik an awmloh thu te a sawi tel bawk a. A sawi zawh chuan an khaw upa Dozamanga chuan thu sawi vein an tlangvalten an khaw ti ralkheltu Sapui an that thei chu lawmawm a tih thute sawiin an tlangvalte a han fak a. Chutiang taka awlsama Sapui an tih hlum theih avang chuan a tuk lamah Sapui lu chu Siala aih tur anih thu a han sawi zui bawk a. An upa thusawi chuan khaw mipuite chu a ti lawm em em mai a,a rik hian an ri hulh hulh ani ber mai. Thil pawimawh dang dangte an sawi zawh hnuin mipuite chu an țindarh a. Sakei ruang an dahțhat hnuin Ngula pawh a in lamah a hawng ve nghal a.

     Zan lamah chuan Ngula chu a tuk lama sa lu aihna atan inbuatsaihin khawiah mah a chhuak lo a. Zanrei tak thleng a men hnuin Zawlbuk lamah a lawi ta a. Țhang khat pawh la hmanloin khuan hmasa khuan velah Ngula chu a tho vat a. Zawlbuk chhuahsanin a in lam a pan ta nghal a. In a thlen chuan a Iptepuiah Chempui leh Tuithawl akin nimin lama a Buh phurh ,chawlhhmun hla lama a tlansan tak phur turin hmanhmawh takin meichher nen a chhuak ta nghal a. Salu aihna lama tlai bik nih ahlauh avangin a uih zawn ang maiin a kal hlawk hlawk a. Kawngchhuk deuhah phei chuan a tlan leh zawr zawr mai țhin a. Kawng lakah tibuaitu an awmlo bawk nen chawlhhmun hla zawk a zuk thlen pawh chuan ala hma viau mai a. Haw nghal mai loin a țhiante phur chu khawvar hnua Sava in an thai vaklohnan Changel hnahin a khuh sak vek a. A khuh zawh hnu chuan Tlam em khata buh phur chungin an khaw lam a pan ta a.

     A la hma em avangin Ngula chuan meichher ala keng reng a. Ngaw hnuai chu ala thim ruih mai a. Khua thlen thuai a duh avangin a kal vuk vuk a. A Buh zuk phurhna mual ațanga mual khat a kal liam leh hnu chuan a hma lamah hian tu emaw kal ve tlata hriatna anei tlat mai. Meichher engin a khawhmuh a tih phet vek avangin a hma lamah chuan enge awm a hmu thei hauhlo a. Mahsenrei vaklo a chuan hma lama tu emaw 'Hei ha' dap dap ni awm tak a hre leh țhin a. A bengchhe ri emaw,sava hram thawm a hresual palh mai mai emaw tiin a ngai thutak lemlo a. Mahsela thui fe a kal hnu pawh chuan a hmalamah chuan mihring hah avanga'Hei ha' ri chu ala awm ta cheu mai a. Ngula chuan tu emaw zing lama Buh phur annih ringin um phak ngei tumin a hma aia chakin akal leh sauh sauh a. Mahsela a kal chak poh leh a hma lama kal pa pawh chu a kal chak zual sawt zel a. Ngula chuan a thil um chu um mi ani lo tih a hrethiam mai a. Rammi in rawn tițhaih an tum mai anih a ring deuh a. Engah mah ngailo chuan a kal ngaiin a kal zel ta tho a. Mual leh mual daidantu kawrte a va luh dawn lai chuan ral lehlama mipa pakhat Em phura kal liam ,a hnunglam chiah hi a hmu vuai mai le. Ngula chuan a tu chu nge maw tun ang zing zingah Buh phur ve chu le tiin a umzui leh ta char char a. Thui fe a um tawh hnu pawhin a kal liam lai chiah a hmu hman zel a. Ngula chuan,"A tirah khan hriat tawh tur ania. Hringmi pawh va ni hek suh" a ti nang nang a. Um pawh um tawhlo chuan a kal pangngaiin akal leh ta zel a.

     Ngula chu hmanhmawh taka kal zelin Varțianah chuan an khaw chawlhhmun hnai zawk a thleng dawn tawh a. Meichher pawh a keng tawhlo a. Chawlhhmunah chuan reilote tuiin paha la chawlh a tum deuh a. Chawlh hmun a han thlen chhoh chuan tlangval pakhat hi Em nen alo ding vang a. Chawlhhmun thlang lam chu ngawi reng hian alo thlir a. A hmel ala hmuh chian theihloh avangin Ngula chuan a aw a thian kharh kharh a. Mahsela chu tlangval chu Ngula thawm hre awm pawhin a langlo. Ngula a han kal hnaih leh deuh chuan chu tlangval chuan Ngula chu chiang tak mai hian a rawn en ta tlat mai. Ngula chu a phu zawk a. Chu Tlangval chu tudang niloin zan lam Sakeiin a seha an zawn hawn tak Chhuanvela alo ni a. Ngula mak ti lutuk chuan,"Chhuanvel,hetah enge itih. I chhungten an ngaihtuah lutuk ang che. Haw vat rawh" a han ti a. Chhuanvela chu ngawi rengin a inher vut a. Engmah sawizui loin khaw lam pan chuan a kal nghal vut vut mai a. Ngula pawh chu chawl duh bikloin Chhuanvela chu a umzui nghal a. Chawlhhmun hnai ațangin khua chu a hla vak tawhlo a. Arkhuang al al ri pawh a hriat theih tawh ani. Ngula chuan mak ti tak chungin Chhuanvela chu a umzui zel a. A kal chak viau pawhin a um phak theilo a. A kal muan deuh lahin a hmuh phak tawkah chiah chiah a awm leh zel tho mai a. Ngula chuan Chhuanvela thla ani tih a hre mai a. Ngawi rengin a zui chho zel a. Kawtchhuah an thlen thleng pawhin Chhuanvela thla chu Ngula hmaah a la kal ve zel a. Khua an luh dawn țepah chuan Ngula hmuh lai ngeiin a bo ta daih a. Ngula chuan Chhuanvela chu a ngaihtuah ru deuh hlek a. Khua a aluh veleh a in lam pawh pan lovin Chhuanvelate in lam a pan nghal a. Khua a en țan tawh avangin buhdeng ri tlat tlat thawm pawh hriat tur a awm tawh a. Naupang Țhenkhat zing tho phang deuh chu leikapuiah dingin anlo zung tur tur a. Chhuanvela te in ava thlen chuan pawn lamah mi an lo awm țhap mai a. Țhenkhat chuan Ngula chu an lo be nghal sap sap a. Ngula chuan Chhuanvela enge a an tawh? tiin a han zawt hlawm a. Pa pakhat chuan,"Khawvar hma deuh khan a chatthla dawn emaw tiin țhenawm khawnveng kan inko khawm a. Mahse mak tak maiin nichin mai khan a rawn harh leh ta vang mai. A lawmawm tak tak ani" a rawn ti a. Ngula chuan,"Ekhai,kh

uanu venna zarah a damțha leh vat mai ang chu maw" a han ti a. Kawnga a thiltawn chungchang erawh sawi loin a in lam a pan ta nghal a.

     Tukțhuan eikhamah Ngula chu Zarkimi ten an pek puan thar țha zet mai chu vengin Iptepui leh Silai nen an khaw rorelna in mual lam chu a pan chho ta thauh thauh mai a. A puan ven chu a tah a dikin a a la thar țha em em lehnghal a. Khaw mipui alo hmu apiang mai chuan mak an ti em em a. Ngulan chutiang puanthar țha aneih an ring hauhlo a. A thuam inbel zawng zawng bakah a pumrua leh a hmel han en chuan Ngula chu khawi khaw lal fapa emawni tih mai tur awm a mawi hi ani a. A taksa hmun țhenkhata hliam ser leh zan lama Sakeiin ahliamna te chuan amah chu tih hmel hem aiin a chei zawk mah awm e. An khaw nula leh nuho bakah pitar thleng chuan mittla lek lekin an lo thlir a. Pitar leh nuho chuan nulat thar leh an chak hial ang chu. Chumi ni zet zawng Lungthulian khaw nulaho mit chu Ngula chungah a fu țhup ani ber mai. Nuthlawi țhenkhat leh nula phanchang tawh ,zah nachang hre vak tawhlo te chuan Ngula chu an lo chhaih fiam ve reng a. Ngula tan pawh ni danglam tak ani . Sakei lu aia serh leh sangte an zawh vek hnuin lam te an la han thai kual a. Ni lenga hlim taka hun an hman hnuin tlai lamah Sialsa hmehin an in hnawh puar elh a. Tumah rengin Sakei huai emaw,Khuangzangho chungchang emaw pawh an ngaihtuah hauhlo ani. (Sakei ai dan vel chu bung hmasa lamah ka ziah lan tawh tho avangin ka rawn ziak nawn talo mai ani)

     Sakei lu an aih ni ațangin nihnin aliam leh tawh a.Ngula chu dan pangngaiin lo lamah Buh chil turin a chhuak nitin mai a. Tlai lamah Tlam em khatin Buh a phur hawng leh țhin a. In lawm ho annih avangin Chhingpuiite in lamah pawh a leng ve țhin a. Mahsela ngaihzawng anga en erawh a tum hauhlo thung. Nilenga hnathawh a. Zan lama ina buai leh char char mai chu tlangval tan chuan thil ninawm tak ani ngei ang. Ngula pawhin a nun chu nin chang a nei fo ngei anga. Mahsela huaisen taka hringnun hman chu a tum ruh hle ani.

     Chhun lama ni lenga Buh chila a feh hnuin zankhat chu Chhingpuii te in lamah a ve tei lut phei rawk mai a. Zan dang ang bawkin inleng alo nghah lehpek hle mai a. A tlai deuh avangin Tuium hunna kiangah a țhu ve ta rawih mai a. A khat tawkin Chhingpuii chuan a rawn melh leh zauh țhin a. Ngula chuan alo nuih seih zel bawk a. Eng engemaw sawia an titi ho laih laih laiin an khaw tlangval phawk zet mai Vuttaia chuan,"Ngula,kan khaw tlangval zingah chuan a huaisen pawl ini a. Buh leh Balah lah i hmuingilin i intodelh nasa mai a. Nupui neih lamte hi awn ve tawh la mawle. Nge a ruk hian ilo in tintuah nasa viau tawh zawk" a rawn ti a. Ngula chuan nui chung hian,"Hmu zo ni ngat ila he ti chen chen ka parawl peih i ring em ni. Vawkdawl phurh ringawt pawh hi ka hne tawh ania. Hmunphiah lah ka hawl nitin a" a han ti a. An nui dar dar mai a. Vuttaia vek chuan,"Kan khaw nula zingah i lungdumtu an awmlo ani mai lo maw?" ala rawn ti ta deuh deuh a. Ngula chuan,"Awm tehreng e a. Keini ang fahrah lu bawk te zawng tumahin makpa atan min duh ka ringlo e" a han ti a. Vuttaia chuan,"Ekhai Ngula,tiang zawng khan an ngaihtuah ngailo e. Tumahin fahrah lubawk kan tilo che nia. Mahni kan in ngai chhe lutuk ngai lo e" țha takin a rawn ti a. Ngula pawh chuan alo țawng thui deuh tih hriain fiamthu dang a sawi kai ta daih a. Chutia hlim taka an nuih ho dar dar lai chuan an Tlangaupa hi a rawn lang hlawl mai a. Kawngka biang vuana rawn dak du du pah hian,"Ngula a awm em aw" rawn ti a. Ngula chuan,"Awm e,enge ni ta?" alo ti vat a. Tlangaupa chuan,"Kan upaten biak lawk duhna che annei anni awm e. Rorelna in lamah ilokal thei angem?" a rawn ti a. Ngula pawh chuan hnial hranpa loin an tlangaupa chu a zuichhuak nghal a.

     An khaw rorelna in a han thlen chuan an khaw upate bakah mikhual pahnih hi an lo awm a. Ngula a han luh chuan upa Dozamanga chuan,"Ngula ,i nula rim kan tibuai emlo ang chu maw" alo ti a. Ngula chuan,"Buai teh suh ei. Eng thil nge ni ta"?" a han ti a. Upa Dozamanga chuan,"Hei kan Leisen unaute ațangin chanchin duhawmlo tak kan dawng tlat mai. Kan pasalțha Chawna leh a hote kha Leisen khua an thlen ni la lain Paite khua Hansip lamah Khuangzangho an awm leh awmloh enthla turin an kal a. Vawiin thleng hian anlo la hawng lo a..Hansip khua lah Leisen ațanga chawhma kal pawh anilo a. Lo let leh lohna hun ani tawhlo. Nimin lam khan leisen khaw tlangval țhenkhat Hansip lamah an va kal . Hansip khua chu Khuangzanghoin an luah tawh ani. Kan tlangvalte chu anlo man pawh ani thei a. Chumi va en thlithlai tur chuan va kal la kan duh ani. Tlangval pawh i duh zat zat i hruai dawn nia" a han ti a. Chutiang thu a hriat takah chuan Ngula chu a sa phat mai a. An khaw upaho hnenah chuan,"Leisen khua thlengin kan khaw tlangval sawm vel nen kan kal anga. Hansip lamah erawh mahniin ka kal thung ang. Tunah chuan kan khaw lam hi a ngaihtuahawm ve ta riau a. Chuvangin tlangval tamtak hruai zawng a țha dawnlo ani" a han ti a. Dozamanga chuan,"Ni e,kan khua kan venhim chu angai alawm" a han ti a. Ngula chuan,"Keini chu va thi ta pawh ni ila a pawina a awmlo. Mahsela kan khua hi an rawn la anih zawngin kan hnam tan a pawi thui viau dawn ani" a ti ta a. Tichuan a tuk lama Leisen khuaa kal nghal mai chu an rel ta a. Pasalțha Chawnate chu Khuangzanghoin an man anih ngat chuan nungdamin an awm tawh hauhlo maithei a. Mahsela Ngula chuan va fiah ngei a duh a. Nung dama an lo awm tawhlo anih pawhin an lu tal ah hawn atum ruh hle ani.

.

                        Ṭhen-55

An upate nen an inbiak zawh hnuin Ngula chu Zamuangate in lamah a kal nghal vang vang a. Zamuangate in a zuk thlen chuan a rin dan chiahin Zamuanga pawh tapchhakah țhuin alo țawng leh zuah zuah tawh a. Zamuanga nupui Khumi leh a farnu Laibati chuan la an lo kai ham ham a. Pi Ngailiani erawh alo mu tawh thung. Inchhung a luh veleh Ngula chuan,"Zamuanga lah hi thurualpui theih ni reng renglo. Nupui hi i nei bik riaua ka hriat chu" a ti nghal a. Zamuanga chuan nui chung hian,"Ngawi mai mai teh. Khual khuaa di nei reng chunga kan khaw nula hmelțha Chingpuii i la lawm hi chu i ti mah mahin ka hria" alo ti a. Ngula chuan țhuthmun rem pah hian,"Ngawi teh. A tirin min phur pui viau anih kha mawle. Tunah vel nen min thik deuh em ni" alo ti let nghal a. Zamuanga chuan,"Thik teh suh ei"alo ti hluk a. Zamuanga farnu Laibati chuan,"U Ngul,engzah vel nge thar i in beisei deuh a?" a rawn ti a. Ngula chuan,"Ka ring thiam chiahlo deuh. Lo lu lam kha a sisawp deuh hlek a. Tuhazawnte chu ka chil chhuak ve mahna" a han ti a. Zamuanga chuan,"Dawt ani lehpek ang. A aia tam i thar leh thoin ania ka rin ni" a rawn ti a. Ngula chuan,"Dawt ni teh suh ei. Zuva anasa bawk nen. Bakah tun kum chu ka thlawhhma ka ngaihsak țha hmanlo riau a" a ti a. Zamuanga chuan,"Ni ngawt mai. Ti daih ila,pasalțha Chawnate hi an chanchin hriat ava chakawm tawh ve" a han ti a. Ngula chuan,"Ka in lamah phei lawk ila. Thil engemaw entir duh che ka nei ania" alo ti a. Zamuanga nupui Khumi chuan,"A ho leh awm sia" a rawn ti nghal a. Ngula chuan,"Ho hranlo e. In pa leng tur hi ui beh tum ziah teh suh" nui hak hak chung hian a han ti a. Tichuan Zamuanga nen a in lam panin an phei ta nghal a.

     Ngula in an va thlen chuan Zamuanga chuan,"Ngula eng thil pawimawh nge awm leh ta a. Ka chhungte hriatloha min hrilh i duh kher a" tiin a'n zawt a. Ngula chuan,"Pasalțha Chawnate chungchangah mawle. Leisen khua an va thlen hnuin Paite khua Hansip lam an pan nghal a. Nimin thleng khan anlo la kirlo ani awm e. Leisen khaw ho sawi dan chuan Hansip khua chu Thado hoin an luah mek ani awm e. Kan upaten kan pasalțhate va ngaihven paha thil awmzia thlithlai turin min tir ani" a han ti a. Chu veleh Zamuanga chuan,"Khai aw. Khuangzanghoin an man ani ngei ang le. Engzah vel nge kan nih dawn?" a rawn ti a. Ngula chuan,"Tun țum chu keimahin ka kal mai angai dawn ani. Khuangzangho hian kan khaw lam an rawn pan lo ang tih kan sawi theilo a. Chuvangin khua hi ven uluk angai zawk ani" a han ti a. Mahse Zamuanga chuan Ngula mahnia kal tir chu a tum baulo mai. Mahse Ngula chuan an chhuah hlana an khua ralin anlo beih hlauh chuan an tan a pawi thui dawn ziate. Khuangzanghoin Hmar tlangvalho bum chhuah nan pasalțha Chawnate chu an hman mai a hlauh thute a sawi ta vek a. A tawpah chuan Zamuanga chuan,"Ka lo kal i rem tih tlat loh chuan ka tum lui lo mai ange. In in lehlo țha takin kan lo enkawl anga. Lo lam pawh rawn ngaihtuah lutuk suh ang che" a ti ve ta a. Ngula chuan Zamuanga ngaihdan tur awm ang chu a hrethiam vek a. Mahsela Leisen lamah hruaiin a nunna chan ta hlauh se. A chhungte chu hmeichhe rual mai anni ang a. An baihvai dawn ani tih a hria a. Ngula erawh mahni chauha khawsa anih avangin vanduaina lo tawk palh pawh nise a la zia deuh ani. Ngula chu a tuk zing varțiana chhuak tur anih avangin Zamuanga chuan a insiam pui sawk sawk a. Zan te alo rei deuh takah chuan Zamuanga pawh a haw dawn ta a. A chhuah dawnin Ngula chuan,"Zamuanga,pa Chawnate chungchang kha.tuman an hre tur anilo ani. Chuti lo chuan mipui kan ti beidawng lutuk ange" a han ti a. Zamuanga chuan,"Ka hria lawm. Dam takin kan in hmu leh dawn nia. Ka fimkhur hle ang che" a ti a. Tichuan Zamuanga chu an in lam panin a hawng ta a.

     Zamuanga haw hnuin Ngula chu a in ngaihtuah nasa mai a. A țhian țha ber Zamuanga an thlauhthla mai te chu pawi a ti hle a. Mahsela anu leh a naute bakah a nupui te enkawltu awmlo a an awm palh mai a hlauhpui a. Mahni chauha kal tur angin a insawi phah reng ani. Leisen khua a thlen veleh a chet lak dan turte a ngaihtuah zui a Pasalțha Chawna leh a hote chu nungdama a hmu talo anih chuan Khuangzangho chu pakhat te te a phil zeuh zeuh a,thah vek a tum dawn ani. A tuk maia chhuak tur anih avangin Zawbuk lamah pawh a kai ta lo a. An khaw tlangvalte ava zawnna lamah alo vanduai palh anih chuan Zarkimi kha engtin tak awm ang maw tihte a ngaihtuah a. Buhseng zawh vela palai hmel hmuhte alo in beisei ngei anga. Mahsela ani lah chutiang lam ngaihtuah hman ani silo. Zarkimi chuan dawt a hrilh mai mai angah te ngaiin pasal dang alo nei mai ang tih te hlau leh hnuhnawh a. Mahsela Zarkimi chu chutiang mi anilo tih a hri a. In ngaihtuah lungpuam țeuh chungin a muhil zui ta a.

    Khawvar lam arkhuan rualin Ngula chu a tho chhuak zawk a. Meite nunin a inphih fai zung zung a. A kam te a țhuah rawk rawk hnu chuan a Iptepuiah a mamawh a awm kim leh kimlohtd en leh te te a. Engkim a fel vek ani tih a hriat hnu chuan an khaw rorelna in lam panin a chhuak ta nghal a. An khaw rorelna in a han thlen chuan upa Dozamanga leh upa Hrangvunga an lo awm tawh a. Hrangvunga chuan,"Ngula,tlangval sawm vel chu a tawk tak tak ang maw?" a lo ti a. Ngula chuan,"Tawk lutuk e. Kan hma lam hun tur kan hrelo a. Khaw lam hi ven uluk angai ani" a han ti a. Upa Dozamanga chuan,"Kan pasalțha Chawnate chu an la dam beisei phawt ila. An lo that te anih ngai chuan phuba kan la ngei ngei ang" a lo tive charh charh a. Chutihlai chuan Ngula kalpui tur tlangval sawm leh Leisen khaw tlangval pahnihte pawh an lo thleng tawh a. An kim takah chuan upa Dozamanga chuan,"Awle,hei Ngula hoin Leisen khuaah in va kal dawn ani a. Kan val upate leh kan pasalțhaten an ho theih dawnloh che hmu avangin Ngula sawi apiang chu in zawm tur ani. Huaisen takin awm ula. Hlawhtling takin in lo kir leh dawn nia" a han ti a. Tichuan Ngula leh a hote chu Leisen khaw panin an chhuak ta diah diah a.

     Kawng laka harsatna engmah tawk lova chawhma țhazet an kal hnuin Ngulate chuan Leisen khaw kawtchhuah an thleng tawh a. Kawtchhuaha rei vaklo an chawlh hnu chuan khawchhung lam panin an kal zui a. Boruak a ralmuanloh em avangin Leisen khaw ho chu an lo in ralring nasa mai a. Chhun pachangah pawh ralveng an lo indah vek mai a. Khua an luh veleh Leisen khaw upa min Rochuhate in lam an pan nghal a. An va thlen phei chuan Leisen upaho leh an pasalțha țhenkhat an lo awm țhap a. Leisen tlangval Lungthulian lama lokalte chuan an upate chu thil awmzia an han hrilh nghal zung zung a. Leisen upaho chu Ngulate chungah an lawm lo hle mai a. Lungthulian lamin tlangval sawm rual lek an rawn tirh belh chu an hrethiam lo tlat a. An upa min Rochuha chuan Ngula hnenah,"Khuangzangho chu tamtak anni asin. Parvachawm lamin tlangval sawmthum lai an rawn tir a. Sawm rual lek inlo kal hi mak kan ti hle mai" a rawn ti a. Ngula chuan,"Ka pu,Khuangzangho hian in khua hi helin kan khaw lam pawh an pan daih thei asin. Kan inven lawk angai alawm. Khua an rawn beih mai loh nan ruahmanna kan siam mai dawn ani" a han ti a. Rochuha chuan,"Eng ruahmanna mah siamna hun a awm tawhlo. Nimin leh nimin piah lama feh hawng tlai deuh tlangval pathum lai an bo leh hmiah mai a. Tunah zawng tumah feh ngam pawh kan awm tawhlo anih hi. Khuangzangho hian khua hi an hual tawh ni berin ka hria" beidawn hmel tak chuan a rawn ti a. Ngula chuan,"Anih chuan kan chet chhuah vat angai anih chu. Rawlrala che tur an in ruat ani ngei ang. Zau lamah an che hmasa pawh ani maithei" a han ti a. Rochuhan a rawn chhan hma in Leisen pasalțha Thangfala chuan,"Anih eng ang ruahmanna nge ineih?" a rawn ti a. Ngula chuan,"In pawm zawng ani angem chu ka hrelo a. Tunah hian Khuangzangho hian khua hi khawilai ațang emaw an thlithlai reng ani thei a. Chuvangin khua a thim veleh zau lam panin kan kal ang a. Zau lama Khuangzangho an awm leh awmloh kan zuk enkual dawn ani. Man theiha mual pawh kan nei mahna" a han ti a. Thangfala chuan,"Kan khaw zau lamah an awm chu i ring chiah maw?" alo ti vat a. Ngula chuan,"An awm ngei ang chu ka ti ngamlo a. Mahsela tun ang Buh chil hun laia in buai dan turte ngaihtuah chuan Khuangzangho tana chan khan rem ber chu ania lawm" a ti leh a. Leisen upaho chuan chutiang rin thu mai mai chu bawhzui tlakah an ruat lo a. Ngulate hnenah chuan," In thlen in tur lamah kan tlangvalten an va thlah ang che u. Zan lamah hmalak dan tur kan sawiho dawn nia" an ti ta a. Ngula tan pawh engmah han sawi zuina chi ani tawhlo a. Leisen tlangval anmahni thlah tur te chu an zui ta a.

     Zan lamah chuan Ngula chuan a naute chu in lama lo nghak mai turin a hrilh a. Mahni chauhin Leisen upa min Rochuhate in lamah chuan a kal ta a. A va thlen chuan Leisen upaho leh an pasalțha pahnih bakah Parvachawm khaw val upate an lo awm a. Khaw tin aiawhte an kim hnu chuan hma lak dan turte an rel ho a. Țhenkhatin Khuangzangho chu va beih mai an duh laiin țhenkhat erawh chuan lo nghah mai chu an duh a. An thu a in hmu thei ta reng reng lo mai a. Ngula beidawng chuan,"Pu te u,minlo ngaihthla lawk teh u. Tunah kan pasalțha Chawna leh kan khaw tlangval mi sawm vel bakah Leisen tlangval pathum chin hriatlohin an bo mek a. Chuti lai karah heta kan lo inhnial buai reng hi a hun tawhlo ani. Helaia lo nghah in duh anih chuan lo nghak mai ula. Keini erawh chu kan tlangvalte ngaihvenin kan kal dawn ani. An thi nge an dam tih hriat kan duh a. An la dam anih chuan chhanchhuah dan kan ngaihtuah anga. An lo thi ta anih leh an lu tal hawn let kan tum ang. Phuba pawh kan la ngei bawk ang" a ti ta piap piap mai a. Midangho chu an ngawi țhap a. Ngula bawk chuan,"Tumah in ngaihdan sawhsawn turin ka tilo che u. Mahsela kei chu zanin hian ka chhuak nghal dawn ani" a ti leh a. Leisen upa Rochuha chuan,"Tlangval,keini pawhin kan dang lo ang che. Țha ni a i hriat ang chuan ti la. Keini pawh țha kan tih angin kan awm ang" a rawn ti a. Tichuan Leisen lam chuan Hansip khaw lama kal chu an duh talo a Parvachawm ho pawhin Khuangzangho lo nghah tawp chu an duh ta a. Chutiang anih takah chuan Ngula pawh hmanhmawh taka chhuakin an thlen in lamah a kal ta nghal a.

     Ngula thleninah chuan a hoten Ngula chu anlo nghak țhap a. A va thlenphei veleh Ngula chuan,"Ka sawi tawh ang khan zaninah Leisen zauah ka hoin mi pali kan zuk kal anga. Khuangzangho an awm leh awmloh kan zuk fiah dawn ani. Midang zawng chu khuaah inlo awm anga. Kan rawn haw huna kan hmalak zel dan tur chu kan sawiho dawn nia" a han ti a. Tichuan Ngula leh tlangval dang pali chu Leisen khaw zau lam pan turin an insiam nghal sawk sawk a. Chutia an insiam mek lai chuan Leisen pasalțha Thangfala chu Silai leh iptepui nen alo lut hlawl mai a . Ngula chuan,"Min rawn khap i tum anih chuan kir leh zawk la a țha ang" alo ti nghal a. Mahsela Thangfala chuan,"Khap che u ka tum hranlo e. Mahsela engvanga kan khaw zau lama kal kher tum nge innih?" tiin a rawn zawt a. Ngula chuan,"Nimin lama in khaw tlangval fehkal țhenkhat an bo a. Chuvangin in khaw zau lamah Khuangzangho an awm ka ring deuh mawle. A nung chunga pakhat tal kan man theih hlauh chuan pasalțha Chawnate chungchang kan hriat phah thei dawn ani" a han ti a. Thangfala chuan,"Tun kum chu Daihnai neih kum ani a. Zaupui pawh a hla vaklo e. Kawngte in hre awm silo a. Ka lo zui ve ang che u" a rawn ti ta mai a. Ngulate chuan hnar kir an tum ve ngial a. Mahsela Thangfala chuan kir a tum chuanloh avangin Leisen khaw zaupui lam pan chuan an kal ta nghal a.

     Leisen khua an chhuahsan hun hi țhutmuan ar khuan hnu lawkin ani a. Kawng pangngaia kal chu a himlo deuh ni a an hriat avangin ngaw hnuai ațangin zaupui chu an pan a. Zaupui an zuk thlen thlak meuh chuan zanlai ani tawh a. Ngula te chuan Zaupui an luh hmain an meichher ken pakhat lek chu an timit nghal a. Zaupui an va luh chuan a reh tlawk tlawk a. Thangfala chuan,"Ti hian Thlam zawng zawng hi kan enchhin vek dawn tihna em ni?" a rawn ti a. Ngula chuan,"Aw,ni e. Zankhua pawhin kan vak kual mai ang chu. A hnai lam ațang hian kan luhchhuah țan anga. Kan en chhuah hmanloh pawhin naktuk lam atan ani mai" a han ti a . Tichuan pawl hniha ințhenain Zaupuia Thlamte chu an en kual ta zak zak mai a. Khuan hmasa khuan hun thlenga an enkual hnu pawhin tumah reng reng an la hmulo a. Tlaivar zaka han vah reng ngaihna a awm siloh avangin Thlam pakhatah hian an lut khawm ta a. Ngula chuan,"Zau chhungah an riaklo pawh ani maithei. Ti hian ngawi rengin kan awm anga. Chhun engah hmuh theihin an rawn inlar mahna . Kan beisei awmchhun ani tawh" a ti a. Thangfala chuan,"Tumah feh kal kan awm ta silo a. Zaupuiah hi chuan an awm a rinawm tawhloh e" a rawn ti a. Ngula chuan,"Ni e,naktuk lamah hma thar lakdan tur rel ila a țha ange . Kan chauh lutuk loh nan țhang khat tal ila ang u hmiang" a ti ta a. Chhun lama an kawngkalna an chau bawk nen. Lungthulian tlangvalte chu an mu hil .

     Chhun lama an kawng kal hah nen Ngulate chu an muhil bawrh bawrh mai a. Khua avar fel ta maw tihah Ngula chu Thangfala ca rawn sawi nawk nawk mai a Ngula a han harh chuan khua alo var chiang tawh hle a. Thangfala chuan,"Sawlai sawn mipa pali kan lam panin an rawn kal ania. Mi pahnihin Silai an keng a" a han ti a. Ngula chuan an lam pana lokal mek te chu bang awng ațang chuan han bih dek dek a.Thangfala hnenah chuan,"Khuangzangho annih ngei dawn saw. An thuam inbel ațang sawn ka hre mai. Zau an fang anih dawn hi" a han ti a. Ngula chuan a țhian dangte chu a kai tho nghal vek a. Silai an ken vek avangin hlauh tur a awm hauhlo a. Ngula chuan,"Thlam an lo thlen phei dawnah kan lo țhawng thut dawn nia. Silai hman loh hram tum ila. Anmahni nilo midang anlo awm palh hlauh takin" a han ti a. Tichuan Khuangzang tlangvalte lo thlen hun chu an lo nghak ta ran mai a. Khuangzang tlangval palite chu thlamuan hmel fe hian an rawn phei zel a. Ngulate riahna Thlam thlen hmaa Thlam dang lo awmve te chu an rawn luhchhuah zel a. Ngula chuan,"An ngampa hle mai maw. Anmahni chauh hi anni lo tawp ang" a han ti a. Chutih lai mek chuan Khuangzangho chuan Ngula te awmna chu an rawn thleng dawn tawh a. Anmahni lo chang tu an awm tih hre hauhloin an rawn nui phei vel ham ham a. Ngulate awmna an rawn thlen chuan Tlangval Silai keng pahnihte chu Thlam kaițenah chuan an rawn lawn chhoh a. Thlam kawngka chu an rawn nawr tawlh nghal zat a. Chu veleh an beisei loh tak maiin Ngule leh Thangfala chuan Khuangzang tlangval pahnihte chu an lo bawh thal nghal tawp tawp a. Chu veleh Thlam chhaka a dang pahnihte chu Chempui nen an rawn tlan thla nghal a. Mahsela Ngula naute chuan Silaiin an lo tin ve leh hlauh a. Khuangzang tlangvalte hrilhai lutuk chu an ka ho mai a. Ngula leh Thangfala lah chuan an chanpual ve ve chu hnehsawh takin an man bet a. Thlam chhak lama awmte lah chu engmah ti ngamloin an ding khawng reng a. Khuangzang tlangvalte tan chet ngaihna awm tawh heklo le,Ngulate chuan an ralthuamte laksakin an phuar ta hlawm a. An phuar fel hnu chuan Ngula chuan Thado țawng ngei mai hian,"Kan khaw zauah hian enge in rawn tih?" tiin a zawt a. Khuangzango chu an ngawi reng a. Ngula bawk chuan,"Ka zawhna țha taka min chhanglo anih chuan damin in chhuak lo ang" a 'n ti leh a. Nimahsela Khuangzangho chu an la țawng duh chuanglo a. Chutia ngawih an chuh tak tlatah chuan Leisen pasalțha Thangfala chuan Khuangzang tlangval pakhat chu a Beng a rawn hleh sak ta hlawk mai a. Chu tlangval chu a țe țhawt a. Thangfala chuan,"In țawng duhlo vel amaw. Khawnge kan hlep raih teh ang che u" tih pahin Khuangzang tlangvalte ho te chu a han vau ta a. An kut zungțang te chu a elh tliah sak nawk nawk mai a. Khuangzangho na ti lutuk chu an țhen tlawk tlawk a. A tawpah zawng an tuar peih ta nganglo ani ange. Tlangval pakhat chuan,"Khawngaihin min nghaisa tawh lo hram rawh u" a rawn ti a. Thangfala chuan,"Kan zauah enge in rawn tih" a han ti a. Tlangval chuan,"Kan pasalțhaten Zau hi vil turin min ti ani" a lo ti a. Thangfala bawk chuan,"Nangni lo midang an la awm em?" a han ti leh a. Chupa chuan,"Awm lo. Nizan khan Hansip khaw lamah kan mi mante dah pahin an kal ani" a ti a. Chutah Ngula chuan,"Hmar tlangval in man hmasak berte kha khawiah nge in dah. An la dam em?" a rawn ti a. Tlangval chuab,"Hansip khua kan rawn chhuahsan lai kha chuan an la dam.Mahse an chau tawh khawp mai. Kut an tuar nasa deuh ani" a han ti a. Ngula chu a thiriml hle mai a. Khuangzang tlangvalte chu han sah zawt zawt a duh a Mahse insum hram hramin Khuangzangho hnenah chuan,"Hansip khuaah chuan engzah nge awm che u. Enge in ruahmanna?" tiin a'n zawt leh a. Tlangval chuan,"Zahnih bawr vel kan ni ang . Kan pasalțhate sawi dan chuan remchang hmasa bera Leisen khua beih an tum ani. Chumi hma zawng a rawlrala che turin kan lokal ani" a han ti a. Ngula chua a ngawi vang vang a. Thangfala chuan,"Khuangzangho chu ka rin aiin an tam daih mai ka ti" a rawn ti a . Ngula chuan,"An tam leh milu kan la hnem dawn tihna ani mai lawm. Mahse ruahmanna țha tak kan siam angai ani"a han ti a. Ngula bawk chuan Khuangzangho hnenah chuan,"In pasalțhate chu engtikah nge hetah anlo kal leh dawn?" tiin a'n zawt a. Tlangval pakhat chuan,"Kan hre biklo. An lo kir leh hma zawnga helai hmuna lo awm tur hian min ti ani" a lo ti a. An mi man ber ten engvak an hriat loh avang chuan Ngulate pawhin an zawh chhunzawm ta biklo a. Ngula leh Thangfala chuan hmalak zel dan turte an sawiho a . Ngula chuan,"Ti hian hengho hi khuaah lo han luhpui ula. Kei chu Hansip khaw lamah kalo va kal ange. Ka lo ve enthla ve hrim hrim anga. An ruahmanna te ka hriat theih veleh khaw lamah kalo kir leh nghal dawn ani" a han ti a. Thangfala chuan,"Chutin ni biklo e. Mahni chauha i va tlat fal zawngin i tan a hlauhawm lutuk ange. Kan pahnihin kan kal dawn nia" a han ti a. Mahse Ngula chuan,"Ni lo e. Nang zawng khaw lama tlangvalte ilo ho ang chu. Tuna mana awm mek pasalțha Chawna hi min kai hruaitu ber leh ka pa ang hiala ka en ani a. Chhan tlak a la awm mial takin ka kal vat angai ani. Thil engkim ka hirat hunah kalo kir leh ang" a han ti a. Thangfala chuan mahnia kal a hlauhawm zia leh a nunna in a tawrh phah mai a hlauh thute hrilhin Ngula chu dan an tum ngial a. Mahsela Ngula chuan mahni chauha Hansip khaw lama kal chu a duh tlat a. Rawlrala va chet a,Khuangzangho chu va tih thlabar ve hrim hrim aduh a. Chumai bakah pasalțha Chawna leh hote chu an lo thi hman ang tih a hlau em em a. Anmahni chhanchhuak hman ngei tura kal a tum ani.

    Thangfala kianga a ruahmanna zawng zawng a sawi zawh hnuin Ngulate chu Leisen khaw lam pan chuan an kal ta nghal a. An mi manhote chu phuar sain an kai hawng a. Ngula chuan khaw luh dawn thlengin a zui a. Khua an thlen dawn hnaiah chuan Hansip khaw lam panin a pen san ta a. Mahni chauha va kal chu tihchi anilo tih hre chiang hle mahsela Ngula chuan a tan chet lak a awlsam zawk a ring tlat a. Mahni baka midang ven tel ngai ang dinhmun a awm kha a duhlo a. Chumai bakah pasalțha Chawnate anlo that hman ang tih mawlh chu a hlau a. An nunna chhan hman ngei beiseiin Hansip khaw lam pan chuan a kal ta a.